Autonomna Republika Krim
Autonomna Republika Krim (ukr. Автономна Республіка Крим [Avtonomna Respublika Krym]; rus. Автономная Республика Крым [Avtonomnaya Respublika Krym]; kt. Qırım Muhtar Cumhuriyeti, Къырым Мухтар Джумхуриети ili Ҡырым Мухтар Җумхуриети) je dejure autonomna republika Ukrajine, koja se nalazi na poluostrvu Krim. Do februara-marta 2014. godine, područje Krima je de facto i de jure bilo u sastavu Ukrajine, a od tada je defakto pod kontrolom Rusije, dok je de jure status ove regije sporan. U okviru Rusije je ovo područje politički organizovano kao Republika Krim.
| Autonomna Republika Krim | |
|---|---|
 | |
 | |
| Himna: Nivы i gorы tvoi volšebnы, Rodina | |
| Država |  Ukrajina |
| Glavni grad | Simferopolj |
| Službeni jezik | ukrajinski, ruski i krimskotatarski |
| Predsednik vlade | Sergej Aksjonov[1] |
| Površina | 26.081 km2 |
| Stanovništvo | 2013. |
| — broj st. | 1.967.119 |
| — gustina st. | 75,42 st./km2 |
| Valuta | ukrajinska grivna |
| Zvanični veb-sajt | |
Autonomna Republika Krim je zvanično formirana ukrajinskim zakonom iz 1992. godine, ali nije faktički uspostavljena sve do 1995. godine, jer se na njenoj teritoriji u tom periodu nalazila samoproglašena polunezavisna Republika Krim, koja se protivila centralnim vlastima Ukrajine.[2] Nakon što su vlasti Krima bile primorane da prihvate status autonomne republike u Ukrajini, Autonomna Republika Krim je i faktički uspostavljena.
Administrativni centar ove autonomne republike je grad Simferopolj. Područje grada Sevastopolja na poluostrvu Krim je izvan teritorije Autonomne Republike Krim i ima poseban status. Površina AR Krim iznosi 26.081 km². ARK ima 1.967.119 stanovnika po podacima iz 2013, od kojih je oko 59% Rusa.
Dana 11. marta 2014. godine Krimski parlament je usvojio deklaraciju o nezavisnosti Republike Krim (iz čijeg imena je izbačen naziv „autonomna"), dok su na referendumu koji je održan 16. marta 2014, stanovnici Krima glasali za pripajanje Krima Rusiji. 17. marta 2014. godine, Vrhovni sovjet Krima usvojio je rezoluciju o nezavisnosti od Ukrajine i obratio se Rusiji za prijem Republike Krim u sastav Ruske Federacije, da bi 18. marta 2014. Republika Krim ušla u sastav Ruske Federacije, na osnovu sporazuma koji su potpisali ruski predsednik Vladimir Putin i krimski lideri. Ukrajina ovu teritoriju i dalje smatra autonomnom republikom u sastavu Ukrajine, iako nema nikakvu faktičku kontrolu nad njom.
Geografija uredi
Istorija uredi
Godine 1991, raspadom Sovjetskog Saveza, Ukrajina postaje nezavisna država. Između 1992. i 1995. godine, Krim je bio samoproglašena polunezavisna republika, koja se protivila centralnim vlastima Ukrajine.[2] Nakon toga, vlasti Krima su primorane da prihvate status autonomne republike u Ukrajini.
Kao posledicu nemira u Ukrajini početkom 2014. godine i svrgavanja pro-ruskih ukrajinskih vlasti, krimski parlament je za 16. mart raspisao referendum o budućem statusu Krima. Poslanici su izglasali da se raspusti tadašnja regionalna vlada, koja je podržala nove privremene vlasti u Kijevu, i da se na referendumu odlučuje o tome da li da Krim postane deo Ruske Federacije ili da se na snagu vrati ustav Republike Krim iz 1992. godine.[3][4] [5]
Dana 11. marta 2014. godine, krimski parlament je usvojio deklaraciju o nezavisnosti Republike Krim od Ukrajine,[traži se izvor] dok su na referendumu koji je održan 16. marta 2014, stanovnici Krima glasali za pripajanje Krima Rusiji. 17. marta 2014. godine, Vrhovni sovjet Krima usvojio je rezoluciju o nezavisnosti od Ukrajine i obratio se Rusiji za prijem Republike Krim u sastav Ruske Federacije, da bi 18. marta 2014. Republika Krim ušla u sastav Ruske Federacije, na osnovu sporazuma koji su potpisali ruski predsednik Vladimir Putin i krimski lideri. Grad Sevastopolj je istog dana takođe postao deo Ruske Federacije, kao grad sa federalnim statusom.
Stanovništvo uredi
Prema zvaničnom popisu stanovništva u Ukrajini iz 2001. godine, u AR Krim je živelo 2.024.056 stanovnika. Posljednje nezvanične procene iz 2013. godine ukazuju da je u republici tada živelo 1.967.119 stanovnika. Većinu stanovništva republike od 58,5% činili su etnički Rusi, a potom su sledili Ukrajinci sa 24,3%, Krimski Tatari sa 12,1%, Belorusi sa 1,4% i Jermeni sa 1,1%.
| Nacionalnost[6] | 2001. | Maternji jezik[7] | 2001. |
| Rusi | 58,5% | Ruski jezik | 77,0% |
| Ukrajinci | 24,4% | Krimskotatarski jezik | 11,4% |
| Krimski Tatari | 12,1% | Ukrajinski jezik | 10,1% |
| Belorusi | 1,5% | ostali jezici | 1,5% |
| Tatari | 0,5% | ||
| Jermeni | 0,4% | ||
| Jevreji | 0,2% | ||
| Poljaci | 0,2% | ||
| Moldavci | 0,2% | ||
| Azeri | 0,2% |
Gradovi uredi
Veći gradovi na području AR Krim (procena iz 2013):[8]
- Simferopolj (337.285)
- Kerč (145.265)
- Jevpatorija (106.877)
- Jalta (78.115)
- Feodosija (69.461)
- Džankoj (36.086)
- Krasnoperekopsk (29.815)
- Alušta (28.418)
- Bahčisaraj (26.482)
- Saki (23.655)
- Armjansk (22.337)
Najveći grad poluostrva Krim, Sevastopolj (342.580 stanovnika)[9] nije se nalazio u sastavu AR Krim, već je imao poseban administrativni status.
Reference uredi
- ^ Premijer od početka 2014.
- ^ a b Local Self-government, Territorial Integrity, and Protection of Minorities ... — Google Knjige
- ^ Sevastopol and Crimean parliament vote to join Russia, referendum to be held in 10 days — RT News
- ^ 16:34. „Referendum o statuse Krыma proйdet 30. marta | RIA Novosti”. Ria.ru. Pristupljeno 2. 3. 2014.
- ^ 10:38]. „Press Online :: Globus :: Krim izabrao premijera i raspisao referendum!”. Pressonline.rs. Arhivirano iz originala 06. 03. 2014. g. Pristupljeno 2. 3. 2014.
- ^ National composition of population, State Statistics Committee of Ukraine
- ^ Linguistic composition of the population, State Statistics Committee of Ukraine
- ^ Krym / Krim (Ukraine): Oblast, Cities and Urban Settlements — population statistics and maps
- ^ M. Sėvastopol' / m. Sevastopolь (Ukraine): Oblast, Cities and Urban Settlements — population statistics and maps
