Википедија

Haflinger

Haflinger, takođe poznat i kao Avelignes, je rasa konja koji se uzgajaju u Austriji i severnoj Italiji (naime grad Hafling u regionu Južni Tirol) tokom kraja 19. veka.

Хафлингер/Авелигнес
Хафлингер
Zemlja poreklaОдгојени у Аустрији и Италији.
Svojstva
Težina
  • 340 do 430 kg
Visina
  • 137 do 152 cm
BojaКестењаста, реп и грива боје лана
Prepoznatljive odlikeНиска раса, имају конкаван профил, сразмерно раван круп, реп им пада ниско.
Standardi rase

Rasa konja Haflinger, je relativno niska rasa, često su kestenjaste boje sa lanenom bojom repa i grive. Imaju karakterističan kas, opisan kao jako energičan i usklađen i veoma su mišićavi, ali takođe i elegantni. Njihov uzgoj datira još od srednjeg veka; postoji nekoliko teorija o njihovom nastanku. Pošto su poznati po svojoj izdržljivosti, smatra se da su nastali za upotrebu na nekim planinskim terenima. Njihov trenutni izgled je rezultat mešavine krvnih grupa arapskih i različitih evropskih rasa konja u izvorne Tirolske ponije. Prvi primerak ove vrste, 249 Foli, rođen je 1874. godine. 1904. godine formirana je prva uzgajivačnica ove vrste konja. Svi Haflingeri mogu da prate svoju porodičnu liniju do Folia kroz jednu od sedam krvih loza. Prvi i Drugi svetski rat, kao i Velika ekonomska kriza, imali su štetan uticaj na ovu rasu konja, ponekad su se koristile životinje genetski lošijeg kvaliteta, kako bi se ova rasa spasila od izumiranja. Tokom Drugog svetskog rata, uzgajivači su se usredsredili na konje koji su bili niži i koji su se koristili za vuču, vojska ih je dosta koristila kao tovarne konje. Kada se rat završio, akcenat je prešao na konje koji su bili krupnije građe.

U posleratnoj eri, Haflinger je bio ukršten sa drugim rasama konja, a neki uzgajivači su se plašili da je ova rasa konja u ponovnoj opasnosti od izumiranja. Međutim, počevši od 1946. godine, uzgajivači su se fokusirali na proizvodnju čistokrvnih Haflingera i tada je nastao zapisnik o poreklu ove rase. U drugim zemljama interesovanje za ovu rasu povećalo se između 1950. i 1974. godine, njegova populacija je rasla, čak i dok se ukupna populacija evropskih konja smanjivala. Broj ove rase se neprestano povećavao, a od 2005. godine, širom sveta je postojalo skoro 250 000 Haflingera. U nekoliko zemalja postoje uzgajivačnice, ali većina Haflingera i dalje dolazi iz Austrije. 2003. godine Haflinger je postao prvi konj koji je kloniran, i ta ždrebica se zvala Prometea.

Haflingeri se dosta koriste za vuču, kao i za mnoge sportove pod sedlom kao što su sportsko jahanje, dresura i terapijsko jahanje. Austrijska i nemačka vojska ih još uvek koriste za rad na brdovitim terenima. Svetsku Haflinger Federaciju, međunarodno upravljačko telo, koje kontroliše standarde Haflinger rase, sastoji se od 22 nacionalna registra i pomaže u postavljanju uzgojnih ciljeva, smernica i pravila za članove organizacije.

Karakteristike ove rase uredi

Naziv „Haflinger“ potiče iz sela Hafling koje se nalazi u severnoj Italiji.[1] Rasa je takođe nazvana Avelignes, od italijanskog naziva za Hafling.[2] Haflingeri su uvek boje kestena,[3] i to u nijansama u rasponu od svetlo zlatne do bogato zlatne nijanse. Griva i rep su beli ili boje lana.[4] Visina rase se povećala od kraja Drugog svetskog rata, kada im je visina bila 140 centimetara. Željena visina je danas od 137 do 152 centimetara[5]. Uzgajivači su obeshrabljeni od uzgajanja konja niske visine, ali neki viši konji mogu proći inspekciju, ako na drugi način ispunjavaju zahteve registra rase. Haflingeri imaju otmeno držanje glave i svetle šare između ušiju. Vrat je srednje dužine, a deo između vrata i leđa je veoma izražen, ramena su nagnuta, a grudi su istaknute ka napred. Leđa su mišićava i srednje dužine, trup je dugačak, mišićav i blago nagnut. Noge su bez šara, sa širokim, ravnim kolenima i snažnim skočnim zglobovima koji pokazuju jasnu definiciju tetiva i ligamenata.[4] Haflinger ima ritmički kas. Tokom šetnje su opušteni, ali energični. Kas i galop su elastični, energični i atletski, sa prirodnom tendencijom da budu laki napred i uravnoteženi. Malo se primećuje rad kolena, a galop ima vrlo izražen pokret prema napred i u vis.[3] Tokom druge polovine 20. veka jedno važno posmatranje u uzgoju bio je temperament. Zahtev za mirnom, dobroćudnom prirodom postao je deo zvaničnih standarda rase i proverava se tokom službenih inspekcija.[6] U nekim izvorima se pominju dve vrste Haflingera, jedni su bili kraći i teži, oni su se koristili za vuču, a drugi su bili viši i lakši i oni su se koristili za jahanje, u laganoj vožnji kočija i za razna takmičenja.[7][8] Organizacija za hranu i poljoprivredu prepoznaje i „Avelingese“ i „tradicionalne Avelingese“ kao postojeće u Italiji, mada je 2007. godine ostalo samo 13 konja, uključujući samo jednog ždrebca.[9][10] Međutim, sve organizacije rasa prepoznaju i registruju samo jednu vrstu.

