Википедија

Sport u Hrvatskoj

Sport u Hrvatskoj ima značajnu ulogu u hrvatskoj kulturi. Najizdržljiviji sport je fudbal i igra se na amaterskom i profesionalnom nivou među svim starosnim grupama u celoj zemlji. Glavni popularni timski sportovi u svim delovima Hrvatske su rukomet, košarka i vaterpolo. Hokej na ledu je popularan timski sport u hrvatskoj unutrašnjosti. Najpopularniji individualni sportovi su tenis, alpsko skijanje i plivanje, a donekle i stoni tenis i šah. U Hrvatskoj su popularne razne amaterske sportske igre, posebno picigin.

Istorija uredi

Franjo Bučar (1866—1946) smatra se ocem modernog hrvatskog sporta. Osnovao je hrvatski sportski savez 1909. u okviru tadašnje Austrougarske.[1] Bučar je u Hrvatsku uveo mnoštvo uobičajenih sportova, poput fudbala, alpskog skijanja, klizanja i hokeja na ledu, kao i gimnastike i mačevanja. U njegovu čast imenovana je državna nagrada za sport Franjo Bučar, najveća nagrada Republike Hrvatske u razvoju sporta.

Izuzev godina tokom Nezavisne Države Hrvatske iz Drugog svetskog rata, hrvatski klupski i reprezentativni tim prvi put su predstavljali Republiku Hrvatsku početkom 1990-ih, formiranjem hrvatske fudbalske reprezentacije i prvom utakmicom protiv Sjedinjenih Američkih Države 1990.

Timski sportovi uredi

Fudbal uredi

 
Publika na stadionu Poljud na utakmici Hajduka Split.
 
Fudbalska reprezentacija 2017–18, nazvana „Druga zlatna generacija“, sa Vladimirom Putinom i Kolindom Grabar Kitarović nakon finala Svetskog prvenstva 2018. protiv Francuske.

Fudbal je najpopularniji sport u Hrvatskoj, a njime upravlja hrvatski fudbalski savez. Prva liga Hrvatske je najviši deo sistema fudbalske lige u zemlji i deluje po sistemu promocije i ispadanja sa druge lige.

Dinamo Zagreb je najuspešniji fudbalski klub u zemlji i šampion 2019. godine, sa ukupno dvadeset šampionata, a sledi ga Hajduk Split sa šest šampionata (poslednji 2005. godine). Rivalstvo između ova dva kluba poznato je kao večni derbi u Hrvatskoj, s tim da su osvojili sve osim jednog od dvadeset šampionata. Prva liga rangirana je na 17. mestu u Evropi od strane UEFA, a zagrebački Dinamo je najbolji rangirani hrvatski klub u Evropi, zauzimajući 77. mesto.

Hrvatski kup je glavni nokaut turnir u hrvatskom fudbalu, a dominirali su i Dinamo Zagreb i Hajduk Split.

Nijedan hrvatski klub nikada nije osvojio UEFA Ligu šampiona, međutim Hajduk Split, u to vreme hrvatski premijer klub, plasirao se u četvrtfinale lige 1994/95, izgubivši od eventualnog prvaka Ajaksa.

Fudbalska reprezentacija osvojila je bronzanu medalju na Svetskom prvenstvu 1998. i srebrnu 2018. godine. Davor Šuker osvojio je zlatnu kopačku kao najbolji strelac 1998. godine, a Luka Modrić zlatnu loptu kao najbolji igrač turnira 2018. Fudbalska reprezentacija je, takođe, igrala u četvrtfinalu Evropskog prvenstva 1996. i 2008. godine. Od avgusta 2018, tim je zauzeo četvrto mesto na Fifinoj rang listi. Danas su među najpopularnijim hrvatskim fudbalerima Luka Modrić, Mario Mandžukić, Ivica Olić, Darijo Srna, Ivan Perišić, Ivan Klasnić, Niko Kranjčar, Ivan Rakitić i Vedran Ćorluka, kao i Josip Šimunić, Eduardo Alves da Silva i Samir.

Rukomet uredi

 
Hrvatski ljubitelji rukometa na Svetskom prvenstvu 2009.
 
