Šandor Maraj
Šandor Maraj (mađ. Márai Sándor; Košice, 11. april 1900 — San Dijego, 22. februar 1989) bio je mađarski pisac i novinar.
| Šandor Maraj | |
|---|---|
 Šandor Maraj | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Šandor Maraj |
| Datum rođenja | 11. april 1900. |
| Mesto rođenja | Košice, Austrougarska |
| Datum smrti | 22. februar 1989. (88 god.) |
| Mesto smrti | San Dijego, SAD |
| Obrazovanje | Univerzitet u Lajpcigu |
Biografija uredi
Rođen je 11. aprila 1900. godine u Košicama u tadašnjem mađarskom delu Austrougarske kao potomak srednjovekovnih saksonskih doseljenika. Sa očeve strane bio je u srodstvu sa mađarskom plemićkom porodicom Orsak. U mladosti je putovao po raznim gradovima Evrope, živeo u Frankfurtu, Berlinu i Parizu i kratko pisao na nemačkom, pre nego što je došao u Budimpeštu gde je započeo novinarsku karijeru i ipak se odlučio za svoj maternji jezik. U delu Egy polgár vallomásai Maraj poistovećuje maternji jezik sa nacijom samom.[1] On se naselio u Kristinavarošu, Budimpešta, 1928. godine. Godine 1930. je dobio na značaju njegov precizan i jasan realistički stil. Bio je prva osoba koja je pisala recenzije Kafkinih dela.
Maraj je autor 42 knjige. Najpoznatije njegovo delo je roman A gyertyák csonkig égnek iz 1942. godine u kome, slično kao i Jozef Rot, iskazuje nostalgiju za Austrougarskom. Godine 2006. ovo delo je adaptirano za pozorište od strane Kristofera Hemtona i izvedeno u Londonu.[2]
Iako je podržavao bečke arbitraže, u kojoj je Nemačka primorala Rumuniju i Čehoslovačku da vrate deo teritorije koju je Mađarska izgubila Trijanonskim mirom, za vreme Drugog svetskog rata je bio kritičan prema nacistima. Nakon rata su ga 1948. komunističke vlasti prognale. Nakon nekog vremena provedenog u Italiji, Maraj se preselio u San Dijego, SAD. Tamo je nastavio da piše na maternjem jeziku i nije objavljivan na engleskom jeziku sve do sredine 90ih godina prošlog veka. Kao i ostala dela mađarskih pisaca i državnika, i njegova su prvo objavljivana na zapadu, jer nisu mogla biti objavljena u Mađarskoj posle revolucije 1956, za vreme Kadarove ere. Engleska verzija memoara objavljena je posthumno 1996. godine. Nakon smrti njegove žene 1986, Maraj se izolovao. Godine 1987. je već živeo sa kancerom u odmaklom stadijumu i njegova depresija se povećala kada je izgubio svog usvojenog sina, Džona. Završio je svoj život[3] hicem u glavu u San Dijegu 1989. godine. Ostavio je za sobom tri unuke: Lizu, Saru i Dženifer Maraj.
U velikoj meri zaboravljen van Mađarske, njegov rad (koji se sastoji iz romana, pesama i dnevnika) tek nedavno je ponovo otkriven i preveden na francuski (počevši od 1992), poljski, katalonski, italijanski, engleski, nemački, španski, portugalski, češki, slovački, danski, islandski, korejski, holandski, urdu i drugim jezicima. Danas se smatra delom književnog kanona evropskog dvadesetog veka.
Galerija uredi
-
Statua Maraja u Košicama -
Marajevo mesto stanovanja -
-
Marajev potpis (deo statue u Košicama)
Reference uredi
- ^ Márai, Sándor. "Egy polgár vallomásai." Akadémiai Kiadó, Budapest, 1935.
- ^ Billington, Michael (2. mart 2006). „Embers”. Guardian Unlimited. Pristupljeno 2007-09-10.
- ^ „Sándor Márai”. Random House. Pristupljeno 3. jun 2009.