Odgajivački standardi uredi

Svi Haflingeri danas prate jednu od svojih sedam odgajivačkih standarda do Folija, najstarijeg pretka ove rase. Ždrebcima se obično daje ime koje započinje slovom ili slovima koja označavaju njihovu staležnu liniju.[11] Francuska je izuzetak gde se ždrebcima daje ime koje započinje slovom abecede, koje je označeno da se koristi za tu godinu.[12] U Italiji, gde imena ždrebcima moraju početi slovom ili slovima koja označavaju odgajivački standard, dok ždrebicama imena počinju slovom označenim za određenu godinu.[13] Sedam odgajivačkih standarda su:[11]

 
Haflinger u Južnom Tirolu.
  1. A - standard. Poreklo vode od Anselma, rođen 1926. godine. Jedna je od najrasprostranjenijih standarda danas. Anselmo je vraćen u krdo kada je imao 21 godinu, kada je nedostatak pastuva nakom Drugog svetskog rata doveo do zabrinutosti da ovaj standard neće opstati i proizveo je nekoliko staleža, koji su danas zastupljeni u svim Haflingerovim uzgajivačnicama širom sveta.
  2. B - standard. Poreklo vode od Bolzana, rođen 1915. godine. Manje je uobičajen standard, osim u Austriji, gde je izuzetno jak, ali ne preovladava drugde. Ovaj standard se ipak proširio na SAD i nekoliko evropskih zemalja, uključujući i Veliku Britaniju, koje uspostavljaju Bolzano standard.
  3. M - standard. Poreklo vode od Masima, rođen 1927. godine. Italijanski ždrebac, Masimo, koji je prvi predstavnik ovog standarda raspostranjen je u Austriji i Italiji.
  4. N - standard. Poreklo vode od Nibia, rođen 1920. godine. Rano u svojoj istoriji, standard Nibio se podelio na dve grane, jednu u Italiji i jednu u Austriji. N-standard je mnogobrojan, sa najvećim brojem pastuva u ergeli. Jedan je od dve (druga je standard - A) koji se gaji u svim zemljama gde postoji Haflinger rasa. Standard je najrasprostranjenija u Austriji i Italiji.
  5. S - standard. Poreklo vode od Stelvia, rođen 1923. godine. Stelvio je najmanje brojni standard koji preti izumiranjem nakon što su u Nemačku dovedene druge vrste konja. Trenutno je najviše rasprostranjen u Italiji. Austrijske vlasti rade na njenom ponovnom uspostavljanju.
  6. ST - standard. Poreklo vode od Studenta, rođen 1927. godine. Iako ST standard ima veliki broj staleža, njeno geografsko širenje je ograničeno zbog neselektivnog uzgoja u nekim zemljama. Nemačka i SAD drže najviše konja ovog standarda, pored Austrije.
  7. V - standard. Poreklo vode od Vilia, rođen 1921. godine. V standard, koji je rano u svojoj istoriji ugrožen ukrštanjem, održava snažno prisustvo u Holandiji, Kanadi i Sjedinjenim Državama, i manjim brojem u Austriji.

Bolzano i Vili bili su Folievi prapraunuci, a ostali su praprapraunuci. Pogotovo u ranim godinama ove rase konja, došlo je do nekih ukrštanja, slučajno ali i sa namerom, što je pojačalo neke dominantne karakteristike ove rase.[11] Tokom 1980-ih i 1990-ih sprovedeno je nekoliko studija kako bi se ispitale morfološke razlike između rasa. Utvrđene su značajne razlike u nekim karakteristikama, uključujući visinu i proporcije, oni su korišćeni za pomoć u postizanju uzgojnih ciljeva, posebno u Italiji tokom devedesetih godina.[14]

Istorija uredi

 
Haflingeri su se koristili da bi vukli kočije, takođe i kao tovarni konji.

