Vladivostok
Vladivostok (rus. Владивосто́к) je grad u Rusiji[4] , administrativni centar Primorske Pokrajine i najveći grad regije Dalekoistočni federalni okrug (najveća od 7 regija u Rusiji). Blizu je ruske granice sa Kinom i Severnom Korejom. To je najveća ruska luka na Tihom okeanu i centar Pacifičke flote Ruske ratne mornarice. Prema popisu stanovništva iz 2010. u gradu je živelo 592.069 stanovnika.
| Vladivostok Владивосток | |
|---|---|
 Kolažni prikaz gradskih znamenitosti | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rusija |
| Pokrajina | Primorski kraj |
| Osnovan | 1860. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 606.589 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 07′ 05″ S; 131° 53′ 11″ I / 43.117960° S; 131.88645° I |
| Vremenska zona | UTC+11 |
| Površina | 331,16[1] km2 |
.svg)  Vladivostok Vladivostok na karti Rusije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Vitali Verkenko[2] |
| Pozivni broj | 423[3] |
| Veb-sajt | |
| www.vlc.ru | |
Istorija uredi
Teritorija današnjeg Vladivostoka je bila deo drevnih korejskih kraljevina, Mongolskog i Kineskog carstva. Ruski mornari istražili su ovo područje 1850. godine. Rusija je dobila ovaj region Ugovorom iz Ajguna 1858. U to vreme tu su postojala kineska i mandžurska ribarska sela. Veliki gubernator Nikolaj Muravjov-Amurski je 1859. osnovao pomorsku tvrđavu i nazvao je Vladivostok. Godine 1871. otvorena je telegrafska linija do Šangaja i Nagasakija, a iste godine je ovde premeštena trgovačka luka iz Nikolajevska na Amuru. Vladivostok je dobio status grada 22. aprila 1880.[5] Godine 1888. Vladivostok postaje administrativni centar Primorske oblasti.
Grad je dobio na značaju završetkom Transibirske železnice 1905. koja je povezala ruski Daleki istok sa Moskvom i Evropom. Strane sile su iskrcale svoje snage u Vladivostoku za vreme boljševičke revolucije u Rusiji, intervenišući na strani beloarmejaca. Crvenoarmejci su zauzeli grad 25. oktobra 1922, što je označilo kraj Ruskog građanskog rata.
Kao glavna pomorska baza Sovjetske pacifičke flote, grad je u oba SSSR bio zatvoren za strance. Ovo ograničenje je uklonjeno 1992. Danas je živ i atraktivan grad sa impresivnom lukom. U Vladivostoku će se 2012. održati 24. samit APEK. Zbog ovog događaja u toku su veliki radovi na infrastrukturi grada.
Značajne godine u istoriji grada uredi
- Zaliv Zlatni rog 1860. godine naseljava posada ruskog broda „Mandžur“.
- Od 1871. glavna baza Sibirske ratne mornarice je iz grada Nikolajevsk na Amuru premještena u Vladivostok.
- 1897. godine dobija željezničku vezu sa gradom Habarovskom, a 1903. direktnu liniju sa Moskvom.
- Za vrijeme građanskog rata (1920—1922) Vladivostok je bio centar Republike Daleki istok.
Geografija uredi
Geografske koordinate: 131 stepen, 54 minuta i. g. d. i 43 stepena, 7 minuta s. g. š. (na istoj širini se nalaze Alma Ata, Nica, Firenca, Njujork, Čikago...) Smješten je na južnom dijelu poluostrva Muravjov-Amurski koje je dugačko oko 30 km i široko (u prosjeku) 12 km. Izlazi na zaliv Zlatni rog, obalom odvojen od dubokog okeana i zaštićen od vetra. Najviši vrh grada je brdo „Orlovo gnijezdo“ sa nadmorskom visinom 214 m.
