Rade Vilotijević Vića
Rade Vilotijević Vića (Kraljevo, 13. jul 1910 — Zavait, kod Foče, jun 1943), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| rade vilotijević vića | |
|---|---|
 Rade Vilotijević Vića | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 13. jul 1910. |
| Mesto rođenja | Kraljevo, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | jun 1943. |
| Mesto smrti | Zavait, kod Foče, ND Hrvatska |
| Profesija | student prava |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | pre rata |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1941—1943. |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. |
Biografija uredi
Rođen je 1910. godine u Kraljevu. Osnovnu školu i šest razreda gimnazije završio je u Kraljevu, a sedmi i osmi razred gimnazije i maturu u Čačku, gde se i upoznao s revolucionarnim omladinskim pokretom i postao jedan od najzapaženijih srednjoškolaca Čačanske gimnazije. Potom se 1930. godine upisao na Pravni fakultet u Beogradu.[1]
Tokom studija izdržavao se raznoseći mleko po beogradskim ulicama, utovarom i istovarom vagona na železničkoj stanici, davanjem časova mlađim i slabijim učenicima. Neuredan život, težak rad i veliko naprezanje, pogoršalo je njegovo od rođenja slabo zdravlje. Dobio je tuberkulozu — tada bolest gladnih i siromašnih, zahvatila mu je oba plućna krila. Zbog toga je morao da napusti Beograd i ode na lečenje.[1]
Posle dvogodišnjeg lečenja, vratio se na studije, ali i aktivnom revolucionarnom radu. Godine 1935. je bio uhapšen u Kraljevu i posle sedmomesečnog zlostavljanja u istražnom zatvoru, izveden pred Državni sud za zaštitu države i osuđen na 18 meseci robije, koju je izdržao u zatvoru u Sremskoj Mitrovici. Posle izdržane kazne, vratio se u rodno mesto.[1]
Tokom njegove revolucionarne aktivnosti u Beogradu bio je primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).[1]
Posle okupacije Jugoslavije, 1941. godine Rade se odmah uključio u rad na organizovanju oružanog ustanka u Kraljevu i okolini. Radio je na prikupljanju oružja i političkoj agitaciji. Krajem juna 1941. godine je napustio Kraljevo i učestvovao u formiranju Kraljevačkog partizanskog odreda „Jovan Kursula“ na planini Goču, 27. jula 1941. godine. Vića je sa ovim Odredom učestvovao u rušenju objekata na komunikacijama Kraljevo—Kruševac, Kraljevo—Kragujevac, Kraljevo—Čačak i Kraljevo—Raška; uništavanju opština i njihove arhive; napadima na neprijateljima i uništavanju njegovih posada i u sadejstvu s Čačanskim partizanskim odredom, napadu na Kraljevo.[1]
Početkom decembra 1941. godine, pred nadmoćnijim snagama 113. nemačke divizije sa glavninom Odreda se povukao preko Ivanjice u Sandžak. Dok se Odred probijao kroz četničke zasede, bez veze s ostalim partizanskim snagama, i kada se u pojedinaca pojavila malodušnost, Rade se, iako teško bolestan, zalagao da sačuva jedinstvo Odreda i da povrati borbeni moral. Glavnina odreda je 21. decembra 1941. u Rudom, ušla u sastav Prve proleterske udarne brigade, kao njen Četvrti bataljon.[1]
Iako ga je ponovo napala tuberkuloza, nije želeo da izostaje iz vojne jedinice, ali je početkom 1942. godine kao teški tuberkulozni bolesnik bio upućen u Centralnu bolnicu NOVJ. Rade je ovde kao bolesnik vršio dužnost političkog komesara bolnice. Razvijao je politički rad među bolesnicima i organizovao razne oblike saradnje između bolnice, operativnih jedinica i stanovništva. U mnogim kritičnim situacijama, učestvovao je organizaciji izvlačenja i povlačenja bolnice i ranjenika. U vreme Četvrte neprijateljske ofanzive, iz Bosanske krajine prema Crnoj Gori evakuisano je oko 4.000 ranjenika u nekoliko velikih bolničkih ešalona, u krajnje teškim vremenskim i transportnim uslovima, i pod vatrom neprijatelja sa zemlje i iz vazduha.[1]
U toku Pete neprijateljske ofanzive, juna 1943. godine, dobio je zadatak da Centralnu bolnicu prebaci s teritorije Sandžaka i Crne Gore, preko Tare, Rudina, Pive i Zelengore, u istočnu Bosnu. Posle pristizanja bolnice u Rudine, Rade je izvršio smotru i utvrdio da je nekoliko tovara kukuruza za ishranu ranjenika i bolesnika ostalo u Čelebiću. Pošto je ionako slaba ishrana ranjenika i bolesnika u tim teškim danima Pete ofanzive bila još dodatno otežana, Rade je odlučio da se, sa grupom drugova, vrati po kukuruz u Čelebić. Na povratku, pri prelazu preko Tare, u mestu Zavait, kod Foče, Rade je naišao na četničku zasedu, koja je otvorila vatru i smrtno ga pogodila.[1]
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 20. decembra 1951. proglašen je za narodnog heroja Jugoslavije.[1][2]
Reference uredi
Literatura uredi
- Vojna enciklopedija. Beograd. 1973.
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