Haflingeri se pominju još u srednjem veku. Poreklo rase je nepouzdano, ali su date dve glavne teorije. Prva je da Haflingeri vode poreklo konja koji su na tirolskim dolonama u Centralnoj Evropi, napuštali Istočni Goti, koji su bežali od vizantijskih trupa nakon pada Konze 555. godine nove ere. Veruje se da su na ove napuštene konje uticale istočnjačke krvne loze i to pomaže u objašnjavanju arapskih fizičkih karakteristika viđenih u Haflingeru.[15] Vrsta svetlog planinskog ponija prvi je put zabeležena 1282.[16] godine i verovatno je bila predak modernog Haflingera. Druga teorija je da su potekli iz staleža Kraljevine Burgundije, koje je Margravi Luisu iz Brandenburga poslao njegov otac, Luj VI, kada se Margrave oženio princezom Margarete Maultac iz Tirola 1342. godine.[15] Takođe se smatra da vode poreklo od praistorijskog šumskog konja. Haflingeri imaju bliske veze sa Norikerom, što je rezultat preklapajućih geografskih područja u kojima su razvijene dve rase.[17] Bez obzira na svoje poreklo, ova rasa se razvijala u planinskim uslovima, koja su bila jako teška i oni su to dobro podnosili.[18]

Rasa kakva je danas poznata, zvanično je nastala u selu Hafling u planinama Etschlander [Etschlander Mountains], koje se tada nalazilo u Austrougarskoj.[19] Arapski uticaj je u modernom Haflingeru snažno ojačan uvođenjem staleža El Bedavi,[15] koji je u Austriju doveden u 19. veku. Polu arapski unuk El Bedavija, El Bedavi XXII, uzgajan je u austrougarskoj uzgajivačnici u Radacu[19] i bio je sin originalnog pastuva ove rase, 249 Foli, rođen 1874. godine u Vinchagu.[15] Folijeva majka bila je rođena tirolska kobila profinjenog tipa. Svi Haflingeri danas moraju pratiti svoje rodne linije do Folija kroz jednu od sedam odgajivačkih standarda (A, B, M, N, S, ST i V) da bi se smatrali čistokrvnim.[20] Mali izvorni genski fond i planinsko okruženje u kojem su odgajani najoriginalniji pripadnici rase, su imali kao rezultat vrlo ustaljen tip i izgled.[19] U ranim godinama razvoja ove rase, kao oplemenjivači korišćeni su i orijentalni staleži poput Dahoman, Tajar i Gidran, ali ždrebcima ovih stadiuma nedostajalo je mnogo ključnih Haflingerovih svojstava i uzgoj ovih sojeva je obustavljen.[21] Nakon rođenja Folia 1874. godine, nekoliko austrijskih plemića zainteresovalo se za rasu i zatražilo od vlade podršku i usmeravanje organizovanih postupaka uzgoja. 1899. godine pre nego što je austrijska vlada reagovala, odlučivši podržati programe uzgoja osnivanjem subvencija; visokokvalitetni Haflingerovi ždrebci su bili među onima koje su izabrani za program uzgoja koji je subvencionirala vlada. Od tada su odabrani i selektivno uzgajani najbolji Haflingerovi ždrebci kako bi se održao kvalitet rase. Oni konji koji nisu zadovoljavali standarde kvaliteta, vojska je koristila za prenos namirnica i ostalog sadržaja.[22] Do kraja 19. veka Haflingeri su bili uobičajeni i u Južnom i u Severnom Tirolu, a ergele su osnovane u Štajerskoj, Salzburgu i Donjoj Austriji.[23] Godine 1904. osnovana je uzgajivačka zadruga Haflinger u Moltenu u Južnom Tirolu, sa ciljem da se poboljšaju uzgojni postupci, podstakne rad čistog uzgoja i uspostavi registar matičnih knjiga.[23]

Svetski rat uredi

Prvim svetskim ratom mnogi Haflingeri su uzeti u vojnu službu i prekinuo se njihov uzgoj. Nakon rata, prema sporazumu iz Sen Žermena, Južni Tirol (uključujući Hafling) je ustupljen Italiji, dok je Severni Tirol ostao u Austriji. Ova podela je bila izuzetno štetna za Haflingerovu rasu, jer je većina kobila za uzgoj bila u Južnom Tirolu, u sadašnjoj Italiji, dok su se visokokvalitetni uzgojni pastuvi čuvali u štalama u Severnom Tirolu, i dalje u Austriji. U Severnom i Južnom Tiroli, nije postojala odgovarajuća saradnja između uzgajivača. 1920-ih godina formirana je nova komisija uzgajivača konja u Bolzanu u Italiji, koja je dobila ovlašćenje za inspekciju uzgajivališta u državnom vlasništvu, registrovanje pastuva u privatnom vlasništvu, kao i mogućnost da članovi komisije daju novčane nagrade za takmičenja na konjima. Komisija je određivala o uzgoju italijanskih rasa i Haflingerovih i Noriker konja. 1921. godine, zbog nedostatka uzgojnih pastuva u Italiji, korišćen je ukršten saradijsko-arapski pastuv za Haflingerov uzgojni program, kao i mnogi čistokrvni Haflingeri sa lošijim genetskim predispozicijama.[24]

