Persida Karađorđević
Persida Karađorđević (Brankovina, 15. februar 1813 — Beč, 17. mart/29. mart 1873) je bila supruga vladajućeg kneza Srbije Aleksandra Karađorđevića.[1]
| Persida Karađorđević | |
|---|---|
.jpg) | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 15. februar 1813. |
| Mesto rođenja | Brankovina, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 29. mart 1873. (60 god.) |
| Mesto smrti | Beč, Austrougarska |
| Grob | Beč 1873, posmrtni ostaci preneti na Oplenac 1911. god. |
| Porodica | |
| Supružnik | Aleksandar Karađorđević |
| Potomstvo | 10, među kojima i: |
| Roditelji | Jevrem Nenadović Jovanka Nenadović rođ. Milovanović |
| Dinastija | Karađorđevići |
| Kneginja Srbije | |
| Period | 14. septembar 1842 – 24. oktobar 1858. |
| Prethodnik | Ljubica Obrenović |
| Naslednik | Julija Hunjadi |
Biografija uredi
Potiče iz ugledne porodice Nenadović iz Brankovine kod Valjeva. Unuka je prvog srpskog ministra policije i vojvode Jakova Nenadović, a ćerka Jevrema Nenadovića i Jovanke. Jovankin otac bio je vojvoda Mladen Milovanović. Po prirodi preduzimljiva i temperamentna osoba, kneginja Persida je bila glavni savetnik svog muža.
Sa knezom Aleksandrom imala je desetoro dece: ćerke Poleksiju, Kleopatru, Jelenu i Jelisavetu, i sinove Aleksija, Svetozara, Andreja (sva trojica umrli kao deca), Petra, Đorđe i Arsena.[2]
Za dobrotvorni rad, humanost i kulturnu delatnost sultan Abdul Medžid dodelio joj je Orden padišahovog portreta 1864. godine. Za tadašnji život prestonice bila su značajna česta umetnička posela koja je priređivala. Jedina je žena nosilac turskog Ordena padišahovog portreta.[3]
Porodično stablo uredi
| 4. Jakov Nenadović | ||||||||||||||||
| 2. Jevrem Nenadović | ||||||||||||||||
| 5. Nerandža | ||||||||||||||||
| 1. Persida Karađorđević | ||||||||||||||||
| 6. Mladen Milovanović | ||||||||||||||||
| 3. Jovanka Milovanović | ||||||||||||||||
| 7. Bosiljka | ||||||||||||||||
Porodica uredi
Supružnik uredi
| ime | slika | datum rođenja | datum smrti |
|---|---|---|---|
| Knez Aleksandar |  |
11. oktobar 1806. | 3. maj 1885. |
Deca uredi
| ime | slika | datum rođenja | datum smrti | supružnik |
|---|---|---|---|---|
| Kneginja Poleksija | 1. februar 1833. | 5. decembar 1914. | Konstantin Nikolajević; Aleksandar Prešern | |
| Kneginja Kleopatra |  |
26. novembar 1835. | 13. jul 1855. | Milan Petronijević |
| Knez Aleksije | 23. mart 1836. | 21. april 1841. | umro u detinjstvu | |
| Knez Svetozar | 1841. | 17. mart 1847. | umro u detinjstvu | |
| Kralj Petar I |  |
29. jun 1844. | 16. avgust 1921. | Kneginja Zorka |
| Kneginja Jelena | 18. oktobar 1846. | 26. jul 1867. | Đorđe Simić | |
| Knez Andrej | 15. septembar 1848. | 12. jul 1864. | umro u mladosti | |
| Kneginja Jelisaveta | 27. februar 1850. | 1. jun 1850. | umrla u detinjstvu | |
| Knez Đorđe |  |
10. januar 1857. | 24. decembar 1888. | Nije se ženio |
| Knez Arsen |  |
16. april 1859. | 19. oktobar 1938. | grofica Aurora Pavlovna Demidova |
Politička i kulturna delatnost uredi
U Srbiji tog doba osećao se njen uticaj, kako u politici tako i u kulturi. Svojim dobronamernim intervencijama i protežiranjem familije Nenadović, doprinela je kneževom padu 1858. godine. [4]
Za nju se vezuje osnivanje prvog srpskog pozorišta 1847. godine. Za dobrotvorni rad, humanost i kulturnu delatnost sultan Abdul Medžid dodelio joj je Veliki orden 1864. godine. Za tadašnji život prestonice bila su značajna česta umetnička posela koja je priređivala.[1]
Ktitorski rad uredi
Crkva Svetog Ilije u Sokobanji podignuta je na njenu inicijativu. Crkvi Vaznesenja Gospodnjeg u Mionici darovala skupoceni krst.[5]
Reference uredi
- ^ a b Nikolić, Dejan (2009). Srpske kraljice i carice. Despotovac: Narodna biblioteka Resavska škola. str. 233—237. ISBN 978-86-82379-31-7.COBISS.SR 167420172
- ^ Radomir J. Popović: Princeza Kleopatra Karađorđević-Petronijević, Danica za 2012. godinu, Vukova zadužbina, Beograd. pp. 352.
- ^ Acović, Dragomir (2012). Slava i čast: Odlikovanja među Srbima, Srbi među odlikovanjima. Belgrade: Službeni Glasnik. str. 343.
- ^ Karađorđevići: od vožda do krune. 2018. ISBN 978-86-81046-45-6.
- ^ Loš, Tatjana. „Persida Karađorđević: mudra kneginja, velika ktitorka”. Centar za istraživanje pravoslavnoga monarhizma. Arhivirano iz originala 20. 12. 2016. g. Pristupljeno 16. 12. 2016.
Spoljašnje veze uredi
- Informacija o njenom grobu
- Fotografija Perside Karađorđević (Anastas Jovanović)
- Rodoslov Karađorđevića
- Persida Karađorđević: Mudra kneginja, velika ktitorka („Večernje novosti“, 25. februar 2015)
- Prva odlikovana Srpkinja, presto branila žustrije od muža: Ko je bila kneginja Persida Karađorđević? (Danas, 19. novembar 2023)
