Fauna Kozare iako je bogata i raznovrsna, još uvek nije dovoljno istražena i poznata,[1] iako, prema dosadašnjim zoogeografskim istraživanjima ona pripada srednjoevropskom faunističkom biogeografskom tipu. Na područje Kozare, boravi priličan broj autohtonih životinjskih vrsta, kao i znatan broj vrsta koje su u prolazu, a zadržavaju se povremeno. U zoografskom pogledu Kozara pripada srednjoevropskom području, sem pojave pojedinih vrsta predstavnika mediteranske faune (npr poskoka).[2]
Planina Kozara se nalazi u severozapadnom delu Republike Srpske, na prostooru dugom oko 70 kilometara i širokom oko 30 kilometara, obuhvatajući teritorije opština Novi Grad, Kostajnica, Kozarska Dubica, Gradiška, Laktaši i Gradova Banja Luka i Prijedor. Kozara je omeđana rekama Unom na zapadu, Savom na severu, Sanom i Gomjenicom na jugu i Vrbasom na istoku.
Poznata je po svojim crnogoričnim i listopadnim šumama, proplancima, potocima, i bogatoj flori i fauni.
Iako je najviši vrh planine Lisina, sa 978 metara nadmorske visine, najatraktivniji deo Kozare je plato Mrakovica, koji sa 806 metara nadmorske visine, predstavlja središnji deo Nacionalnog parka Kozara, kioji se prostire na površine od oko 3.500 hektara.
Pored brojnih prirodnih lepota koje je krase, ovu planinu, Pona je poznatai po svojim crnogoričnim i listopadnim šumama, proplancima, potocima, i bogatoj flori i fauni.
Tokom jednog od poslednjih istraživanja Centra za životnu sredinu otkriveno je 44 novih vrsta insekata samo na području Nacionalnog parka Kozara.[3]
Saproksilni tvrdokrilci na Kozari igraju izuzetno važnu ulogu u procesima razgradnje organske materije i kruženju hranljivih materija u prirodi i pokazatelji su očuvanosti i prirodnosti šumskih ekosistema. Smatraju se najugroženijim insektima u šumskim ekosistemima umerenog klimatskog pojasa Evrope, dok tvrdokrilci predstavljaju jednu od najbrojnijih i najvažnijih grupa insekata navedenih u Direktivi o staništima Evropske unije.[3]
Na osnovu dosadašnjih istraživanja pravokrilaca, zrikavci i popci, (Ensifera), sa pipcima koji su im duži od polovine dužine tela utvrđeno je da na proplancima pojasa bukovo-jelove šume živi 27 vrsta skakavca, dok je na suvljim staništima nađeno 22 vrste, što ukazuje na bogat diverzitet pravokrilaca, među kojima ima i onih koji su prvi put opisani u nalazima sa Kozare, kao što su:
Kalifornijska pastrmka najviše živi hladnovodnim, odnosno salmonidnim vodama u Republici SrpskojŠaran se u Republici Srpskoj gaji se na toplovodnim, ciprinidnim ribnjacima
Reke podnožja Kozare bogate su autohtonim vrstama riba:
U zoogeogafskom pogledu hepertofauna poskoka, kao predstavnika meditranske faune, remeti čistu srednje evropsku hepertofaunu Kozare, na kojoj nije utvrđena hepertofauna sa panonskog područja:
Cela planina Kozara je uvrštena u listu potencijalnih područja značajnih za ptice na međunarodnom nivou (IBA – Important Bird Areas). U okviru istraživanja sprovedenog 2013. godine na Kozari su pronađene 102 vrste ptica, među kojima su najznačajnije sova dugorepa, crna roda, orao kliktaš i druge. Tokom ovog istraživanja nije pronađene 18 vrsta koje su ranije evidentirane u starijim i površnim istraživanjima, dok je pronađeno 10 vrsta koje ranije nisu evidentirane na Kozari.[4]
Fazan (petao)
U šumskim ekosistemima od ptica najdominantnije su:
fazan (Phasianus colchicus) konji je veštačkim putem unet u zaštićeni prede Kozare
^„Fauna”. www.npkozara.com. Arhivirano iz originala 06. 11. 2021. g. Pristupljeno 2021-11-06.
^Cvijovic, MJ.; Redzic, SS. Te fauna of Entomobryidae and Sminthuridae in the area of the mountains Motajica, Prosara and Kozara. lasnik Zemaljskog Muzeja Bosne I Hercegovine u Sarajevu Prirodne Nauke Nova Serija 23: 133-145
RS, 
BiH.jpg)
.jpg)
Smuk (Coluber longissimus),
Poskok (Vipera ammodytes)
Kockasta belouška (Tropidonotus tesacllatus)
.jpg)
.jpg)