Da nije bilo ždrebaca Haglingerove rase u Stadl-Pauru[Stadl-Paura] u Gornjoj Austriji, posle Prvog svetskog rata, Haflinger možda danas ne bi postojao u Austriji. Uprkos ovim staležima, Haflingerov program uzgoja nije bio dobar u Austriji, pošto je vlada bila usredsređena na druge austrijske rase i privatne uzgojne programe.[25] Za to vreme, ova rasa je održana živom kroz hibride.[19] 1919. i 1920. godine, preostali staleži su dodeljeni širom Austrije, mnogi u područjima koja su pre rata ugostila privatna uzgajališta. 1921. godine u Zamsu je formirana Severno Tirolska uzgajivačnica konja, a 1922. godine na istoj lokaciji održana je prva izložba Haflingera. Mnoge postojeće austrijske Haflinger kobile smatrane su za preniske da bi se mogle koristiti kao kobile za uzgoj, a uloženi su svi napori da se uvoze najkvalitetnije kobile iz Južnog Tirola,[25] koja se sada nalazi u Italiji. 1926. godine osnovan je prvi zapisnik o poreklu konja u Severnom Tirolu. Krajem 1920-ih postavljeni su novi uzgajivači Haflingera u Veru i oni su mogli dobiti vladinu dozvolu za kupovinu 100 Haflinger kobila iz Južnog Tirola i podeliti ih između Severnog Tirola, Gornje Austrije i Štajerske. Ova pojedinačna transakcija predstavljala je trećinu svih registrovanih kobila u Južnom Tirolu, a mnoge druge su prodate putem privatnog ugovora, ostavljajući ta dva regiona uporedivim u pogledu stočne populacije. 1931. osnovana je još jedna uzgajivačka zadruga u Istočnom Tirolu u Austriji, a uzgoj Haflingera se proširio po celoj tirolskoj provinciji.[26]

Velika ekonomska kriza, ranih 30-ih godina, snizila je cene konja i nepovoljno uticala na uzgoj Haflingera, ali od 1938. godine, tržišta su se poboljšala. Svi ukršteni konji i mladunci koji nisu kvalitetnog uzgoja mogli su se prodati vojsci, a veće subvencije vlada je davala uzgajivačima Haflingera. Međutim, zahtevi rata značili su i to da su mnoge neregistrovane kobile, tipa Haflinger, bile sakrivene od registra staleža, a potomstvo im je registrovano, što je rezultiralo degradacijom uzgojne stoke.[26] 1935. i 1936. godine u Bavarskoj je pokrenut uzgojni program, kroz saradnju nemačkih poljoprivrednih vlasti, vojnih vlasti i postojećih uzgajališta. Prvi nemački pašnjak Haflingera koju je vodila vlada, osnovana je u Oberaudorfu, uz pomoć kobila iz Severnog i Južnog Tirola, a nekoliko privatnih ergela je osnovano na drugim mestima u zemlji. Kombinacija velike potražnje za konjima koji vuku kočije i u zavisnosti od poznavanja rase, kupce je dovela do kupovine konja i visokog i niskog kvaliteta, što je imalo mešovite rezultate u pogledu kvaliteta rase. Kupovina Bavaraca takođe je rezultirala dodatnim iscrpljivanjem austrijskih i italijanskih zaliha, koje su već bile dosta iscrpljene tokom Prvog i Drugog svetskog rata. Međutim, nemačke oružane snage su bili spremni kupci i kupovina i uzgoj se nastavio. Uprkos nekim tvrdnjama da su registrovani samo čistokrvni konji, mnogi poznati bavarski uzgajivači imali su ukrštene matične linije.[27] Nakon rata, uzgojni naglasak se promenio kako bi se usavršila visina ove rase.[20]

Posleratni period uredi

Nakon Drugog svetskog rata, Haflingerovi programi uzgoja gotovo su propali, jer je vojska prestala kupovati konje, a zatvorili su vladine uzgajivačke centre. Uzgajivači su nastavili da ističu one karakteristike neophodne za konje koji nose robu na svojim leđima (najveću upotrebu u vojsci) i zanemarili su druge ključne karakteristike Haflingera. Uzgoj Haflingera morao se promeniti da bi se stvorio konj koji će bolje odgovarati modernim smerovima prema rekreativnoj upotrebi. Otprilike u to vreme sve male zadruge udružene su u Udruženje uzgajivača Haflingera u Tirolu.[28] Posle Drugog svetskog rata, Tirol, uključujući i uzgajalište u Zamsu, bio je pod kontrolom američkih snaga, koje su ubile mnoge konje kako bi obezbedile meso za bolnice. Međutim, trupe su dozvolile direktoru uzgoja da odabere 30 staleža konja koji će se čuvati za potrebe uzgoja. Ti konji su premešteni na visoki pašnjak Kops Alm u Forarlbergu, tokom francuske okupacije, ali su kasnije ukradeni i više nikada nisu viđeni.[29] U godinama nakon Drugog svetskog rata, neki uzgajivači su se plašili da rasa izumire zbog neselektivnog ukrštanja sa drugim rasama.[5]