Ivano Balić proglašen je najboljim rukometašem u istoriji u onlajn anketi koju je organizovala Međunarodna rukometna federacija.


Početkom druge polovine 20. veka, Bjelovar je dominirao hrvatskim rukometom, a 1970-ih je osvojio pet Prvih muških saveznih liga Jugoslavije. Godine 1972. osvojio je EHF Ligu šampiona, najveće evropsko rukometno takmičenje, i stigao do finala sledeće godine.

Zagreb je vodeći nacionalni rukometni klub. Pobedio je u svakoj premijer ligi Hrvatske, ukupno 28. Klub je šest puta stigao do finala EHF Lige šampiona, uzastopne pobede 1992. i 1993. godine. Klub je 2008. dobio hrvatsku zvezdu Ivana Balića, koji se smatra najboljim rukometašem svih vremena.[2]

Rukometna reprezentacija trenutno je na desetom mestu na svetu Međunarodne rukometne federacije. Na Letnjim olimpijskim igrama 1996. i 2004. Hrvatska je osvojila zlatne medalje u muškom rukometu. Ekipa je, takođe, osvojila Svetsko prvenstvo 2003. i drugo mesto 1995. i 2005, kao i 2009. kao domaćini, izgubivši u finalu od Francuske. Hrvatska je takođe bila treća na Evropskom prvenstvu 1994. i druga 2008. i 2010. godine. Hrvatska će biti domaćin 2025. godine, zajedno sa Danskom i Norveškom.

Košarka uredi

 
Dražen Petrović igrajući za reprezentaciju Hrvatske.

Košarkaška reprezentacija osvojila je srebrnu medalju na Letnjim olimpijskom igrama 1992, bronzane medalje na Svetskom prvenstvu 1994. i na Evropskom prvenstvu 1993. i 1995.

Hrvatski košarkaški klubovi bili su pet puta prvaci Evrolige: Split tri puta (1989, 1990. i 1991) i Cibona 1985. i 1986. godine. Hrvatski košarkaši poput Krešimira Ćosića, Dina Rađe i Tonija Kukoča bili su među prvim stranim igračima koji su uspeli u Nacionalnom košarkaškom savezu (NBA) u Sjedinjenim Američkim Državama. Jedan od najznačajnijih hrvatskih košarkaša bio je Dražen Petrović, koji je poginuo u saobraćajnoj nesreći u junu 1993. godine. Smatra se ključnim delom istorije današnjeg masovnog priliva evropskih igrača u NBA i uvršten je u Košarkašku Kuću slavnih.[3][4]

Vaterpolo uredi

Vaterpolo reprezentacija osvojila je zlatne medalje na Svetskim prvenstvima 2007. i 2017. godine, a bronzane medalje 2009. i 2011.

Takođe, osvojili su zlato na Letnjim olimpijskim igrama 2012. i srebro 1996. i 2016. godine. Zlato su osvojili i na Evropskom prvenstvu 2010. i srebro 1999. i 2003. godine.

Hrvatski vaterpolo klubovi bili su trinaest puta prvaci LEN Lige šampiona. HAVK Mladost iz Zagreba je evropski šampion bio sedam puta (1968, 1969, 1970, 1972, 1990, 1991 i 1996) i nagrađen je titulom najboljeg kluba 20. veka od LEN-a. VK Jug iz Dubrovnika i VK Jadran iz Splita su trostruki prvaci Evrope, dok je POŠK, takođe iz Splita, evropski prvak iz 1999. godine.

Ragbi uredi

Ragbi u Hrvatskoj pre osamostaljenja bio je umereno popularan sport, ali zbog svojih nedavnih međunarodnih uspeha, sve je više priznat. Neki datiraju od 17. januara 1954. godine, kada je osnovana ekipa Mladost iz Zagreba koja je postala prvi hrvatski ragbi klub.

Hrvatske strane takmičile su se u prvenstvu Jugoslavije, koje je trajalo od 1957—1991. Hrvatska je bila nešto kao ragbi savez u Jugoslaviji pre nego što je stekla nezavisnost.

