Korisnik:Marko Stanojević/Lapovo
| Marko Stanojević/Lapovo | |
|---|---|
 Zgrada skupštine opštine Lapovo
| |
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Upravni okrug | Šumadijski |
| Sedište | Lapovo |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo |  7.837
|
| Geografske karakteristike | |
| Površina | 55 km2 |
|
| |
| Ostali podaci | |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Predsednik opštine | Boban Miličić (SNS) |
| Veb-sajt | lapovo.ls.gov.rs |
Opština Lapovo je opština u Šumadijskom okrugu. Sastoji se iz dva naselja, Lapovo (varošica) i Lapovo (selo). Prema popisu iz 2011. godine u opštini živi 7.837 ljudi.
Geografski položaj uredi
Lapovo se nalazi u središnjem delu toka Velike Morave. Naselje se pruža pravcem sever- jug koje je sa tri strane okruženo rekama. Na severu reka Rača, na jugu Lepenica koje teku u istom pravcu paralelne jedna na drugu koje se ulivaju u Veliku Moravu , a sa istočne strane se nalazi brdo koje predstavlja poslednje obronke planine Rudnik. Ukupna površina Lapova iznosi 55 km². Lapovo je na nadmorskoj visini od 107 metara. Položaj je određen koordinatama između 440 08, 45” i 440 13, 30“ SGŠ i 210 01, 20“ i 210 09, 30“ IGD.
Lapovo predstavlja značajan saobraćajni čvor Srbije zbog toga što kroz Lapovo prolazi auto- put E- 75 koji povezuje srednju Evropu i Bliski istok. Uporedo sa auto- putem nalazi se međunarodna železnička pruga Beograd- Niš- Skoplje- Atina.
Klima uredi
U Lapovu vlada umereno- kontinentalna klima. Najtopliji mesec je jul sa prosečnom temperaturom 22,20S, a najhladniji januar sa prosečnom temperaturom -0,60S. Pslednjih godina primećuju se velika odstupanja što je velika posledica globalnog zagrevanja planete.
Sastav zemljišta uredi
U sastav zemljišta lapovskog atara najzastupljenija su dva tipa zemljišta. Gajnjača prekriva najveći deo poljoprivrdnih površina Lapova, dok površine uz Veliku Moravu najviše prekrivaju aluvijalna zemljišta, pogodna za ratarsku i povrtarsku proizvodnju.
Biljni pokrivač i životinjski svet uredi
U prošlosti, šume su bile glavni biljni pokrivač ovog područija. One su krčene da bi se iskoristilo plodno zemljište za gajenje biljnih kultura. Od biljnih vrsta najdominantniji je bagrem. Ima još i vrbe, topole... Pašnjaka skoro i da nema, pa tako biljni pokrivač uglavnom čine ratrske kulture koje se gaje na poljoprivrednim površinama.
Životinjski svet čine insekti (gubar, mrav, biljne vaši...), vodozemci i gmizavci (žabe, kornjače, gušteri, zmije...), sisari (zec, jež, tvor, jazavac, lisica, šakal...) i ptice (golub, fazan, sova, orao, kobac, vrabac...).
Istorija uredi
Povoljan geografski položaj i prirodni uslovi Lapova i okoline bili su pogodni za ljudski život još od najstarijih vremena. Svedok toga su arheološka nalazišta koja datiraju iz antičkog perioda. Mnogi istoričari smatraju da je arheološki lokalitet „Šavac“ preteča današnjeg Lapova. Na mestu rimskog naselja „Šavac“, u srednjem veku spominje se selo „Šavče“ u povelji kneza Lazara iz 1381. godine koje on daruje manastiru Ravanici. Godine 1398. despot Stefan Lazarević navodi da mu je u pobuni koja se vodila protiv njega, najviše pomogao verni vojvoda Mihajlo, gospodar „Hlapove Poljane“(Lapovo).
Iz svega ovoga se može zaključiti da je Lapovo naselje srednjovekovnog porekla. Kroz istoriju je promenilo puno naziva, a današnji naziv je dobilo u 18. veku.