Na konferencijama 1946. i 1947. donesena je odluka da se uzgajaju konji Haflinger, iz čistih krvnih loza, stvarajući zapisnik o poreklu konja bez ukrštanja sa drugim rasama. Tirolsko udruženje uzgajivača Haflingera osnovalo je sopstveni centar za ovu rasu konja i zabranilo privatnim uzgajivačima da drže pastuve, čime je osiguralo da udruženje održava 100-postotnu kontrolu uzgajivanja ove rase. U Bavarskoj je spašeno nekoliko mladih konja. Bavarski i tirolski uzgajivači održavali su bliske veze i intenzivno sarađivali. Severno-Tirolski uzgajivači su takođe mogli da nabave nekoliko visokokvalitetnih starijih pastuva i ždrebaca niskog kvaliteta iz Južnog Tirola. 1947. godine, osnovana je Federacija austrijskih uzgajivača Haflingera kao vladajuća organizacija pokrajinskih udruženja. U to vreme je održana velika izložba ove rase, kojoj su prisustvovali posetioci iz Švajcarske, koji su ubrzo po povratku kući poslali komisiju za kupovinu, u Austriju i bili ključni za osnivanje Haflingerove populacije u Švajcarskoj. Južni Tirol nije imao poteškoća u prodaji svojih konja, jer je cela Italija bila na tržištu za kupovinu konja, a uzgojna populacija se širila sve do juga, ka Siciliji.[29]

Između 1950. i 1974, čak i dok je ukupna evropska populacija kopitara opadala zbog povećane mehanizacije, Haflingerova populacija se povećavala. U tom vremenskom periodu, broj registrovanih kobila Haflingera bio je u porastao, sa 1.562 na 2.043. To je uglavnom rezultat povećanog marketinga ove rase, a dogodilo se čak i dok su konji iz Norveške izvoženi u Nemačku, smanjujući resurse dostupne za uzgoj Haflingera. Kroz dobro isplanirane marketinške kampanje, Haflinger je postao dominantna rasa niskih konja u regionu.[30] 1954. godine, Jugoslavija i Italija otkupile su uzgojne zalihe od Severnog Tirola kako bi uspostavile sopstvene Haflingerove programe, a 1956. godine isto to je učinila i Nemačka Demokratska Republika.[31] Prve Haflingere izvezla je u Sjedinjene Američke Države iz Austrije 1958. Tempel Smith [Tempel Smith] iz farmi Tempel u Ilinoisu[1] i u Čehoslovačku 1959. godine. Tirolske Haflingere je kupila Holandija I Turska 1961. godine. U Turskoj su ukršteni sa Karacabej rasom. 1963. godine Haflinger je izvezen u Veliku Britaniju,[32] 1969. godine dve Haflingerove kobile su predstavljene kraljici Elizabeti II priliokom njene službene posete Austriji,[33] a 1970. godine osnovano je Društvo Haflingera u Velikoj Britaniji.[34] Prvi Haflingeri izvezeni su u Francusku 1964. godine,[33] i nastavili su da prebacuju Haflingere u tu zemlju sve do 1975. godine kada je uzgojna populacija postala stabilna. Između 1980. i 2000. godine, broj Haflingera u Francuskoj se utrostručio.[12] 1965. godine u Inzbruku je održana prva međunarodna izložba Haflingera, na kojoj su učestvovali konji iz Istočne i Zapadne Nemačke, Holandije, Italije, Švajcarske i Austrije. Haflingeri su prvi put izvezeni u Belgiju 1966. godine, u Butan su izvezeni 1968. godine, a u Poljsku, Mađarsku i Albaniju sledećih godina.[33] Uvoz u Butan podstakao je interesovanje za ovu rasu i u drugim delovima Azije.[35] 1974. godine, prvi Haflinger je uvezen u Australiju.[36] Prvi kanadski Haflinger registrovan je u Udruženju rasa Sjedinjenih Država 1977. godine, a kanadski registar je osnovan 1980. godine.[37] Između 1970. i 1975. godine Haflingeri su takođe uvoženi u Luksemburg, Dansku, Tajland, Kolumbiju, Brazil, jugozapadnu Afriku, Švedsku i Irsku.[33] Takođe su uvoženi i u Japan.[18] Broj Haflingera se održavao na svim naseljenim kontinentima do kraja 1970-ih.[35] Razmnožavanje širom sveta nastavilo se tokom 1980-ih i 1990-ih, a broj ove rase neprestano je rastao.[38]

21. vek uredi

Iako se Haflingeri danas nalaze širom sveta, većina ovih konja i dalje dolazi iz Australije, gde državni uzgajivači poseduju ergele i pažljivo održavaju kvalitet ove rase.[3] Međutim, uzgajališta se nalaze i u Sjedinjenim Državama, Kanadi, Nemačkoj, Holandiji i Engleskoj.[1] Od 2007. godine, bilo je najviše Haflingera u toj zemlji, u odnosu na druge rase konja.[14] Zbog selektivnog uzgoja tokom devedesetih sa ciljem da se poveća visina, neke rase su postale favorizovane u odnosu na druge u Italiji. Haflingeri se uzgajaju širom Francuske, posebno u provincijama Bretanja, Burgundija i Pikardija, a godišnje se rodi između 350 i 400 ždrebadi.[12] Slovenija takođe ima mali broj Haflingera, sa oko 307 plodnih kobila i 30 uzgojnih staleža do 2008. godine. Studija iz 2009. godine otkrila je da se, iako se u populaciji dogodio vrlo mali broj inbridinga, tokom godina blago povećavao.[39] Od 2005. godine, skoro 250.000 Haflingera ostalo je u svetu.[40]

