Grb opštine Ruma

Grb Rume usvojen je 2003. godine i od tad je simbol ove opštine. Grb ima tri nivoa (mali, srednji i veliki), i predstavlja istorijski simbol ovog naseljenog mesta uz male izmene.

Ruma
Verzije
Srednji grb Rume
Mali grb Rume
Detalji
Nosilac	Opština Ruma
Usvojen	1749. / 2003.
Moto	„Ovim znakom osniva se grad Ruma“

Istorijat grba Rume

Grb Pejačevića

Dostupni izvori pri pomenu prvog grba Rume uglavnom navode 1749. godinu. Prvog januara te godine, svega nekoliko godina od osnivanja, početka izgradnje i naseljavanja Nove Rume, vlasnik poseda i utemeljivač naselja, vlastelin baron Marko Pejačević tadašnjim stanovnicima izdao je tzv. Slobodnicu u cilju tačnog regulisanja odnosa, prava i obaveza, slobodnih građana i feudalca. Između ostalog, u jednoj tački ovog važnog dokumenta, navodi se:

Kao i druga slobodna trgovišta ili gradovi, Ruma dobija svoj grb i pečat.

Međutim, nije nađen nijedan zvanični izvor kojim se potvrđuje dodela ovog oficijelnog zaštitnog znaka.

U Zanatlijskoj povelji izdatoj od strane carske kancelarije u Beču 1819. godine, sedamdeset godina nakon navodnog datuma sticanja grba, oficijelni carski heraldički autoritet kao da nije poznavao grb Rume. Naime, u Povelji austrijskog cara Franje II, centralno mesto zauzima predstava blago izmenjenog grba grofova Pejačevića, a grb Rume ne postoji, a bilo bi očekivano da se u opisanoj kompoziciji pojavi grb Rume ukoliko on postoji. Umetnik nije uopšte znao za postojanje grba Rume jer ga, po svemu sudeći, nije bilo u carskom katalogu – grbovniku.

U kompoziciji grba Rume upotrebljeni su različiti, već postojeći, poznati heraldički elementi. Centralni motiv, krunisani stub, preuzet je iz grba porodice Pejačević. Izmena se sastoji u trostepenom zakrivljenom postamentu centralnog stuba na grbu Rume, kojim je zamenjen jednostepeni sa vlastelinskog grba Pejačevića. Na vrhu stuba smeštena je veoma sumarno naznačena, fragmentovana kruna neprecizno definisane boje iz koje izrasta patrijaršijski krst, inkorporiran sa grba Ugarske. Dve šestokrake zvezde locirane u srednjoj zoni štita, sa leve i desne strane, mogu predstavljati pripadnost Slavonskom kraljevstvu u okviru Habzburške monarhije, koje ima takvu zvezdu u svom grbu, kao i niz varoši sa ovog područja, kao na primer Čakovec, Đakovo, Križevci, itd. Posebni elemsti rumskog grba su: dve ruke savijene u laktu, zavrnutih rukava i otkrivenih podlaktica (u ranijim varijantama ruke vrše funkciju držača zlatne vlastelinske krune a u kasnijim, salutiraju šakama opruženih, sastavljenih prstiju sa odvojenim palcem); inicijali u dve kolone, levo i desno duž stuba: IHS i EOR (In Hoc Signo Evadet Opiddum Ruma, iliti na srpskom U ovom znaku će napredovati grad Ruma) i posebno, motiv tri vodotoka - rumska potoka.

Boje istorijskog grba Rume delimično su dokumentovane u „Statutu autonomnog i poveljenog trgovišta Rume o uređenju trgovištne uprave“ iz 1884. godine:

Grb je ovoga izgleda: Mrko polje koje tri potoka (srebrne boje) i to rumski, jelenački i kudoški presiecaju; na sriedi je dupli krst sive boje, nad kojim dvije ruke zlatnu krunu drže. Uz krst (s’ desna i s’ lieva po tri slova) poređani su initiali I H S E O R što izražava: „In hoc signo evadet opidum Ruma“. Ispod ovih početnih slovah nalazi se s’ desna i s’ lieva po jedna zviezdica.

Boja ostalih elemenata: stuba (koji nije ni naveden) i ruku ovde nije određena, pa je zasigurno korišćena proizvoljno - od prilike do prilike.

Znatno kasnije, u drugoj polovini tridesetih godina 20. veka, pojavile su se drugačije verzije istorijskog grba Rume. Jednostavan štit intenzivne plave boje (ultramarin) bio je bez krune, sa centralnim zlatno krunisanim stubom i zlatnim patrijaršijskim krstom, sa dve ruke zavrnutih rukava u pozi pozdrava na obe strane vršne zone i pet talasastih horizontalnih polja, naizmenično bele i zelene boje, u podnožnoj zoni.

