Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. Molimo vas da poboljšate ovaj članak tako što ćete dodati još izvora u sam tekst (inlajn referenci).
Masarik je rođen u radničkoj porodici u gradu Hodonjinu koji se nalazi u Moravskoj (tačnije u Moravskoj Slovačkoj), a koja je onda bila deo Austrijskog carstva, a danas se nalazi na teritoriji Češke Republike. Njegov otac je bio Slovak Jozef Masarik, a majka mu je bila Terezija Masarikova, rođ. Kropačkova i bila je poreklom iz Moravske, tačnije iz Hane, odnosno češkog je porekla, ali se kretala u društvu Nemaca, tako da nije dobro znala češki jezik i po nekima, Masarik je skrivao njeno „nemačko“ poreklo.[1]
Osnovno obrazovanje stekao je u Hodonjinu a zatim se školovao u Hustopeču i Beču gde je maturirao. Studirao je filozofiju u Beču i doktorirao 1876. godine. Upoznao se sa Amerikankom Šarlotom Garig, oženio se sa njom i primio ime Tomaš Garig Masarik 1878. godine.[1]
Godine 1882, postao je vanredni profesor Filozofije na Praškom univerzitetu, nakon što je ovaj podeljen na nemački i češki deo. Imao je jako popularne ideje kao profesor zbog čega je stekao popularnost. Počeo je da se pojavljuje i u političkom životu i biran je za poslanika Carskog veća (austrijski Rajhsrat) 1891. i ponovo 1907. Napadao je Austro-ugarski savez sa Nemačkom, kao i njenu imperijalističku politiku na Balkanu. Branio je prava Srba i Hrvata, naročito u vreme aneksije Bosne i Hercegovine1909. godine.[1] Zahvaljujući Masariku, car Franc Jozef bio je primoran da oslobodi Srbe optužene za veleizdaju Habsburške monarhije, u montiranom zagrebačkom procesu u kom su se čule i opasne optužbe na račun Kraljevine Srbije.[2]
Tomaš Masarik je tokom Prvog svetskog rata putovao po svetu sa pasošima Kraljevine Srbije (izdatim 1915. i 1917). Oni se čuvaju u Pragu u arhivu Akademije nauka.[4]
Početkom 1915. godine emigrirao je u zapadnu Evropu, gde je priznat za predstavnika Češkog pokreta za nezavisnost, i odakle se zalagao za osnivanje države koja bi obuhvatala Češku, Moravsku, Šlesku (čiji se veći deo nalazi na prostoru današnje Poljske) i Slovačku.[1]
Tokom i nakon Prvog svetskog rata, Masarik je podržao ujedinjenje Kraljevine Srbije i Kraljevine Crne Gore.[5]
Nakon raspada Austro-ugarske, saveznici priznaju Masarika za predsednika Privremene vlade Čehoslovačke, a 14. novembra1918. ga je čehoslovačka Narodna skupština izabrala i on je postao prvi predsednik Čehoslovačke. Već 20. decembra se vratio iz emigracije. Masarik biran za predsednika tri puta: 1920, 1927, i 1934. godine. Kao „Oslobodilac” i „Otac Čehoslovačke”, stalno je bio zauzet rešavanjem krize nastale sukobom čeških i slovačkih stranka, kao rešavanjem statusa slovačke manjine. Nakon uspona Hitlera, bio je jedan od prvih političkih lidera u Evropi koji je izrazio javnu zabrinutost. Podneo je ostavku 14. decembra 1935. godine, zbog starosti i lošeg zdravlja, a nasledio ga je Edvard Beneš. Nepune dve godine nakon napuštanja funkcije Masarik je umro, u 87. godini, u Lani češ.Lány (Čehoslovačka, današnja Češka). Bio je pošteđen svedočenja potpisivanju Minhenskog sporazuma i nacističke okupacije svoje zemlje.[1]
Bio je filozofracionalista i humanista. Imao je religiozno, ali ne crkveno mišljenje. On je antiklerikalan, protivnik je katoličkog mišljenja, apsolutizma, konzervativizma, komunizma, marksizma i Sovjetskog Saveza. Bio je humanističkih i socijalno bezkonfliktnih mišljenja, a u državničkoj sferi bio je za demokratiju anglosaksonskoga tipa. Svoje filozofsko shvatanje predstavio je u knjigama „Češko pitanje“, „Socijalno pitanje“ i „Rusija i Evropa“.
Masarik je bio ideolog češkoslovakizma i smatrao je Čehe i Slovake za jedan narod. Bio je za autonomiju Slovaka.
Nema slovačkog naroda i to je samo deo mađarske propagande. Dolazim u Slovačku rado jer saosećam sa slovačkim narodom i njegovom tužnom sudbinom koja mu je donosila razdvajanje i uništenje.
Slovačkim problemima se posvećivao u časopisima „Vreme” i „Naše doba”. Kao predsednik je redovno odlazio u Slovačku.
Program svečane akademije u čast rođendana Tomaša Masarika koji se održao u Zadužbini Ilije M. Kolarca 1932. godine.„Teorija istorije po principima Bukea“, 1883.
