Википедија

France Bevk

France Bevk (Zakojca kod Idrije, 17. septembar 1890 – Ljubljana, 17. septembar 1970) bio je jugoslovenski i slovenački književnik.

France Bevk
France Bevk
Datum rođenja(1890-09-17)17. septembar 1890.
Mesto rođenjaZakojca kod Idrije, Austrougarska
Datum smrti17. septembar 1970.(1970-09-17) (80 god.)
Mesto smrtiLjubljana, SFRJ
Odlikovanja

Biografija uredi

Rođen je u bezemljaškoj porodici, u Zakojci kod Idrije, 17. septembra 1890. godine, kao najstarije od osmoro djece seoskog obućara Ivana Bevka i domaćice Katarine Čufer. Nakon smrti prve žene Ivan se ponovo oženio Marijom Pajntar, sa kojom je takođe imao osmoro djece. Godine 1904. France je završio narodnu školu u Bukovu i kratko bio trgovački pomoćnik u Kranju. Nakon toga upisuje učiteljsku školu i školuje se u Kopru i Gorici. Nakon završene škole, 1913. godine, zapošljava se kao učitelj u selu Orehek kod Idrije. Godine 1916. premješten je u Novake, kao kaznu za pisanje članaka sa antiratnom tematikom. Godine 1917. regrutovan je u vojsku i poslat na Istočni front u Galiciji i Bukovini.[1][2]

Nakon rata radio je za nekoliko novina i časopisa u Ljubljani. Godine 1920. preselio se u Goricu posvetivši se kulturnom i političkom djelovanju u Slovenačkom primorju, tada pod italijanskom vlašću. Italijanske fašističke vlasti su ga često gonile i internirale zbog njegovih aktivnosti. Godine 1935. morao je napustiti Julijsku krajinu, te se preselio u Ljubljanu, u tadašnju Kraljevinu Jugoslaviju.[1][2]

Poslije invazije sila Osovine na Jugoslaviju u aprilu 1941. godine, zatvoren je od strane italijanskih okupacionih vlasti zbog javno izraženog antifašističkog stava. Godine 1943. pobjegao je iz zatvora i otišao u partizane. Bio je predsjednik Pokrajinskog narodnooslobodilačkog odbora za Slovenačko primorje i Trst. Od novembra 1943. bio je član AVNOJ-a, a od februara 1944. bio je član SNOV-a.[1][2][3]

Po završetku Drugog svjetskog rata preselio se u Trst, gdje je bio predsjednik Slovenačko-italijanske antifašističke unije za Julijsku krajinu. Godine 1946. bio je na Mirovnoj konferenciji u Parizu, kao član delegacije Pokrajinskog odbora za Trst i Slovenačko promorje. U Trstu je uređivao reviju Razgledi. Godine 1947. preselio se u Ljubljanu, a kasnije u Rožnu Dolinu kod Nove Gorice. Bio je republički i savezni poslanik i potpredsjednik Prezidijuma Narodne skupštine NR Slovenije. Godine 1953. postao je redovni član Slovenačke akademije znanosti i umjetnosti. Bio je i predsjednik Društva slovenačkih književnika, potpredsjenik Slovenačke matice u Ljubljani i predsjednik Izdavačkog savjeta Mladinske knjige.[1][2][3][4]

Bio je nosilac Ordena rada I reda, Ordena zasluga za narod I i II reda, Ordena narodnog oslobođenja, Zlatne značke slobode. Od 1960. godine bio je počasni građanin grada Idrije.[4]

Umro je u Ljubljani, 17. septembra 1970. godine, na svoj 80. rođendan. Sahranjen je u Solkanu kod Nove Gorice.[1][2][3]

Po njemu nosi naziv regionalna biblioteka u Novoj Gorici, kao i centralni gradski trg u ovom gradu. Takođe, njegovo ime nosi nekoliko škola i ulica u Sloveniji. Po njemu nosi ime i Bevkova nagrada, koju dodjeljuje opština Nova Gorica.[5]

Bio je oženjen, ali mu supruga Davorina nije rodila potomstvo. Ipak, imao je nekoliko vanbračne dece. Njegovi sinovi su bili Vasja Ocvirk, koji je bio pisac, kao i Marjan Bevk, pozorišni reditelj i predsednik organizacije TIGR.[1][3]

Književni rad uredi

France Bevk je napisao više od 150 djela. Prvo djelo objavio je u Trstu 1906. godine.[4]

Za svoj književni rad nagrađivan je brojnim nagradama, pa je tako dobio nagradu Mladinske matice u Ljubljani (1935), prvu nagradu Dravske banovine (1938), Prešernovu nagradu (1949, 1954), Levstikovu nagradu (1951), nagradu izdavačkog preduzeća Mlado pokolenje u Beogradu (1960), Nagradu AVNOJ-a (1968).[1][2][3][4]