Amblem u doba komunizma

amblem Rume u doba komunizma

Iako se ovi amblemi uobičajeno nazivaju grbovima, uglavnom nisu pravi grbovi jer ne prate heraldička pravila. Svrha usvajanja takvih amblema od strane komunističkih režima bila je da se na simboličkom planu napravi otklon od tradicionalnih oblika evropske heraldike. A nekoliko decenija od dolaska komunizma, tokom 1986. godine, stigla je i Ruma do novog obeležja. Posle neuspelog konkursa, opštinska komisija odabrala je akademskog grafičara i slikara, profesora Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu, Rumljanina Branislava Makeša, da izradi zaštitni znak Rumi. On je izjavio sledeće:

Razmišljajući o novom grbu koji mi je poveren na projektovanje takođe smatram da ova tri vodotoka (nama Rumljanima draga potoka: kudoški, borkovački i jelenački) nađu mesta i u novom grbu da tako sačuvamo ono što se sačuvati može.

Odlučuje se za štit s oblikom „karikiranog tarča“, podeljen horizontalno na tri dela. Vršnu zonu obeležava luk koji povezuje levi i desni gornji ugao štita i označava 45. geografski uporednik. Iznad njega je šematski prikaz sunca i klasa žita. U srednjoj zoni je: u desnom kantonu zvezda petokraka a u levom zupčanik. U podnožnoj zoni su valovitim linijama – jednom užom i tri široko zatalasane paralelne linije, predstavljeni potoci. Na kraju konciznog opisa, Makeš precizira raspored boja: potoci i nebo – plavo, zemlja – zeleno, sunce – žuto i petokraka – crveno.

Predlog grba profesora Makeša prihvaćen je od strane opštine sa potpunim odobravanjem i bez primedbi jer je ispunjavao najvažnija očekivanja – simbolima istorijskog trenutka, socijalističkog poretka i lokalnog društvenog napretka kroz osnovne delatnosti: poljoprivredu i industrijalizaciju.

Međutim, uskoro dolazi do pada komunizma, i srpska heraldika vraća se na velika vrata.

Savremeni grb Rume

Godine 2003. opština Ruma zatražila je od Srpskog heraldičkog društva da predloži rešenje grba i zastave po svim heraldičim pravilima srpske heraldike. Opština Ruma zauzela je polazni stav da treba zadržati elemente istorijskog grba. Teritorijalna komisija Srpskog heraldičkog društva je izrazila mišljenje da istorijskom grbu kao osnovnom treba dodati parafernalije viših nivoa primene (Srednji i Veliki grb). Tokom maja iste godine definisan je konačan elaborat nacrta rešenja organizovanog u tri nivoa sa preciznim blazonima i dostavljen na razmatranje i usvajanje opštinskoj Komisiji ustanovljenoj za tu svrhu:

Mali grb: Sniženim talasastim rezom razdeljen štit (naglašeno barokne forme). Gore u plavom, iz bokova štita izrastaju dve prirodne gole ruke ispruženih dlanova koje se susreću u poziciji u blizini ševrona, odevene u crvene rukave do lakata. Ispod svake ruke je po jedna zlatna šestokraka zvezda a dole pet puta talasasto razdeljene srebrne i zelene uske površine (rumski potoci). Preko svega smešten je srebrni stub uzdignut na tri stepenika iste boje. Na vrhu stuba je otvorena zlatna kruna iz koje izlazi zlatni patrijaršijski krst. S obe strane stuba, na plavom delu štita po vertikali, ispisano je srebrnim slovima ISO desno i HER levo.

Srednji grb: Opis identičan kao mali grb, sa dodatkom: Štit je krunisan zlatnom bedemskom krunom i sa tri strane obuhvaćen grančicama „jesenjeg“ (zlatnog) ginka (Ginko biloba).

Kad je reč o velikom grbu, on je imao dve varijante.

Prva varijanta: Opis identičan kao b) sem ginka i sa dodatkom: Držači štita su dva razdeljena vodena jelena, u gornjem delu predstavljeni prirodno, se zlatnim rogovima, a u donjem zlatno. Pored njih pobodeno je u tlo po jedno prirodno zlatom okovano koplje sa koga se u polje vije zlatnim resama optočen steg Srbije (desno) i Opštine Ruma (levo). Postament je travom obrastao blago zatalasan predeo.

Druga varijanta: Opis identičan kao b) sem ginka i sa dodatkom: Držači štita su: desno – sv. Nikola, episkop Mire likijske, prirodnog inkarnata, sede kose i brade, sa zlatnim oreolom, odeven u episkopski ornat; desnom rukom blagosilja krstom a levom drži, prislonjeno na grudi, Jevađelje; i levo – sv. Florijan, prirodnog inkarnata i prosede brade, odeven u srebrni oklop, zelenu tuniku i ogrnut crvenim plaštom, sa srebrnim šlemom crvene perjanice i mačem u koricama koji drži u levoj ruci. Postament je zlatnom travom obrastao blago zatalasan predeo. Podvarijanta druge varijante sadrži izmenjenu, donekle smirenu baroknu formu štita i drugačije kolorisane delove ornata sv. Nikole.

Opštinska komisija je jednoglasno dala saglasnost na predlog Malog i Srednjeg grba. Po pitanju Velikog grba članovi komisije su se različito izjasnili što je rezultiralo odlaganjem konačne odluke. Nešto kasnije, na sednici IO SO Ruma, odbornici su odabrali najreprezentativniji, veliki grb sa morskim jelenima kao čuvarima štita.

Vidi još

• Ruma
• Opština Ruma
• Srpska heraldika
• Galerija grbova Srbija