Dana 28. maja 2003. godine, Haflingerska kobila po imenu Prometea postala je prvi klonirani konj. Gajili su je italijanski naučnici, klonirana je od kože kobile i bila je zdrava ždrebica.[41] Godine 2008, Prometea je rodila prvo potomstvo klona kopitara, magarca po imenu Pegaz.[42] Američki registar Haflinger ne dozvoljava da konji rođeni kao rezultat kloniranja budu registrovani,[43] iako od 2010. godine registar drugih nacija još nije doneo odluku o toj temi.[44]

Radna sposobnost uredi

Haflingeri su uzgajani tako da su dovoljno svestrani u mnogim disciplinama pod sedlom, ali još uvek se koriste i za vuču, kao i za vožnju zaprega.[20] Haflinger je prvobitno razvijen za rad u planinskim predelima svoje rodne zemlje, gde se koristio i kao tovarni konj i za šumarske i poljoprivredne poslove. Krajem 20. veka Haflingere je indijska vojska pokušala da koristi kao tovarne konje za planinski teren, ali program je bio neuspešan zbog Haflingerove nesposobnosti da izdrži pustinjsku vrućinu.[45] Austrijska vojska i dalje koristi Haflingere kao tovarne konje na neravnom terenu. Najčešće se koriste na visokim alpskim terenima. U upotrebi je oko 70 konja koje drži 6. pešadijska brigada sa sedištem u Hochfilzenu.[46] Nemačka vojska Haflingere, takođe koristi za teške radove na terenu i u demonstrativne svrhe.[47]

Danas se ova rasa koristi u mnogim aktivnostima koje uključuju vožnju zaprega, laganu vožnju i mnoge aktivnosti na sedlu jahanje na stazama i izdržljivost, dresura, takmičenje sa preponama, skakanje sa osloncem i terapijsko jahanje. Uglavnom se koriste kao dresurni konji za decu, ali su takođe i dovoljno visoki i čvrsti da ih mogu i odrasli jahati.[3] Sedamdesetih godina 20. veka, britanski princ Filip, vojvoda od Edinburga takmičio se sa vozačkim timom od četiri Haflingera.[48] Održava se nekoliko nacionalnih izložbi Haflingera, uključujući one u Nemačkoj, Velikoj Britaniji i Sjedinjenim Državama.[18][49][50] Uprkos austrijskim zabranama ukrštanja,[51] druge zemlje su to u određenoj meri praktikovale. Životinje dobrog kvaliteta nastale su ukrštanjem Haflingera, arapskih i andaluzijskih rasa. Britanski entuzijasti vode registar rođenih za Haflingere koji su ukršteni sa drugim rasama.[51] U Nemačkoj su konji koji su 75% Haflinger i 25% Arapi popularni i nazivaju se Arabo-Haflingeri.[52] U Italiji, gde je potrošnja konjskog mesa najveća među svim članicama Evropske zajednice, Haflingeri obezbeđuju veliki procenat nacionalne proizvodnje. Većina se ili uzgaja posebno za proizvodnju mesa i ubija se između 10 i 18 meseci, ili zbog zdravstvenih problema ili starosne dobi.[53] Haflinger takođe proizvodi većinu konjskog mleka konzumiranog u Nemačkoj.[54]

Registrovanje uredi

Rasne organizacije postoje u mnogim zemljama kako bi pružile tačnu dokumentaciju o Haflingerovim rodovima i vlasništvu i promovisale Haflinger rasu. Većina je međusobno povezana članstvom u Svetskoj Haflingerskoj Federaciji (SHF),[55] osnovanoj 1976.[56] SHF utvrđuje međunarodne smernice za uzgoj, ciljeve i pravila za izbor matične knjige i testove performansi. Oni takođe autorizuju evropske i svetske izložbe i sastavljaju godišnju listu Haflingerovih stručnjaka i sudija. SHF sadrži 21. organizacionig člana u 22 zemlje. Organizacije za članstvo uključuju Haflinger konjičko društvo iz Australije, Australijsko udruženje uzgajivača konja Haflinger, Kanadsko udruženje Haflingera, Udruženje uzgajivača tirolskih Haflingera, Italijansku asocijaciju nacionalne Haflinger uzgajivačnice konja i Američki registar Haflinger, kao i podela za uzgajivače u zemljama koje nisu članice.[55] Nacionalnim organizacijama je dozvoljeno da postanu članovi SHF-a dogovorom za promociju čistog uzgoja i održavanje naslednih karakteristika rase Haflinger. Članice moraju da održavaju i čistokrvnu matičnu knjigu, kao i zasebnu matičnu knjigu za životinje s arapskim ili drugim krvnim sojevima.[38]

 
Grupa Haflingera, sličnost u boji i profilu.

