Bora Baruh
Bora Baruh (Beograd, 19. novembar 1911 — Jajinci, kod Beograda, 4. jul 1942), slikar[1] i pravnik i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.
| Bora Baruh | |
|---|---|
 Bora Baruh slikar (Autoportret 1942) | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 19. novembar 1911. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 4. jul 1942. (30 god.) |
| Mesto smrti | Jajinci, kod Beograda, Srbija |
Biografija uredi
Rođen je u Beogradu 19. novembra 1911. godine.[2][3] Bezbrižno detinjstvo koje je proveo na dorćolskoj kaldrmi prekidaju ratni dani 1914. godine. Otac Ilija zatvara krojačku radnju i odlazi sa srpskom vojskom u rat, dok majka Bulina sa decom, Borom, Isidorom i Josifom, roditeljima u bugarski grad Vidin. Dečaci su u Vidinu dobili sestru Rašelu-Šelu i započeli svoje školovanje u jevrejskoj osnovnoj školi. Po završetku Prvog svetskog rata, 1918. godine, vraćaju se u Beograd, a na mestu svog nekadašnjeg doma nalaze samo veliko zgarište. Odlazak u Požarevac bio je privremeni spas za porodicu Baruh gde Bora 1921. godine upisuje prvi razred Državne realne gimnazije i otkriva svoju ljubav prema slikarstvu. Ipak život Baruhovih iz dana u dan biva sve teži, rađaju se još dve devojčice, Simha-Sonja i Berta-Bela. Kako bi prehranio porodicu otac prihvata novi posao, što je značilo i preseljenje u Niš. Borina želja da uči slikarstvo ne jenjava i on najviše vremena provodi u svom improvizovanom ateljeu, a korisni i pouke koje mu daje profesor slikanja Prve niške gimnazije Moša Šoamović.
Nakon položene velike mature 1929. godine Bora se vratio u gotovo potpuno zaboravljeni rodni Beograd i upisao Pravni fakultet. Paralelno sa studijama prava, pohađa slikarsku školu Jovana Bijelića (1932) i prvi put javno izlaže radove 1933. godine na Šestoj jesenjoj izložbi slikarskih i vajarskih radova beogradskih umetnika. Godine 1934. je diplomirao na Pravnom fakultetu, nakon završenih studija kao mladi advokatski pravnik vrlo kratko je radio u struci, da bi se u potpunosti posvetio likovnoj umetnosti. Odlazi u Pariz (od 1935. do 1938. godine) sa stipendijom Jevrejske opštine u Beogradu na studije slikarstva. Tamo se osim umetnosti bavi i revolucionarnim aktvnostima, postaje član KPJ i organizator Internacionalnih brigada[4] u Španskom građanskom ratu. Zbog toga je proteran iz Francuske[5] u Jugoslaviju, gde je često hapšen i zlostavljan, a 1940. godine sproveden je u logor u Bileći.[1] Nakon kapitulacije Kraljevine Jugoslavije zarobljen je i odveden u logor u Smederevu, odakle je pobegao u Prvi šumadijski, a zatim se priključio Kosmajskom partizanskom odredu. U oslobođenom Užicu bavio se propagandnim radom. Na povratku iz Sandžaka uhvatili su ga četnici, kod Valjeva, a potom ga predali Nemcima. Bio je zatvoren u Banjičkom logoru, a kasnije streljan u Jajincima[1] 4. jula 1942. godine.
U svetu slikarstva najprepoznatljiviji je bio po pejzažima, mrtvim prirodama i portretima. Izlagao je u Parizu, Londonu, Hagu, Beogradu i Zagrebu, a njegova ulja posthumno su predstavljena ljubiteljima umetnosti širom Jugoslavije i Evrope. Bora Baruh je za sobom ostavio oko 200 slika i gotovo isto toliko crteža od kojih je veliki broj ušao u antologijske preglede umetnosti u Jugoslaviji. Stvaralaštvo Bore Baruha se može podeliti u tri hronološke celine na period od 1932. do odlaska Baruha u Pariz, zatim njegove godine u Parizu od 1935. do 1938. i na drugi beogradski period tokom koga je proveo izvesno vreme po zatvorima da bi se po izbijanju rata obreo među partizanima i pošto je zarobljen okončao je život pred streljačkim strojem.[6]
Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda.[7]
Slikarska grupa „Život“ uredi
Po povratku iz Pariza Bora Baruh prilazi grupi „Život“, koju između ostalih čine Prvoslav Karamatijević, Đorđe Andrejević Kun, Mirko Kujačić, Radojica Živanović Noe, Danijel Ozmo, Baja Beraković i Vinko Grdan, čiji je cilj da okupi što veći broj umetnika na osnovama antifašističkog programa.
Retrospektivna izložba uredi
Godine 2002. u Narodnom muzeju priređena je njegova retrospektivna izložba.[1]
Galerija uredi
-
Mrtva priroda (1938) -
Mrtva priroda (1939) -
Motiv iz Herceg Novog, 1939 -
Reference uredi
- ^ a b v g Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 111. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ Protić, B. Miodrag (1970). Srpsko slikarstvo XX veka, Tom 1. - Biblioteka Sinteze (na ((sr))). YU-Beograd: Nolit, 264 strana
- ^ http://www.makabijada.com/dopis/bora_baruh.htm Barbara Panić: BORA BARUH-Biografija
- ^ B92 - Kultura - Vesti - Bora Baruh i Kun u Servantesu, Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ Bogdanović, Radomir; Đorđe O. Piljević (1984). Beograd u ratu i revoluciji 1941-1945 (na ((sr))). YU-Beograd: Istorijski arhiv Beograda.
- ^ RTS :: Izložba slika Bore Baruha, Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ „Službeni list DFJ 90/45” (PDF). slvesnik.com.mk. 20. 11. 1945. str. 974.
Literatura uredi
- Mirjana Belić Koročkin, Radivoje Davidović, Povest o braći Baruh, NIRO Dečje novine, VINC Beograd, 1988.
- Mirjana Belić Koročkin-Davidović, Radivoje Davidović, Bora Baruh, Interprint, Beograd, 2001.
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
- Protić, B. Miodrag (1970). Srpsko slikarstvo XX veka, Tom 1. - Biblioteka Sinteze (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit.
- Bogdanović, Radomir; Đorđe O. Piljević (1984). Beograd u ratu i revoluciji 1941-1945 (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Istorijski arhiv Beograda.
- Trifunović, Lazar (1973). Srpsko slikarstvo 1900-1950 (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit.
