Goveđari
Goveđari (ital. Govegiari) su naseljeno mesto u sastavu opštine Mljet, na ostrvu Mljetu, Dubrovačko-neretvanska županija, Republika Hrvatska.
Goveđari | |
|---|---|
 Goveđari, prvo stalno naselje na zapadnoj obali Mljeta | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Dubrovačko-neretvanska |
| Opština | Opština Mljet |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 151 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 46′ 59″ S; 17° 21′ 48″ I / 42.783003611379435° S; 17.36334140048036° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 42 m |
  Goveđari Goveđari na karti Hrvatske | |
 Goveđari Goveđari na karti Dubrovačko-neretvanske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 20226 Goveđari |
| Pozivni broj | +385 20 |
Geografski položaj uredi
Goveđari se nalaze na ostrvu Mljetu i smatraju se glavnim naseljem zapadne strane ostrva. U naselju se nalazi uprava nacionalnog parka Mljet, pošta, i župna crkva sa župnim dvorom. Goveđari su jedino mesto u nacionalnom parku koje nije na moru.
U svom sastavu Goveđari imaju nekoliko zaselaka:
- Babine Kuće
- Soline
- Pristanište (ital. Santa Maria di Méleda) — luka na Velikom jezeru u kojoj se nalazi uprava Nacionalnog parka Mljet i pošta Goveđari
- Njivice
- Velika Loza (ital. Porto Loggia) — sastoji se od dve kuće, župnog dvora i jedne porodične kuće
Istorija uredi
Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazili su se u sastavu stare opštine Dubrovnik.
Zapadna strana ostrva Mljeta do kraja 18. veka nije bila nikako naseljavana. Ne računajući ilirsko stanovništvo na ostrvu, koje nije imalo stalne naseobine. Prvo stalno naselje bile su Polače, ali ni Polače nisu bile naselje u današnjem smislu te reči jer je u Polačama postojala samo palata sa stanovnicima, i nije postojalo naselje. Do 11. veka, romansko stanovništo odupiralo se naseljavanju drugih naroda u zapadnu trećinu ostrva, koju su držali pod svojom vlašću[1].
Posle rimske vladavine, vlast na zapadnom delu ostrva preuzimaju benediktinci, koji su do kraja 18. veka zabranjivali bilo kakvo stalno naseljavanje u to područje. Samostan je svake godine među stanovnicima ostrva birao šest ratara i šest pastira koji su samo tu godinu živeli na zapadnoj strani ostrva. Stalno je naseljavanje bilo zabranjeno.[2] Ipak, 1793. godine, benedikticni dopuštaju permanentno useljavanje porodice Milić (braći Nikoli i Petru), babinopoljskim ratarima, doseljenicima iz Slanog, te Babinopoljcu Vincencu Stražičiću — Bastu kako bi za samostan čuvali stoku (mesto je po stoci (govedima) i dobilo ime). Mesto se širi kasnijim doseljavanjem porodica Hajdić, Stražičić, Sršen i Matana. S obzirom da pre toga nije bilo stalnog naselja na zapadnoj strani, smatra se da su Goveđari prvo naselje na području današnjeg nacionalnog parka.[3]
Stanovništvo uredi
Na popisu stanovništva 2011. godine, Goveđari su imali 151 stanovnika.
| Broj stanovnika po popisima[4] | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1857 | 1869 | 1880 | 1890 | 1900 | 1910 | 1921 | 1931 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
| 118 | 163 | 128 | 179 | 169 | 240 | 317 | 348 | 274 | 283 | 286 | 238 | 182 | 179 | 165 | 151 |
Napomena: U 1981. smanjeno izdvajanjem istoimenih delova u samostalna naselja Polače i Pomena. U 1857., 1869., 1921. i 1931. sadrži podatke za naselje Polače, a od 1890. do 1931. za naselje Pomena.
Po broju stanovnika, Goveđari su oduvek bili na drugom mestu, odmah iza Babinog Polja. S obzirom da su Goveđari dosta staro naselje, suočavaju se sa problemom starog stanovništva, ali i sa problemom iseljavanja jer zbog turizma mnogi stanovnici odlaze da žive u okolna naselja na moru.
Popis 1991. uredi
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Goveđari je imalo 179 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Privreda uredi
Naselje se smestilo uz plodno polje Pomjentu, tako da je stanovništvo svoj život baziralo na poljoprivredi. Zbog udaljenosti od mora, stanovnici Goveđara se nikad nisu u velikoj meri bavili ribarstvom. Mesto nije razvijeno turistički, jer stanovnici, koji se bave turizmom, tokom leta odlaze u okolna mesta na moru.
Obrazovanje uredi
Goveđari su jedino mesto na ostrvu, uz Babino Polje, koje ima osnovnu školu. S obzirom na mali broj učenika, koji gravitiraju prema Goveđarima, u mestu ne postoji osmogodišnja škola, već trogodišnja. Posle trećeg razreda, deca nastavljaju školovanje u Babinom Polju.
Izvori uredi
- [1] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
Reference uredi
- ^ Skoko, P. Slavenstvo i romanstvo na jadranskim otocima toponomastična ispitivanja. Jadranski institut JAZU, Zagreb: 1950. pp. 209
- ^ Zbornik otoka Mljet. Dubrovački muzej – odjel socijalističke revolucije, Dubrovnik: 1989. str, 87
- ^ Radovinović, R. (ur.), Hrvatski jadran. Zagreb. Naprijed: 1999. pp. 339
- ^ — Republika Hrvatska — Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.
