Rada Vranješević
Radmila Rada Vranješević (Rekavice, kod Banjaluke, 25. maj 1918 — Drvar, 25. maj 1944) bila je učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| rada vranješević | |
|---|---|
 Rada Vranješević na Prvom zasedanju ZAVNOBiH-a | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 25. maj 1918. |
| Mesto rođenja | Rekavice, kod Banjaluke, Austrougarska |
| Datum smrti | 25. maj 1944. (26 god.) |
| Mesto smrti | Drvar, ND Hrvatska |
| Profesija | službenica |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1940. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1941—1944. |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 27. jula 1951. |
Biografija uredi
Rođena je 25. maja 1918. godine u selu Rekavice, kod Banjaluke. Potiče iz svešteničke porodice, njen otac Đorđe je bio pravoslavni sveštenik. Osnovnu školu je završila u selu Glogovac, kod Prnjavora, a nižu gimnaziju u Derventi i Banjaluci. Potom je najpre upisala Učiteljsku školu u Banjaluci, iz koje je izbačena 1932. godine, zbog svojih levičarkih shvatanja. Dalje školovanje je nastavila u Trgovačkoj akademiji, u kojoj je 1933. godine pristupila jednoj omladinskoj grupi, koja je radila pod rukovodstvom Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Zbog ovoga je 1934. godine ponovo izbačena iz škole. Od 1936. do 1938. godine je živela u Skoplju, gde je nastavila školovanje. Za to vreme je politički radila sa srednjoškolskom omladinom. Po završetku Trgovačke akademije, 1939. godine, nije mogla da se zaposli, pa je jedno vreme bila kod svojih roditelja u Glogovcu.
Početkom 1939. godine dobila je posao u Savezu nabavljačkih zadruga državnik činovnika u Beogradu. Odmah po dolasku u Beograd, povezala se sa sindikalnom organizacijom privatnih nameštenika „Botič“ i aktivno radila u njoj. Pored rada u „Botiču“, Rada je učestvovala u raznim partijskim akcijama u Beogradu: na decembarskim demonstracijama 1939. godine, u nekoliko štrajkova radnika fabrike aviona, u rasturanju partijskih letaka, u prikupljanju pomoći i dr. U Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ) je primljena 1940. godine,
Krajem 1940. godine, posle štrajka u Savezu činovničkih zadruga, uhapsili su je, a posle toga i izbacili iz službe. Od tada pa do rata, nastavila je da radi u „Botiču“ i u partijskoj organizaciji. Pod ličnim rukovodstvom Svetozara Vukmanovića Tempa, radila je na prebacivanju partijskog materijala za Crnu Goru. Nekoliko puta je nosila velike količine partijskog materijala iz Beograda za Nikšić — iz Centralnog komiteta KPJ za Pokrajinski komitet KPJ za Crnu Goru.
Maja 1941. godine napustila je Beograd i povezala se sa banjalučkom partijskom organizacijom. Do jula je bila član Mesnog komiteta SKOJ-a, a od jula do septembra član Mesnog komiteta KPJ u Banjaluci. Potom je po odluci Partije otišla na slobodnu teritoriju Podgrmeča. Kada je formiran prvi Okružni komitet KPJ za Podgrmeč, Rada je postala njegov član i istovremeno bila sekretar Okružnog komiteta SKOJ-a za Podgrmeč.
Novembra 1942. godine bila je izabrana za člana Biroa Oblasnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu. Radila je najviše u partijskim organizacijama i bila član Centralnog odbora Antifašističkog fronta žena Jugoslavije (AFŽ). Radila je i na stvaranju omladinskih partijskih organizacija i organizacija Ujedinjenog saveza antifašističke omladine Jugoslavije (USAOJ), naročito u Novskom i Bihaćskom srezu. Učestvovala je na Prvom zasedanju Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Bosne i Hercegovine (ZAVNOBiH), u Mrkonjić Gradu, 25. novembra 1943. godine.
U vreme nemačkog desanta na Drvar, Rada se nalazila u Okružnom komitetu SKOJ za Drvar, gde je došla po zadatku Okružnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu. Ujutru 25. maja 1944. godine, na njen 26. rođendan, uhvatili su je nemački padobranci. Sprovedena je u logor na groblju i posle osmočasovnog mučenja, pokušala je da pobegne, ali je u bekstvu ubijena. Posle oslobođenja, njeni posmrtni ostaci su preneseni i sahranjeni na Partizanskom spomen-groblju u Banjaluci.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 27. jula 1951. proglašena je za narodnog heroja Jugoslavije.[1]
Reference uredi
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 327.
Literatura uredi
- Beoković, Mila (1967). Žene heroji (PDF). Sarajevo: Svjetlost. COBISS.SR 101286151
- Ravlić, Aleksandar (1974). Banja Luka: razdoblja i stoljeća. Beograd: Mladost. COBISS.SR 158697735
- Bijelić, Krste (1980). Heroine Jugoslavije. Zagreb: Spektar. COBISS.SR 49275399
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48703239