Srednja godišnja temperatura je +4,8 °C, januarska -13,2 °C, a avgustovska +20,6 °C. Srednja godišnja količina padavina je 799 mm.[6]
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 5,0 (41) |
9,9 (49,8) |
19,4 (66,9) |
27,7 (81,9) |
29,5 (85,1) |
31,8 (89,2) |
33,6 (92,5) |
32,6 (90,7) |
30,0 (86) |
23,7 (74,7) |
17,5 (63,5) |
9,4 (48,9) |
33,6 (92,5) |
| Srednji maksimum, °C (°F) | −0,1 (31,8) |
3,5 (38,3) |
10,4 (50,7) |
19,5 (67,1) |
23,6 (74,5) |
26,5 (79,7) |
28,4 (83,1) |
28,7 (83,7) |
25,5 (77,9) |
19,6 (67,3) |
13,0 (55,4) |
3,5 (38,3) |
29,8 (85,6) |
| Maksimum, °C (°F) | −7,8 (18) |
−3,8 (25,2) |
2,7 (36,9) |
10,1 (50,2) |
14,9 (58,8) |
17,9 (64,2) |
21,6 (70,9) |
23,3 (73,9) |
20,1 (68,2) |
13,2 (55,8) |
3,3 (37,9) |
−5,4 (22,3) |
9,2 (48,6) |
| Prosek, °C (°F) | −11,9 (10,6) |
−8,1 (17,4) |
−1,5 (29,3) |
5,3 (41,5) |
10,0 (50) |
13,8 (56,8) |
18,1 (64,6) |
20,0 (68) |
16,3 (61,3) |
9,2 (48,6) |
−0,7 (30,7) |
−9,2 (15,4) |
5,1 (41,2) |
| Minimum, °C (°F) | −15,0 (5) |
−11,3 (11,7) |
−4,5 (23,9) |
2,1 (35,8) |
7,0 (44,6) |
11,3 (52,3) |
16,1 (61) |
17,9 (64,2) |
13,5 (56,3) |
6,2 (43,2) |
−3,5 (25,7) |
−12,0 (10,4) |
2,3 (36,1) |
| Srednji minimum, °C (°F) | −22,5 (−8,5) |
−19,3 (−2,7) |
−12,4 (9,7) |
−2,9 (26,8) |
2,5 (36,5) |
7,5 (45,5) |
12,3 (54,1) |
13,8 (56,8) |
7,3 (45,1) |
−2,5 (27,5) |
−14,1 (6,6) |
−20,7 (−5,3) |
−23,3 (−9,9) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −31,4 (−24,5) |
−28,9 (−20) |
−21,3 (−6,3) |
−7,8 (18) |
−0,8 (30,6) |
3,7 (38,7) |
8,7 (47,7) |
10,1 (50,2) |
1,3 (34,3) |
−9,7 (14,5) |
−20,0 (−4) |
−28,1 (−18,6) |
−31,4 (−24,5) |
| Količina padavina, mm (in) | 12 (0,47) |
16 (0,63) |
27 (1,06) |
43 (1,69) |
97 (3,82) |
105 (4,13) |
159 (6,26) |
176 (6,93) |
103 (4,06) |
67 (2,64) |
36 (1,42) |
19 (0,75) |
860 (33,86) |
| Dani sa kišom | 0,3 | 0,3 | 4 | 13 | 20 | 22 | 22 | 19 | 14 | 12 | 5 | 1 | 133 |
| Dani sa snegom | 7 | 8 | 11 | 4 | 0,3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 7 | 9 | 47 |
| Relativna vlažnost, % | 58 | 57 | 60 | 67 | 76 | 87 | 92 | 87 | 77 | 65 | 60 | 60 | 71 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 178 | 184 | 216 | 192 | 199 | 130 | 122 | 149 | 197 | 205 | 168 | 156 | 2.096 |
| Izvor #1: Pogoda i Klimat[7] | |||||||||||||
| Izvor #2: NOAA (sun, 1961–1990)[8] Infoclimat [9] | |||||||||||||
| Sea temperature data for Vladivostok | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mesec | Jan | Feb | Mar | Apr | Maj | Jun | Jul | Avg | Sep | Okt | Nov | Dec | Godina |
| Prosečna temperatura mora °C (°F) | -1,2 (29,8) |
-1,6 (29,1) |
-0,9 (30,4) |
2,6 (36,7) |
8,8 (47,8) |
14,2 (57,6) |
19,4 (66,9) |
22,4 (72,3) |
19,4 (66,9) |
13,7 (56,7) |
6,2 (43,2) |
0,7 (33,3) |
8,64 (47,6) |
| Izvor: [10] | |||||||||||||
Transsibirskom željeznicom Vladivostok je od Moskve udaljen 9.302 km.
