Aristotel Petrović
Aristotel Petrović je bio austrougarski diplomata, istaknuti srpski političar iz Bosne i Hercegovine i šesti gradonačelnik Grada Sarajeva. Obavljao je dužnost gradonačelnika Grada Sarajeva za vrijeme postojanja Države Slovenaca, Hrvata i Srba od 3. novembra 1918. do 1. decembra 1918. Na ovoj funkciji je ostao i nakon proglašenja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od 2. decembra 1918. do novembra 1921. Jedan je od tri najznačajnija srpska političara iz Bosne i Hercegovine, koji su obnašali javne funkcije nakon oslobođenja 1918. godine, uz Gligorija Jeftanovića koji se nalazio na čelu Narodnog vijeća Bosne i Hercegovine i Atanasija Šolu, koji je bio na čelu Narodne vlade za Bosnu i Hercegovinu.
| Aristotel Petrović | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lični podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Puno ime | Aristotel Petrović | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Datum rođenja | 1868 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Mesto rođenja | Sarajevo, Austrougarska | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Datum smrti | 1920 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Mesto smrti | Sarajevo, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Poreklo | Grk | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Religija | Hrišćanin - pravoslavac | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Aktivni period | 1918 - 1920 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Biografija
urediAristotel Petrović je rođen u srpskoj trgovačkoj porodici u Sarajevu. Početkom 19. vijeka u Sarajevu je živio Petar Petrović Petrakija, rodom iz Korče u današnjoj Albaniji. Iako grčkog porijekla, ovaj naturalizovani Srbin je svojoj trojici sinova koji su rođeni u Sarajevu dao grčka imena Aristotel, Diogen i Sokrat. Jedan od njegovih sinova, Aristotel će kasnije postati politički radnik i gradonačelnik Sarajeva.[1]
Politika
urediZa vrijeme Austrougarske okupacije Bosne i Hercegovine, Aristotel Petrović je bio diplomatski službenik Dvojne monarhije. Službovao je kao austrougarski konzul u Valoni od 1897. do 1901, u Janjini od 1901. do 1906 i kao član Međunarodnog nadzornog poverenstva u Albaniji od 1913. do 1914.[2]
Tokom ulaska pobjedničke Druge armija Vojske Kraljevine Srbije, kojom je zapovedao vojvoda Stepa Stepanović u Sarajevo, 6. novembra 1918. godine na čelu Odbora za doček i svečane povorke, nalazio se gradonačelnik Aristotel Petrović koji je vojvodi i njegovim vojnicima poželeo dobrodošlicu i izrazio zahvalnost za sve njihove napore. [3] Na dan 2. decembra 1918. izabrana je izvršna vlast u Gradu Sarajevu, konstituisano je Gradsko vijeće na čijem čelu se nalazio Aristotel Petrović. Njegovi zamjenici i potpredsjednici Gradskog vijeća iz reda muslimanskog i hrvatskog naroda su bili Ibrahim Šarić i Ivo Jelinović.[4]
Za vrijeme obavljanja funkcije gradonačelnika, Aristotel Petrović je morao da riješi problem koji su stvarali komunisti. Tokom dvije godine svog legalnog postojanja Komunistička partija je organizovala, štrajkove, pobune, javne tribine usmjerene protiv vlasti. Ova politička organizacija je 17. januara 1919. organizovala velike narodne proteste u Sarajevu, gdje se okupilo više od dvanaest hiljada građana Sarajeva. Gradonačelnik Petrović je tada izjavio da komunisti ovakvim događajima žele da zbace legalno izabranu vlast, preuzmu funkcije i zaveddu novi komunistički poredak. Dana 5. maja 1919. godine, gradonačelnik Petrović je najavio da će komunisti u Gradskom vijeću, biti zamijenjeni, a da će njihovih devet mjesta pripasti socijalistima, sa manje boljševičkih ideja. Gradsko vijeće je prihvatilo gradonačelnikov prijedlog o izbacivanju komunista, a nakon dogovora predstavnika jevrejskog naroda u Sarajevu sa gradonačelnikom, donesena je odluka da s obzirom da Jevreji imaju četiri mjesta u Gradskom vijeći, isti broj će biti dodijeljen i socijalistima. Četiri socijalistička predstavnika, na čelu sa Jovom Šmitranom su pristupili Gradskom vijeću Grada Sarajeva, a gradonačelnik Aristotel Petrović, kao veliki antikomunista je učestvovao u kasnijim represijama prema Komunističkoj partiji, što je rezultovalo zabranom rada KP-a.[5]
Aristotel Petrović je bio gradonačelnik Sarajeva do izbora Ljudevita Novata za novog gradonačelnika, na izborima u novembru 1920, iako je pokušao da podnese ostavku još u maju 1920. godine. O političkom radu kao i životu Aristotela Petrovića nakon odlaska sa funkcije gradonačelnika Sarajeva, nema pouzdanih informacija, osim o diplomatskom djelovanju u Bugarskoj. U Arhivu SR Jugoslavije u Beogradu pronađen je dokumenat iz kojeg se vidi da je od 1929. do 1931. godine bio generalni konzul Kraljevine Jugoslavije u Varni u Bugarskoj.
Reference
uredi- ^ Ćorović 1986.
- ^ Fundić, Dušan (2021). Austrougarska i nastanak Albanije (1896-1914). Beograd: Clio. str. 127. ISBN 978-86-7179-113-7.
- ^ „Je l' Sarajevo gdje je nekad bilo”. Slobodna Hercegovina. Pristupljeno 07. 1. 2019.
- ^ Donia 2006, str. 142.
- ^ Donia 2006, str. 140.
Literatura
uredi- Ćorović, Vladimir (1986). Istorija srpskog naroda, knjiga 4, tom 1. Beograd.
- Donia, Robert (2006). Sarajevo: A Biografije. Mičigen.