Strogi sistem inspekcije, započet u Austriji, razvio se tako da osigura da se za uzgoj koriste samo kvalitetni staleži koji ispunjavaju visoke standarde. Kao i održavanje matične knjige kako bi se održala validnost inspekcije. Kobile moraju biti pregledane i registrovane u matičnoj knjizi pre nego što se ubroje u konjarstvo, a potrebno je više obrazaca da bi se dokazalo rođenje čistokrvnog ždrebca Haflingera. U roku od šest meseci od rođenja, ždrebice se pregledaju, a one za koje se smatra da imaju potencijal za uzgojni soj dobijaju sertifikate o poreklu. Konji se ponovo pregledaju u dobi od tri godine, proveravaju u skladu sa pisanim standardima udruženja, a ako prođu, onda se unose u matičnu knjigu. Nakon njihove poslednje inspekcije,[6] Haflingeri iz Austrije i Italije dobijaju pečat vatrenim limom u obliku runolista. Konji iz Austrije i Južnog Tirola imaju slovo "H" u centru pečata, dok konji iz svih ostalih delova Italije imaju slova "HI".[13][15] Konji se razvrstavaju na osnovu konformacije, delovanja, kostiju, visine, temperamenta i boje. Kobile moraju imati potpuno registrovani čistokrvni rodovnik koji se proteže šest generacija unazad kako bi se razmatrao radi prihvatanja za matičnu knjigu. Pastuvi se registruju odvojeno. Ždrebci se pregledavaju na osnovu nasledne pouzdanosti i verovatnoće uzgoja, kao i ostalih kvalifikacija. Svaka potvrda o registraciji ždrebaca mora da sadrži potpuno rodoslovni rod koji se proteže unazad četiri generacije, i evidencije o kobilama, procenatima pobačenih trudnoća, rođenih i živorođenih, kao i broj i pol rođenih ždrebadi. Ove informacije se koriste za podudaranje staleža i kobila za uzgoj. Tirolski mladunci prolaze početnu procenu, a oni koji nisu odabrani moraju se ili čuvati ili prodavati iz tirolskog uzgojnog područja. Izabrani ždrebci ponovo se ocenjuju na svakih šest meseci do konačne inspekcije u dobi od tri godine, kada se biraju najbolji ždrebci za tirolski uzgoj, nakon čega ih kupuje austrijsko Ministarstvo poljoprivrede i stavljaju na raspolaganje za uzgoj širom regiona. Ostali su ili zaštićeni ili su rasprodati iz regiona. Druge zemlje svoju registracijsku i selekcijsku praksu zasnivaju na tirolskim praksama, kao što to zahteva SHF.[56]