Po oslobođenju od Turaka Lapovo se počelo naglo razvijati zahvaljujući svom ekonomsko-geogrfskom položaju. Godine 1826. u Lapovu je sagrađena crkva, a 17. marta 1896. kraljevim ukazom je progašeno za varošicu. Dotad je bilo najveće selo u Srbiji koje je imalo zanatlijske radnje, mehane, dućane i železničku stanicu. U Lapovu se povećava broj stanovnika. Godine 1912. završena je izgradnja crkve, koja je posvećena Prepodobnoj Materi Paraskevi.
Godine 1912. počinje Prvi balkanski rat, a ubrzo zatim i Drugi balkanski rat. Ti ratovi su praćeni Prvim svetskim ratom 1914. godine. U svim tim ratovima mnogi Lapovci su dali živote za svoju otadžbinu. Usledilo je oslobođenje, a budući da je Lapovo bilo mesto od strateškog značaja, neprijatelj je uništio saobraćajne objekte.
Sledi period blagostanja, obnova zemlje. Cena slobode bila je prevelika, mnogo radno sposobnih muškaraca je poginulo u ratovima. Godine 1928, u vreme krize, iz Lapova se iselilo petnaestak porodica, uglavnom siromašnih, bez zemlje. Oni su dobili manastirsko zemljište u okoloni Tetova, a mnogi od njih su se vratili u zavičaj.
U međuratnom periodu osnovano je lovište i obnovljena je svilara.
Približava se Drugi svetski rat, a Jugoslavija ponovo biva napadnuta i ulazi u rat. Usledio je munjeviti poraz i okupacija od nacističke Nemačke. Nemcima je bilo važna tačka u daljem prodoru prema Grčkoj, zato su najviše branili prugu koja je bila najčešća meta borcima Partizanskog pokreta. Mnogo Lapovaca je poginulo u tim akcijama protiv okupatora. Posle četiri godina rata dolazi oslobođenje. Nemačka je poražena, a u Jugoslaviji vlast preuzimaju komunisti. Sledi obnova zemlje, osnivaju se preduzeća, zadruge itd. Dolaskom nove vlasti, Lapovo gubi status opštine koji je dobilo 1955. godine i od 1. januara 1960. godine nalazi se u okviru opštine Batočina sve do 1991. godine kada opet dobija status opštine.
Demografija uredi
Privreda uredi
Osnovne privredne grane u opštini Lapovo su: poljoprivreda, industrija, zanatstvo, trgovina, saobraćaj, ugostiteljstvo i turizam.
Poljoprivreda uredi
Zbog svog geografskog položaja, Lapovo ima odlične preduslove za bavljenje poljoprivredom. Zastupljeni su svi tipovi poljoprivredne proizvodnje ali su najpopularniji stočarstvo i ratarstvo. U manjoj meri su zastupljeni voćarstvo, vinogradarstvo i povtrarstvo.
Stočarstvo uredi
Lapovci imaju dugu tradiciju uzgajanja domaćuh životinja. Najviše su se gajile muzne krave i svinje, dok ostala sitna stoka i živina ugavnom za sopstvene potrebe domaćina.
Govedarstvo uredi
U Lapovu, govedarstvo je bila najrazvijenija grana stočarstva. Da bi došli do željene proizvodnje mleka, tridesetih godina prošloga veka, lapovačka zadruga je masovno uvozila grla simentalske rase radi oplemenjavanja domaćeg šarenog govečeta. Rezultati planskog odgoja došli su pedesetih godina prošloga veka kada su lapovačka grla redovno pobeđivala na Novosadskom poljoprivrednom sajmu. Ostaje zabeleženo da je krava „Bulka“ na sajmu pobeđivala u periodu od 1954, do 1957, godine sa prizvodnjom od 8834 litara mleka u laktaciji, što je za to vreme apsolutni rekord.
Svinjarstvo uredi
Predstavlja drugu granu stočarstva koja je naviše zastupljena. Najviše se uzgajaju mesnate bele svinje.
Ratarstvo uredi
Predstavlja granu poljoprivrede koja uslovljava stočarsku proizvodnju. Pošto se nalazi u slivu Velike Morave, Lapovo ima puno obradivog zemljišta na kome se uzgajaju ratarske kulture koje se uglavnom koriste za ishranu stoke. Od ratarskih kultura najzastupljenije su: kukuruz, pšenica, ječam, lucerka.
Povrtarstvo, voćarstvo i vinogradarstvo uredi
Ove grane poljoprivrede nisu značajno razvijene iako ima dobrih preduslova za proizvodnju. Sve se uglavnom svodi na zadovoljavanje sopstvenih potreba.