Najveći ragbi skram na svetu napravljen je 14. oktobra 2007. u Hrvatskoj, sa preko dvesta igrača svih kategorija iz hrvatskog ragbi kluba Nada Split.[5]

Australijski fudbal uredi

Popularnost stiče uglavnom zahvaljujući Sveučilištu u Zagrebu. Četiri ekipe trenutno igraju iz Zagreba i jedna iz Slavonskog Broda, dok se ekipa iz Graca u Austriji takođe takmiči u CEAFL-u.

Hokej na ledu uredi

 
KHL Medveščak u zagrebačkoj Areni.

Uveden početkom 20. veka, hokej na ledu postao je jedan od prvih organizovanih i federativnih sportova u Hrvatskoj, osnivanjem udruženja za klizanje i hokej na ledu, preteče modernog saveza hokeja na ledu. Od kasnih 1930-ih do nezavisnosti Hrvatske, klubovi u hokeju na ledu takmičili su se u Prvoj saveznoj ligi Jugoslavije, a najuspešniji hrvatski klub KHL Medveščak osvajao je prvenstvo tri puta uzastopno od 1988. do 1990. godine.

Hokej na ledu posebno je popularan u Panonskoj niziji, Slavoniji, Zagrebu i Zagorju, gde su zime hladne kao u hokejaškim državama poput Slovačke i Češke. Danas se KHL Medveščak takmiči u kontinentalnoj hokejaškoj ligi.[6] Pre nego što se pridružio KHL-u, Medveščak je igrao u hokejaškoj ligi Austrije, debitovao je sezone 2009. i kvalifikovao se za plej-of svake godine.

Medveščak se pridružio kontinentalnoj hokejaškoj ligi u sezoni 2013/14 .

Odbojka uredi

Ženska odbojkaška reprezentacija tri puta je osvajala srebrne medalje na Evropskom prvenstvu 1995, 1997. i 1999.

Individualni sportovi uredi

 
Janica Kostelić, koja se smatra jednom od najvećih skijašica svih vremena.

Alpsko skijanje uredi

Janica Kostelić je najuspešnija žena u alpskom skijanju u istoriji Zimskih olimpijskih igara. Ona je jedina žena koja je osvojila četiri zlatne medalje alpskog skijanja na Zimskim olimpijskim igrama (2002. i 2006) i jedina žena koja je osvojila tri zlatne medalje u alpskom skijanju na Olimpijadi (2002). Osvojila je dve srebrne medalje 2006. godine. Bila je prvak Svetskog kupa 2001, 2003. i 2006. godine. Postala je druga skijašica, 5. februara 2006. koja je osvojila svih pet disciplina u jednoj sezoni. Ona takođe drži rekord po najvećem broju bodova u jednoj sezoni Svetskog kupa.

Ivica Kostelić bio je svetski prvak 2003. u slalomu i prvak na Svetskom prvenstvu 2011. godine, a od 14. februara 2014. i sam je četvorostruki osvajač srebrnih zimskih olimpijskih medalja.

 
Blanka Vlašić, evropska i svetska šampionka u skoku u vis i evropska sportistkinja godine.[7]

Skok uvis uredi

Blanka Vlašić je najpoznatiji hrvatski sportista u skoku uvis. Svetska je prvakinja u atletici na otvorenom 2007. i 2009. godine. Takođe je svetska šampionka 2008, iste godine osvojila je srebro i 2016. bronzu. Njen lični rekord je 208 m (što je jedan centimetar manje od svetskog rekorda), postignut u Zagrebu 31. avgusta 2009.

 
Goran Ivanišević na Vimbldonu, 2004.

Tenis uredi

Goran Ivanišević je postao prvi koji je osvojio Vimbldon, kada je osvojio svoju prvu i jedinu Grend slem titulu 2001. godine. Ranije je bio trostruki vicešampion. Hrvatska je takođe u dva navrata osvojila Dejvis kup 2005. i 2018. godine. Među ostalim Grend slem šampionima iz Hrvatske su Marin Čilić i Iva Majoli.

 
Marin Čilić, hrvatski teniser.