Vazdušnom linijom od Seula ga dijeli 750 km, Tokija 1.050 km, San Franciska 8.400 km...
Stanovništvo uredi
Prema preliminarnim podacima sa popisa, u gradu je 2010. živelo 592.069 stanovnika, 2.632 (0,44%) manje nego 2002. Populacija grada je 2017. godine bila 606.589.[11]
| 1939. | 1959. | 1970. | 1979. | 1989. | 2002. | 2010. |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 206.432 | 290.608 | 440.889 | 549.789 | 633.838 | 594.701[12] | 592.069 |
Industrija uredi
Najznačajnija privredna aktivnost u Vladivostoku je brodogradnja, ribarstvo, tekstilna industrija i aktivnosti vezane uz pomorsku bazu ruske pacifičke mornarice. Ribarska industrija donosi skoro četiri petine prihoda grada, sva ostala proizvodnja hrane iznosi 11%.
Nakon raspada SSSRa i liberalizacije uvoza Vladivostok je postao glavni punkt za uvoz japanskih automobila.[13] Trgovci iz Vladivostoka prodavali su po 250.000 automobila godišnje, od kojih je 200.000 odlazilo u druge delove Rusije.[14] Svaki treći zaposleni u Primorskom kraju imao je neke veze sa automobilima. Poslednjih godina ruska vlada želi da obnovi domaću proizvodnju, zbog čega su povišene carine na uvoz, tako da su se importeri iz Vladivostoka našli u teškoćama. Kao kompenzacija za to otvoren je pogon moskovske fabrike automobila Sollers u Vladivostoku, koja zapošljava 700 radnika i proizvodi 13.200 automobila po licenci FIAT-a i ISUZU-a.
Promet uredi
Vladivostok je početna tačka ruskog magistralnog puta M60 koji vodi za Habarovsk, pa preko Sibira za Moskvu i Sankt Peterburg. Iz Vladivostoka se račvaju ceste na sever do luke Nahodka i južno do Kasana na severno korejskoj granici.
Vladivostok je prva (ili posljednja) stanica transsibirske željeznice duge 9.302 km koja je dovršena 1905. Iz Vladivostoka se račva za Kinu, gde se spaja sa kineskom istočnom trasom. Tako je iz Vladivostoka moguće vozom otići do Pekinga do kojeg ima 1.331 km, i Bankoka 5.600 km. Vladivostok je trajektima spojen sa japanskim željeznicama tako da je moguće otputovati i do Tokija (1.050 km). Za vreme SSSRa Vladivostok je bio zatvoren grad za strance, tako da su putnici koji su željeli da putuju transsibirskom željeznicom išli preko Nahodke
Vladivostok ima veliki međunarodni aerodrom, iz kojeg je moguće leteti na gotovo sve svetske destinacije, on je i sedište kompanije Vladivostok Air.
Školstvo uredi
Prva visokoškolska ustanova u Vladivostoku osnovana je 1899. - Istočni institut, na kojem su se mogli studirati dalekoistočni jezici, ekonomija i pravo. Iz njega su se izrodile današnje visokoškolske ustanove u Vladivostoku, kojih ima 9 uz četiri filijale iz drugih univerziteta.