Industrija uredi
Industrija Lapova bila je zasnovana na građevinsko industrijskom kombinatu „ 1. maj“. Danas je ta firma u stečaju, a danas industrijsku proizvodnju čini fabrika za preradu drveta.
Saobraćaj uredi
Kroz Lapovo prolai deo međinarodnog auto- puta i železničke pruge koridora 10. Lapovo predstavlja bitan čvor u drumskom i železničkom saobraćaju.
Školstvo uredi
Osnovna škola u Lapovu nosi naziv „Svetozar Marković“. Osnovana je davne 1840, godine. Sastoji se od centralne škole i dva isturena odeljka da četvrtog razreda.
Srednja škola koja nudi nastavu za nekoliko profesija.
Predskolska ustanova „Naša mladost“, osnovana je 1978, godine.
Kultura uredi
Dom kulture „Stefan Nemanja“ je glavni pokretač i organizator kulturnih akcija. U okviru doma kulture radi bioskop, KUD, organizuju se predstave amaterskih glumaca itd. Opštinska biblioteka „Slovo“, osnovana je 15, avgusta 1995, godine i ima knjižni fond od 22000 knjiga.
Sport uredi
Najpopularniji sportovi u Lapovu su rukomet i fudbal. Ta dva sporta imaju jako dugu tradiciju. Rukometni klub i fudbalski klub su deo Železničkog sportskog društva „Lokomotiva“. Pored rukometa i fudbala tu su još košarka, šah, a posebno meso zauzima konjički sport koji Lapovci najviše vole, pa su tako pored radnih konja odgajani oni koji su se koristili samo za konjičke trke.
Jedna bitna ličnost iz sveta sporta je rodom iz Lapova. To je Danilo Stojanović- Čika Dača, čovek koji je po povratku sa studija, iz Nemačke prvi doneo fudbalsku loptu u Srbiju 1903, godine.
Reference uredi
Spoljašnje veze uredi
Lapovo | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Šumadijski |
| Opština | Lapovo |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 694 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 11′ 17″ S; 21° 04′ 36″ I / 44.188111° S; 21.076735° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
.svg)  Lapovo Lapovo na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 34221 |
| Pozivni broj | 034 |
| Registarska oznaka | KG |
Lapovo je naselje u Srbiji u opštini Lapovo u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 694 stanovnika.
Demografija uredi
U naselju Lapovo živi 656 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,5 godina (40,0 kod muškaraca i 42,9 kod žena). U naselju ima 267 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,02.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 1 | ||
| 80+ | 6 | 10 | ||
| 75—79 | 21 | 26 | ||
| 70—74 | 11 | 34 | ||
| 65—69 | 22 | 24 | ||
| 60—64 | 20 | 28 | ||
| 55—59 | 16 | 21 | ||
| 50—54 | 33 | 25 | ||
| 45—49 | 30 | 39 | ||
| 40—44 | 25 | 33 | ||
| 35—39 | 26 | 22 | ||
| 30—34 | 25 | 29 | ||
| 25—29 | 22 | 28 | ||
| 20—24 | 32 | 34 | ||
| 15—19 | 21 | 24 | ||
| 10—14 | 22 | 25 | ||
| 5—9 | 25 | 20 | ||
| 0—4 | 13 | 13 | ||
| Prosek : | 40,0 | 42,9 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 310 | 72 | 211 | 14 | 8 | 5 |
| Ženski | 378 | 60 | 214 | 79 | 17 | 8 |
| UKUPNO | 688 | 132 | 425 | 93 | 25 | 13 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 151 | 5 | 0 | 0 | 20 |
| Ženski | 94 | 11 | 0 | 2 | 18 |
| UKUPNO | 245 | 16 | 0 | 2 | 38 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 3 | 1 | 10 | 1 | 64 |
| Ženski | 1 | 0 | 9 | 7 | 7 |
| UKUPNO | 4 | 1 | 19 | 8 | 71 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 1 | 1 | 9 | 3 | 1 |
| Ženski | 0 | 1 | 6 | 2 | 14 |
| UKUPNO | 1 | 2 | 15 | 5 | 15 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 31 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 14 | 0 | 0 | 2 | |
| UKUPNO | 45 | 0 | 0 | 3 | |
Reference uredi
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ Etnička struktura nakon popisa 2011.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