Reference uredi

  1. ^ a b v "Haflinger". Oklahoma State University. 1996. Retrieved 2008-07-16.
  2. ^ "The Haflinger Horse in its Country of Origin". Haflinger Horse Italy. Archived from the original on 2007-09-27. Retrieved 2008-01-26.
  3. ^ a b v g "Haflinger". International Museum of the Horse. Retrieved 2012-04-01.
  4. ^ a b "Inspection & Classification Breeding Objectives for the American Haflinger Registry". American Haflinger Registry. Archived from the original on 2008-02-01. Retrieved 2008-01-26.
  5. ^ a b Hayes, Points of the Horse, p. 400
  6. ^ a b Deverill, The Haflinger, pp. 25–27
  7. ^ Dutson, Storey's Illustrated Guide to 96 Horse Breeds of North America, p. 125
  8. ^ Damerow and Rice, Draft Horses and Mules, p. 72
  9. ^ "Breeds reported by Italy". Domestic Animal Diversity Information Service. Food and Agriculture Organization. Archived from the original on 2012-07-11. Retrieved 2011-04-11.
  10. ^ "Avelignese Tradizionale/Italy Arhivirano 2012-07-12 na sajtu Archive.today". Domestic Animal Diversity Information Service. Food and Agriculture Organization. Retrieved 2011-04-11.[trenutno ne postoji link]
  11. ^ a b v Deverill, The Haflinger, pp. 30–37
  12. ^ a b v "Règlement du stud-book français du poney Haflinger" [Rules governing the stud-book of the Haflinger pony] (PDF) (in French). Les Haras Nationaux. December 8, 2010. Retrieved 2012-01-30.
  13. ^ a b "Nascita di un puledro" [The birth of a foal] (in Italian). Associazione Nazionale Allevatori Cavalli di Razza Haflinger - Italia. Archived from the original on 2012-10-03. Retrieved 2012-01-30.
  14. ^ a b Sabbioni, Alberto; Beretti, Valentino; Trezzi, Maria Francesca; Superchi, Paola. "Genetic Variability and Population Structure in the Italian Haflinger Horse from Pedigree Analysis". Annali della Facolta di Medicina Veterinaria di Parma. 27: 199—210. 2007.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć).
  15. ^ a b v g d Bongianni, Simon & Schuster's Guide to Horses and Ponies, Entry 157
  16. ^ Deverill, The Haflinger, p. 5
  17. ^ Edwards, The Encyclopedia of the Horse, p. 185
  18. ^ a b v Krause, Louisa (translator). "Haflinger aus Deutschland". Collaboration of Haflinger Breeders and Holders of Germany (AGH) (Arbeitsgemeinschaft der Haflingerzüchter und -halter in der Bundesrepublik Deutschland e.V.). Archived from the original on 2010-12-28. Retrieved 2010-09-14.
  19. ^ a b v g Edwards, The Encyclopedia of the Horse, p. 52
  20. ^ a b v "Breed History". American Haflinger Registry. Archived from the original on 2008-02-01. Retrieved 2008-01-26.
  21. ^ Schweisgut, Haflinger Horses, p. 12
  22. ^ Schweisgut, Haflinger Horses, pp. 13–16
  23. ^ a b Schweisgut, Haflinger Horses, p. 19
  24. ^ Schweisgut, Haflinger Horses, pp. 20–22
  25. ^ a b Schweisgut, Haflinger Horses, pp. 22–29
  26. ^ a b Schweisgut, Haflinger Horses, p. 30
  27. ^ Schweisgut, Haflinger Horses, pp. 32–34
  28. ^ Schweisgut, Haflinger Horses, pp. 35–36
  29. ^ a b Schweisgut, Haflinger Horses, p. 36
  30. ^ Schweisgut, Haflinger Horses, pp. 40–41
  31. ^ Schweisgut, Haflinger Horses, p. 45
  32. ^ Schweisgut, Haflinger Horses, pp. 46–49
  33. ^ a b v g Schweisgut, Haflinger Horses, pp. 50–52
  34. ^ "History". The Haflinger Society of Great Britain. Archived from the original on 2012-02-06. Retrieved 2012-04-01.
  35. ^ a b Deverill, The Haflinger, p. 22
  36. ^ "Haflingers in Australia". Australian Haflinger Horse Breeders Association. Retrieved 2010-09-15.
  37. ^ "Haflinger Breed". Canadian Haflinger Association. Archived from the original on 2010-03-09. Retrieved 2009-12-20.
  38. ^ a b Deverill, The Haflinger, p. 24
  39. ^ Potočnik, Klemen; Gantner, Vesna; Štepec, Miran; Krsnik, Jurij; Rus, Janez; Gorjanc, Gregor (2009). „Analysis of inbreeding in Slovenian Haflinger population”. Italian Journal of Animal Science. 8: 128—130. S2CID 86450530. doi:10.4081/ijas.2009.s3.128. 
  40. ^ "The Haflinger – a living Tyrolean cultural asset". Haflinger Pferdezuchtverband Tirol. Archived from the original on 2011-02-07. Retrieved 2010-09-15.
  41. ^ Church, Stephanie L. (October 1, 2003). "The World's First Cloned Horse". The Horse. Retrieved 2010-02-05
  42. ^ Church, Stephanie L. (April 29, 2008). "First Offspring of an Equine Clone Born in Italy". The Horse. Retrieved 2009-12-22.
  43. ^ "AHR Board of Directors Meeting Minutes Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. jul 2018)" (PDF). American Haflinger Registry. December 2008. Retrieved 2010-02-05.
  44. ^ "Classics Haflinger". Breyer Animal Creations. January 27, 2012. Retrieved 2012-09-09.
  45. ^ Edwards, The Encyclopedia of the Horse, p. 53
  46. ^ Berger, Eva-Maria (April 2010). "Haflinger - Soldaten mit vier Hufen" (in German). 3sat. Retrieved 2010-11-25.
  47. ^ Engelhardt, Jürgen (March 13, 2007). "Tradition und Moderne" (in German). Deutschesheer. Retrieved 2010-11-25.
  48. ^ Deverill, The Haflinger, p. 60
  49. ^ "Breed Show". The Haflinger Society of Great Britain. Archived from the original on 2012-05-07. Retrieved 2012-04-01.
  50. ^ "AHR National Show". American Haflinger Registry. Archived from the original on 2008-07-24. Retrieved 2008-07-16.
  51. ^ a b Deverill, The Haflinger, p. 95
  52. ^ Hendricks, International Encyclopedia of Horse Breeds, p. 212
  53. ^ Lanza, M.; Landi, C.; Scerra, M.; Galofaro, V.; Pennisi, P. (2009). „Meat quality and intramuscular fatty acid composition of Sanfratellano and Haflinger foals”. Meat Science. 81 (1): 142—147. PMID 22063974. doi:10.1016/j.meatsci.2008.07.008. 
  54. ^ "Info und Einführung Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. maj 2009)" (in German). Bundesverband Deutscher Stutenmilcherzeuger e.V. Retrieved 2010-11-25.
  55. ^ a b "World Haflinger Federation". Haflinger Pferdezuchtverband Tirol. Archived from the original on 2011-02-07. Retrieved 2011-03-25.
  56. ^ a b Schweisgut, Haflinger Horses, p. 56

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хафлингер&oldid=27040773”