Bio je pisac i poezije i proze, ali i scenarista.[6] Pisao je pjesme, pripovijetke, drame, putopise, romane. Prevodio je sa bugarskog, češkog, lužičkosrpskog, poljskog, ukrajinskog, mađarskog, njemačkog i engleskog jezika. Iako je Bevk bio priznat i kao pisac za odrasle, najviše ga pamte kao autora književnosti za djecu. Neka od njegovih najpoznatijih djela jesu:

  • Luka i njegov čvorak (Lukec in njegov škorec, 1931), putopisno-pustolovna novela
  • Ljudi ispod Osojnika (Ljudje pod Osojnikom , 1934), roman
  • Čobančići (Pastirci, 1935), novela
  • Kapelan Martin Čedermac (Kaplan Martin Čedermac, 1938), roman
  • Tonček (Tonček, 1948), novela
  • Dječje godine ili Dani djetinjstva (Otroška leta, 1949), autobiografske crtice
  • Mali buntovnik (Mali upornik, 1951), novela
  • Crna braća (Črni bratje, 1952), novela
  • Pazi na glavu – Glava nije lopta! (Pazi na glavo – glava ni žoga!, 1955), poučna pripovijetka
  • Knjiga o Titu (Knjiga o Titu, 1955), crtice
  • Petar Klepec (Peter Klepec, 1956), novela
  • Šareni svijet (Pisani svet, 1958), putopis
  • Smijeh kroz suze (Smeh skozi solze, 1959), pripovijetke
  • Partizanske priče (Partizanske zgodbe, 1963), pripovijetke
  • Godine samoće (1965; kompilacija djela Grivarjevi otroci (1939) i Pastirci (1935)), novele
  • Priča o Andreju – Bubamara ili Bubamara – Priča o Drejčeku (Zgodba o Drejčku – Pikapolonica, 1965), pripovijetke
  • Naše životinje (Naše živali, 1966), slikovnica

Reference uredi

  1. ^ a b v g d đ e Barbarič, Stefan (1971). Milisavac, Živan, ur. Jugoslovenski književni leksikon. Novi Sad: Matica srpska. str. 36. 
  2. ^ a b v g d đ „France Bevk | Mladinska knjiga”. www.mladinska-knjiga.si (na jeziku: slovenački). Pristupljeno 2024-05-04. 
  3. ^ a b v g d Helga Glušič, Sto Slovenskih Pripovednikov (Ljubljana: Prešernova družba, 1996) ISBN 961-6186-21-3
  4. ^ a b v g [chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.rutars.net/sr_01_stefan_rutar/sr_2400_kultzadeve/sr_2424_fbevknabor/sr_242428_fbzivljene/f_bevk.pdf „France Bevk”] Proverite vrednost parametra |url= (pomoć) (PDF). 
  5. ^ Osmanagić, Danijel (2018-09-17). „17. september 1890 - Rojen France Bevk”. Zgodovina na dlani (na jeziku: slovenački). Pristupljeno 2024-05-04. 
  6. ^ „France Bevk | Writer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-05-04. 

Literatura uredi

  • France Bevk: Bevkova knjiga. Ljubljana: Mladinska knjiga, 1970. COBISS.SR 486450
  • France Bevk: Otroška leta. Ljubljana: DZS, 2004. COBISS.SR 215828992
  • Bevk, France. Leksikon slovenska književnost. Ljubljana: Cankarjeva založba, 1996. 29–31. COBISS.SR 1799010
  • Silvo Fatur: Slovenska leposlovna književnost. Maribor: Obzorja, 1992. 225–229. COBISS.SR 30933505
  • Helga Glušič: Sto slovenskih pripovednikov. Ljubljana: Prešernova družba, 1996. 18–19. COBISS.SR 63410432
  • Iztok Ilich: France Bevk, glasnik stisk primorskih rojakov. France Bevk. Ljubljana: DZS, 2004. 435–445. COBISS.SR 127840256
  • Aleksandra Lutar Ivanc: Album slovenskih književnikov. Ljubljana: Mladinska knjiga, 2006. 96–98. COBISS.SR 229674496
  • Janez Mušič: Veliki album slovenskih pisateljev. Ljubljana: Mladika, 2004. 124–125. COBISS.SR 215855360
  • Urška Perenič: France Bevk. Slovenska pisateljska pot. Radovljica: Didakta, 2013. 198–201. COBISS.SR 266432256
  • Anton Slodnjak: Slovensko slovstvo. Ljubljana: Mladinska knjiga, 1968. 371–373. COBISS.SR 637441
  • Marjeta Žebovec: Slovenski književniki: rojeni do leta 1899. Ljubljana: Karantanija, 2005. 244–248. COBISS.SR 221752576

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Франце_Бевк&oldid=27748732”