Međunarodna takmičenja uredi

Hrvatski individualni sportisti predstavljali su državu na međunarodnim takmičenjima:

Lige uredi

U Hrvatskoj postoje nacionalne organizacije i lige za najpopularnije sportove. Neki od njih uključuju:

Reprezentacije uredi

 
Hrvatska rukometna reprezentacija 2010.

Neke od uspešnijih hrvatskih reprezentacija su:

Olimpijske igre uredi

Hrvatska je do danas učestvovala na:

Međunarodni sportski događaji uredi

Hrvatska je bila domaćin mnogih međunarodnih sportskih događaja. Do 1992. godine bila je domaćin događaja u sastavu Jugoslavije.

Alpsko skijanje uredi

Zagreb je organizovao mnoge FIS trke, osim Svetskog kupa koje se održava svake godine od 2005.[8] Prva FIS alpska skijaška trka održana je 1995. godine i na njoj je učestvovalo 94 trkača iz sedam različitih zemalja.[9]

Sportska gimnastika uredi

  • Grand priks Osijek (2009—)
  • Finale svetskog kupa u sportskoj gimnastici 1982, Zagreb

Vodeni sportovi uredi

Atletika uredi

Košarka uredi

Šah uredi

Pikado uredi

Fudbal uredi

Futsal uredi

Rukomet uredi

Hokej na ledu uredi

Picigin uredi

  • Svetsko prvenstvo (2005—): Split

Jedrenje uredi

  • Svetsko prvenstvo 1996: Dubrovnik
  • Svetsko prvenstvo 2000: Split
  • Svetsko prvenstvo 2004: Zadar
  • Svetsko prvenstvo 2011: Zadar
  • Svetsko prvenstvo 2012: Zadar
  • Svetsko prvenstvo 2013 : Viganj

Streljaštvo uredi

  • Evropsko prvenstvo 1985: Osijek
  • Evropsko prvenstvo 1989: Zagreb
  • Evropsko prvenstvo 2001: Zagreb
  • Svetski kup 2003: Zagreb
  • Svetsko prvenstvo 2006: Zagreb
  • Evropsko prvenstvo 2009: Osijek
  • Evropsko prvenstvo 2013: Osijek

Tenis uredi

Odbojka uredi

Viši sportski događaji uredi

  • Balkanske igre 1971: Zagreb
  • Mediteranske igre 1979: Split
  • Univerzijada 1987: Zagreb
  • Svetske vojne igre 1999: Zagreb (Stadion Maksimir)
  • Sportske igre mladih: Split
  • Evropske univerzitetske igre 2016: Zagreb, Rijeka

Reference uredi

  1. ^ Who was Franjo Bučar? Arhivirano 2009-07-20 na sajtu Wayback Machine
  2. ^ Ivano Balic voted best male player ever
  3. ^ NBA.com, Drazen Petrovic
  4. ^ CroatiaWeek.com The Best European Basketballer Ever
  5. ^ [1]
  6. ^ Russian league tops first CHL ranking Arhivirano 2010-01-05 na sajtu Wayback Machine
  7. ^ „European athletics association”. European-athletics.org. Arhivirano iz originala 2011-04-30. g. Pristupljeno 2010-11-14. 
  8. ^ „Calendar”. Fis-ski.com. 1970-01-01. Pristupljeno 2016-08-16. [mrtva veza]
  9. ^ [2]
  10. ^ „Vip Snow Queen Trophy”. Snowqueentrophy.com. Pristupljeno 2016-08-16. 
  11. ^ „Calendar”. Fis-ski.com. 1970-01-01. Pristupljeno 2016-08-16. [mrtva veza]
  12. ^ http://www.fis-ski.com/pdf/2010/AL/0472/2010AL0472PROG.pdf[mrtva veza]
  13. ^ „Započele 23. Balkanske atletske veteranske igre”. Has.hr. Pristupljeno 2016-08-16. 
  14. ^ „Archived copy” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 2011-08-23. g. Pristupljeno 2013-09-17. 
  15. ^ [3]

Spoljašnje veze uredi

 
Sport u Hrvatskoj na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Спорт_у_Хрватској&oldid=27013571”