- Državni medicinski univerzitet Vladivostok
- Državni univerzitet Vladivostok za ekonomiju i usluge
- Dalekoistočni tehničko-ekonomski univerzitet ribarstva
- Dalekoistočni državni tehnički univerzitet
- Dalekoistočni federalni univerzitet
- Državni pomorski univerzitet admirala G. I. Neveljskova
- Tihookeanski državni ekonomski univerzitet
- Tihookeanski vojno pomorski institut admirala S. O. Makarova
- Dalekoistočna državna umetnička akademija
Gradovi pobratimi uredi
Vladivostok je pobratimljen sa:[15]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Generalьnый plan Vladivostoka”. Arhivirano iz originala 10. 7. 2014. g. Pristupljeno 10. 7. 2014.
- ^ „Obvinяemый vo vzяtkah mэr Vladivostoka podal v otstavku”.
- ^ „Rostelekom zaveršil perevod Vladivostoka na semiznačnuю numeraciю telefonov” (na jeziku: ruski). 12. 7. 2011. Pristupljeno 26. 11. 2016.
- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 67. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ Эnciklopediя Goroda Rossii. Moscow: Bolьšaя Rossiйskaя Эnciklopediя. 2003. str. 72. ISBN 978-5-7107-7399-4.
- ^ „Klimat Vladivostoka” [Climate of Vladivostok]. Pogoda i Klimat (Weather and Climate) (na jeziku: ruski). Pristupljeno 19. 6. 2013.
- ^ „Climate Vladivostok”. Pogoda.ru.net. Pristupljeno 8. 11. 2021.
- ^ „VLADIVOSTOK 1961–1990”. NOAA. Pristupljeno 29. 10. 2021.
- ^ „Climatologie de l'année à Vladivostok” (na jeziku: francuski). Infoclimat. Pristupljeno 15. 9. 2023.
- ^ [1]
- ^ Gorod Vladivostok
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ „Putin Is Turning Vladivostok into Russia's Pacific Capital” (PDF). Russia Analytical Digest. Institute of History, University of Basel, Basel, Switzerland (82): 9—12. 12. 7. 2010. Arhivirano iz originala (PDF) 6. 7. 2011. g.
- ^ Oliphant, Roland (2010). „Ruler of the East: The City of Vladivostok Is a Mixture of Promise and Neglect”. Russia Profile.
- ^ „Sister cities”. Vladivostok city administration (na jeziku: ruski). Arhivirano iz originala 8. 6. 2016. g. Pristupljeno 3. 10. 2014.
Literatura uredi
- Эnciklopediя Goroda Rossii. Moscow: Bolьšaя Rossiйskaя Эnciklopediя. 2003. str. 72. ISBN 978-5-7107-7399-4.
- Faulstich, Edith. M. "The Siberian Sojourn" Yonkers, N.Y. (1972–1977)
- Narangoa, Li (2014). Historical Atlas of Northeast Asia, 1590-2010: Korea, Manchuria, Mongolia, Eastern Siberia. New York: Columbia University Press. ISBN 9780231160704.
- Poznyak, Tatyana Z. Foreign Citizens in the Cities of the Russian Far East (the second half of the 19th and 20th centuries). Vladivostok: Dalnauka, 2004. 316 p. 2004. ISBN 978-5-8044-0461-2..
- Stephan, John. 1994. The Far East a History. Stanford: Stanford University Press, 1994. 481 p.
- Trofimov, Vladimir et al., Old Vladivostok. Utro Rossii Vladivostok. 1992. ISBN 978-5-87080-004-2.
Spoljašnje veze uredi
- Slike Vladivostoka
- Vodič
- Official website of Vladivostok Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. novembar 2010) (jezik: ruski)
- Vladivostok na sajtu Enciklopedija Britanika
- Timelapse video of Vladivostok na sajtu YouTube (jezik: ruski)
