Википедија

Šarbanovac (Bor)

Za druge upotrebe, pogledajte Šarbanovac (višeznačna odrednica).

Šarbanovac je naseljeno mesto grada Bora u Borskom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 1.311 stanovnika[1] (prema popisu iz 2011. bilo je 1.624 stanovnika).

Šarbanovac
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugBorski
GradBor
Stanovništvo
 — 2022.Pad 1.311
 — gustina26 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate43° 57′ 25″ S; 22° 05′ 01″ I / 43.957° S; 22.083666° I / 43.957; 22.083666
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina242 m
Površina50,415 km2
Šarbanovac na karti Srbije
Šarbanovac
Šarbanovac
Šarbanovac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj19373
19379
Pozivni broj030
Registarska oznakaBO

Geografija uredi

Šarbanovac je smešten u južnom delu grada Bora, na obalama Šarbanovačke reke, 15 kilometara od Bora, na magistralnom putu Beograd-Bor. Selo je okuženo manjim brdima i brežuljcima. Atar sela se graniči na severu sa Brestovcem i Zlotom, na jugu Osnićem i Savincem, na istoku Metovnicom, a na zapadu Sumrakovcem. Osim Šarbanovačke reke, značajna reka je i Crni Timok na jugu atara.

U centru sela Šarbanovac, nalazi se Šarbanovačka banja sa više termomineralnih izvora sumporne vode od kojih jedan sa toplom vodom do 30oC.[2]

Selo okružuje nekoliko pojata: Pađina mare (Velika padina), Faca (Prema suncu), Ogaša sak (Suvi potok), Dumbrava (Dubrava), Ogašu Njestoronjilor (Nestorov potok), Ogaša lu punđul (Punđilov potok) i Baba-Jona (Preko Timoka).[3]

Šarbanovac je selo u kome živi pretežno vlaško stanovništvo. Od verskih slava proslavljaju Trojice, Sv. Iliju i Sv. Arhangela. Većina meštana ovog sela je zaposlena u Boru.

U centru sela su i dom kulture, ambulanta, pošta, biblioteka. Osmorazredna osnovna škola koja je deo OŠ „Stanoje Miljković“ u Brestovcu i koja ima jedno istureno odeljenje škole u reonu Timok je prvi put počela sa radom 1866. godine, dok je nova zgrada škole izgrađena 1966. godine.

U selu se nalazi i pravoslavna crkva Sv. Trojica koja je sagrađena 1925.godine.

Tokom letnjih meseci, uređena plaža u reonu Timok, oko 5 kilometara od centra sela, na obali Crnog Timoka je pogodno mesto za ribolov i kupanje.

Etimologija uredi

 
Uverenje da je Petar Zajkić iz Šarbanovca izdato 20. januara 1888.

Naziv potiče od vlaške reči šarb što znači divokoza ili jelen, jer kada su se meštani ovog sela doseljavali primetili su krdo divokoza i jelena oko izvora Šarbanovačke banje.

U Turskim popisima vidinskog kadiluka iz 1560 i 1586 god, u Crnorečkoj nahiji koja je imala najviše naselja na carskoj Hasovini, pominje se da je Šarbanovac imao 5 kuća.

Sedamdesetih godina šesnaestog veka pominje se prvobitno naselje koje je stvoreno na Selištu. U istorijskim zapisima koji potiču iz 18 veka (1718-1739), još iz vremena Turske vlasti, ovo mesto se pominje i pod imenom ”zerrovassina” a pod tim imenom je zabeleženo i u mapama Austrougarske.

Legenda kaže, (a to je kasnije prihvaćeno i kao oficijelno tumačenje), zbog velike harači tadašnje stanovništvo je masovno napuštalo selo idući tako noću uz Šarbanovačku reku, nailazili su na veliku maglu i isparenja, a oko izvora je bilo krdo jelena i divokoza. Videći to, rešili su da se nastane baš na tom mestu, verujući da je to mesto najbolje za život. Danas je na tom mestu centar sela.[4]

Demografija uredi

Prema popisu iz 2022. u Šarbanovcu živi 1.311 stanovnik što je za 313 manje (-19,27%) u odnosu na popis iz 2011. kada je bilo 1.624 stanovnika. U naselju ima 1.138 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 49,64 godina (47,99 kod muškaraca i 51,29 kod žena).[1]

Prema podacima popisa iz 2022. u naselju ima 468 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,80,[5] a prema popisu iz 2002. u naselju ima 555 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,31.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografija[6]
Godina Stanovnika
1948. 2.793
1953. 2.783
1961. 2.758
1971. 2.684
1981. 2.437
1991. 2.161 2.137
2002. 1.836 1.872
2011. 1.624
2022. 1.311
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[7]
Vlasi
  
 953 51,90%
Srbi
  
 771 41,99%
Rumuni
  
 5 0,27%
Makedonci
  
 3 0,16%
Hrvati
  
 1 0,05%
Jugosloveni
  
 1 0,05%
nepoznato
  
 25 1,36%


Stanovništvo prema polu i starosti[8]
m
ž
? 3
  
  
 8
80+ 21
  
  
 40
75—79 34
  
  
 64
70—74 59
  
  
 87
65—69 69
  
  
 79
60—64 67
  
  
 91
55—59 65
  
  
 57
50—54 63
  
  
 74
45—49 67
  
  
 66
40—44 56
  
  
 45
35—39 60
  
  
 54
30—34 60
  
  
 62
25—29 34
  
  
 49
20—24 34
  
  
 36
15—19 44
  
  
 39
10—14 45
  
  
 44
5—9 43
  
  
 44
0—4 37
  
  
 36
Prosek : 44,1 47,3
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 621 625 629 644 627 573 555
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 110 129 79 86 63 53 29 5 0 1 3,31
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 736 138 522 49 27 0
Ženski 851 84 527 216 24 0
UKUPNO 1.587 222 1.049 265 51 0
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 391 53 0 76 132
Ženski 222 135 0 2 16
UKUPNO 613 188 0 78 148
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 16 8 19 4 39
Ženski 0 0 16 7 2
UKUPNO 16 8 35 11 41
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 15 9 3 8
Ženski 1 5 5 11 20
UKUPNO 1 20 14 14 28
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 4 0 0 5
Ženski 2 0 0 0
UKUPNO 6 0 0 5

Galerija uredi

Reference uredi

  1. ^ a b „Knjiga 2”. Starost i pol, podaci po naseljima (PDF). publikacije.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. 2023. ISBN 978-86-6161-230-5. 
  2. ^ Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića. Beograd: Geografski fakulteta Univerziteta: Agena: Stručna knjiga. 2001. str. e.j. Šarbanovac. 
  3. ^ Durlić, Paun. „Vorbar”. Vorbar. Pristupljeno 20. 3. 2022. 
  4. ^ „ŠARBANOVAC | Turistička Organizacija Bor”. Turistička Organizacija Bor |. Arhivirano iz originala 22. 01. 2021. g. Pristupljeno 2022-04-01. 
  5. ^ Domaćinstva prema broju članova - Popis stanovništva, podaci po naseljima, Pristupljeno 2. 8. 2023. Beograd: Republički zavod za statistiku. 2023. str. 118. ISBN 978-86-6161-232-9. 
  6. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  7. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  8. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Шарбановац_(Бор)&oldid=27721495”