Orenburg

Orenburg
*Оренбург*
Orenburg; Оренбург
	Želznička stanica u Orenburgu
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Rusija
Federalni okrug	Povolški
Oblast	Orenburška oblast
Osnovan	1743 god\|v 1743 godu
Status grada	1743.
Stara imena	Čkalov
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2020.	572.188
Geografske karakteristike
Koordinate	51° 46′ 04″ S; 55° 05′ 54″ I / 51.76766° S; 55.09828° I
Vremenska zona	UTC+5
Površina	259 km2
	Orenburg Orenburg na karti Rusije
Ostali podaci
Gradonačelnik	Jurij Miščerjakov
Poštanski broj	460000
Pozivni broj	3532
OKATO kod	53401
Veb-sajt
	www.admin.orenburg.ru

Orenburg (rus. Оренбу́рг) grad je u Rusiji i administrativni centar Orenburške oblasti u Povolškom federalnom okrugu. Prema popisu stanovništva iz 2010. u gradu je živelo 544.987 stanovnika. Orenburg se nalazi 1.480 km jugoistočno od Moskve, nedaleko od granice sa Kazahstanom.

Orenburg leži na 150 m nadmorske visine, na reci Uralu, koja inače čini granicu između Evrope i Azije.

Istorija uredi

Rusko carstvo je planiralo izgradnju istočnog pograničnog utvrđenog grada u regiji južni Ural. Trebalo je da bude nazvan Orenburg 1734. Naseljenici su izvorno osnovali naseobinu 1735. na ušću reke Or u reku Ural. Ime grada znači „tvrđava na Oru“, budući da je „Burg“ nemački naziv za utvrđeni grad. Ovo naselje je promenilo svoje ime 1739. u Orsk. Bio je pokušaj da se osnuje još jedan Orenburg na mestu zvanom Krasnogar, ili „Crvenom Brdu“ 1741, ali ovo naselje nije opstalo. Treći Orenburg je uspešno utemeljen na njegovom današnjem mestu približno 250 km nizvodno rekom Uralom od Orska 1743.

Ovaj treći Orenburg je funkcionisao kao važna vojna ispostava na međi sa nomadskim Kozacima. Postao je središte Orenburških Kozaka. Nakon utelovljenja središnje Azije u Rusko carstvo, Orenburg se pretvara u trgovačku stanicu i značajno železničko čvorište na putu prema novim srednjoazijskim posedima i prema Sibiru.

Stradao je u požaru krajem 18. veka, ali je brzo obnovljen. U gradu su izgrađene crkve u baroknom stilu. U početku grad je imao značaj i kao trgovačka postaja. Naročito je trgovina stokom cvetala.

U 19. veku nekolicina vojnih komandanata je pokušala da ojača kulturni život u gradu. Vremenom, daljim prodorom kozaka na Istok, grad je gubio svoj garnizonsko-stražarski karakter. Izgrađena je i jedna džamija 1838. godine, a krajem 19. veka sagrađena je crkva u tipičnom rusko-novovizantijskom stilu.

Most preko reke Ural u Orenburgu

Kada su boljševici preuzeli vlast u Rusiji, srušen je veliki broj crkava u Orenburgu. Grad je dobio na značaju tokom Drugog svetskog rata, pošto je veliki broj za rat važnih fabrika izmešten u daleki Orenburg, koji je bio zaštićen od ratnih dejstava.

Orenburg je funkcionisao i kao glavni grad Kirgiske ASSR (u današnjem Kazahstanu) unutar Rusije 1920—1925. Kada je ta republika preimenovana u Kazašku ASSR 1925, Orenburg se ponovno pridružio užoj Rusiji, a Alma-Ata (današnji Almati) je postao novi glavni grad. Iako je republika postala Kazahska SSR 1936, Orenburg je ostao u Rusiji.

Od 1938. do 1957. grad je nosio ime Čkalov (rus. Чкалов) po ruskom (sovjetskom) probnom pilotu, a broj stanovnika je udvostručen u periodu između tridesetih i šezdesetih godina dvadesetog veka. Tokom svoje sovjetske istorije, grad je pripadao Rusiji ili nekoj od autonomnih sovjetskih republika u sastavu Rusije.

Stanovništvo uredi

Prema preliminarnim podacima sa popisa, u gradu je 2010. živelo 544.987 stanovnika, 4.374 (0,80%) manje nego 2002.

Kretanje broja stanovnika
1939.	1959.	1970.	1979.	1989.	2002.	2010.	2020.
171.726	267.317	344.266	458.747	546.501	549.361^[2]	548.331	572.188

Znamenitosti uredi

Grad je u velikoj meri obeležen socijalističkim stilom u arhitekturi: veliki stambeni blokovi za radničku klasu. Ali, ipak, u centru vredi videti Sabornu crkvu Svetog Nikole, izgrađenu u klasicističkom stilu, zatim most na reci Ural, u čijoj blizini se nalazi nekoliko preostalih kuća iz 18. i 19. veka. Grad ima operu, većnicu, nekoliko muzeja i umetničku akademiju.