Hronologija Narodnooslobodilačke borbe septembar 1943.
Hronološki pregled važnijih događaja vezanih za Narodnooslobodilačku borbu naroda Jugoslavije, koji su se desili tokom septembra meseca 1943. godine:
| ← avgust | Hronologija Narodnooslobodilačke borbe u 1943. | oktobar → | |||||||||||||||||||||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
8. septembar
uredi- Objavljena je bezuslovna kapitulacija fašističke Kraljevine Italije. Jedinice NOV i POJ i su za nekoliko dana uspele da razoružaju glavninu svih italijanskih okupacionih snaga na području Jugoslavije, a najviše na području Dalmacije i Slovenije. Razoružane su divizije — „Izonco”, „Kačatori dele Alpi”, „Lombardija”, „Murđe”, „Mačerata”, „Čelere”, „Bergamo” i „Sforčeska”, kao i manji delovi divizija — „Firence”, „Ferera”, „Mesina”, „Zara”, „Đulija”, „Torino” i „Pulje”. Na ovaj način NOV i POJ je došla do većih količina naoružanja i druge vojne opreme, a na stranu NOVJ je prešla glavnina divizije „Venecija”, kao i delovi divizije „Taurinenze” od kojih je 2. decembra 1943. formirana italijanska partizanska divizija „Garibaldi”, koja je bila pod komandom Drugog udarnog korpusa.[1]
- Odlukom Vrhovnog štaba NOV i POJ ponovo formirana Deveta dalmatinska divizija, koja je prvobitno bila formirana 13. februara 1943. pod nazivom Prva dalmatinska divizija, ali je usled pretrpljenih gubitaka u bici na Neretvi 12. aprila iste godine bila rasformirana. U sastav obnovljene divizije ušle su Prva i Treća dalmatinska brigada, a par dana kasnije je ušla i Četvrta dalmatinska brigada. U znak priznanja za postignute uspehe u borbama, decembra 1944. proglašena je udarnom. Za komandanta divizije imenovan je Ante Banina, a za političkog komesara Eduard Santini.[1]
9. septembar
uredi- Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito povodom kapitulacije Italije uputio depešu Glavnom štabu NOV i PO Hrvatske i Glavnom štabu NOV i PO Slovenije — da stupe u vezu sa štabovima italijanskih jedinica radi predaje oružja i eventualne saradnje u borbi protiv nemačkih snaga, kao i da upute proglase u kojima će pozvati pripadnike Hrvatskog domobranstva i slovenačke Bele garde na predaju i saradnji.[1]
- Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito povodom kapitulacije Italije uputio depešu Štabu Druge proleterske divizije — sa italijanskim jedinicama pregovarati o predaji oružja ili zajedničkoj borbi protiv nemačkih snaga, kao i najhitnije preduzeti mobilizaciju u Sandžaku, Crnoj Gori i Hercegovini.[1]
10. septembar
uredi- Naredbom Vrhovnog štaba NOV i POJ formiran je Drugi udarni korpus, u čiji su sastav ušli Druga proleterska i Treća udarna divizija. Komandni sastav korpusa su čili — komandant Peko Dapčević, politički komesar Mitar Bakić i načelnik Štaba Rudolf Primorac. Odmah po formiranju Vrhovni štab je Štabu Drugog korpusa izdao naređenje da formira manevarsku grupu koja bi iz rejona Kalinovika sadejstvovala sa Trećim bosanskim korpusom u borbama oko Sarajeva, a da Drugu proletersku diviziju uputi u Sandžak, a Petu crnogorsku brigadu u Crnu Goru.[1]
16. septembar
uredi- U toku noći 16/17. septembra padobranom se na Glamočko polje spustila grupa britanskih oficira na čelu sa brigadnim generalom Ficrojem Maklejnom, šefom Savezničke vojne misije pri NOVJ (misija je ovaj naziv imala sve do februara 1944, kada je zbog dolaska sovjetska vojna misija bila preimenovana u Anglo-američku vojnu misiju). Nakon spuštanja, oni su bili prihvaćeni od partizana i odvedeni u Jajce, gde se tada nalazio Vrhovni štab NOV i POJ. Tu su im se priključili dotadašnje britansko Odeljenje za vezu i američka Posmatračka grupa, koje su ranije došle u Jugoslaviju.[1][2]
27. septembar
uredi- U blizini sela Jabuka, kod Prijepolja, u četničkoj zasedi, kojom je komandovao četnički major Đorđije Lašić, poginuo Boško Buha (1926—1943), borac-bombaš Četvrtog užičkog bataljona Druge proleterske brigade i Bogdan Radan (1914—1943), komandir bolnice Druge proleterske brigade. Buha je posle rata proglašen za narodnog heroja.[3]
Reference
uredi- ^ a b v g d đ Hronologija NOB 1963, str. 541–543.
- ^ Mladenović 2006, str. 180.
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 124.
Literatura
uredi- Hronologija oslobodilačke borbe naroda Jugoslavije 1941—1945. Beograd: Vojnoistorijski institut. 1963. COBISS.SR 50018311
- Hronologija revolucionarne delatnosti Josipa Broza Tita. Beograd: Export-press. 1978. COBISS.SR 50094343
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom I. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980. COBISS.SR 49291527
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom II. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980. COBISS.SR 49300743
- Hronologija radničkog pokreta i SKJ 1919—1979. tom II 1941—1945. Beograd: Narodna knjiga; Institut za savremenu istoriju. 1980. COBISS.SR 49272583
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48703239
- Mladenović, Miroslav (2006). Tito od ustanka do pobede 1941—1945. Beograd. COBISS.SR 126116108
