The Supremes
Suprims (engl. the Supremes, IPA: /ði ˌsuːˈpɹiːmz/) bila je američka djevojačka pjevačka grupa i glavni klijent Motaun rekordsa tokom 1960-ih. Osnovana kao Prajmets (engl. the Primettes, IPA: /ði ˈpɹaɪ̯m.ɛts/) u Detroitu (Mičigen, SAD) godine 1959, grupa Suprims je bila komercijalno najuspješnija od svih u Motaunu, a do dan-danas je ostala najuspješnija američka vokalna grupa,[2] sa 12 singlova na prvoj poziciji na listi Billboard Hot 100.[3][4] Većinu ovih hitova napisao je i producirao Motaunov glavni tim za pisanje pjesama i njihovu produkciju, Holand—Dožer—Holand. Na svom vrhuncu sredinom 1960-ih, pjevačice Suprimsa su bile rivalke Bitlsima po svjetskoj popularnosti,[3] a tvrdi se i da je njihov uspjeh omogućio mejnstrim karijeru za buduće afričkoameričke ritam i bluz i soul muzičare.[3]
| Suprims | |
|---|---|
 Suprims: Dajana Ros (desno), Meri Vilson (u sredini), Florens Balard (lijevo); izvode My World Is Empty Without You u Šouu Eda Salivana 1966. godine[1] | |
| Druga imena | Prajmets Dajana Ros i Suprims |
| Muzički rad | |
| Aktivni period | 1959—1977. |
| Osnivanje | Detroit (Mičigen), SAD |
| Žanr | |
| Izdavačke kuće | Lu pajn (Prajmets) Motaun (Suprims) |
| Članovi | |
| Bivši članovi | Dajana Ros Meri Vilson Florens Balard Beti Makgloun Barbara Martin Sindi Berdsong Džin Terel Linda Lorens Šeri Pejn Suzej Grin |
| Ostalo | |
| Povezani članci | Temptejšonsi |
Članice-osnivačice Florens Balard, Meri Vilson, Dajana Ros i Beti Makgloun, sve stanovnice javnog stambenog naselja „Bruster—Daglas” u Detroitu,[5] formirale su Prajmets kao sestrinsku grupu Prajmsima (sa Polom Vilijamsom i Edijem Kendriksom, koji su kasnije promijenili ime u Temptejšonsi).[5] Barbara Martin je zamijenila Makglounovu 1960, a grupa je sljedeće godine kao Suprims potpisala ugovor sa Motaunom. Martinova je napustila grupu početkom 1962. godine, a Rosova, Balardova i Vilsonova su nastavile da pjevaju kao trio.
Tokom sredine 1960-ih, Suprims je ostvario mejnstrim uspjeh sa Rosovom kao frontmenkom grupe. Predsjednik Motauna Beri Gordi ml. je 1967. godine preimenovao grupu u Dajana Ros i Suprims (engl. Diana Ross & the Supremes, IPA: /daɪˈænə ɹɔs ɛn ði ˌsuːˈpɹiːmz/), a Balardovu zamijenio sa Sindi Berdsong. Rosova je 1970. godine napustila sastav kako bi započela solo karijeru, a zamijenila ju je Džin Terel, u momentu kada se ime grupe vraća na prvobitno Suprims. Nakon 1972. godine, postava se mijenjala nešto češće; Linda Lorens, Šeri Pejn i Suzej Grin postaju članice benda tokom sredine 1970-ih. Grupa se rasformirala 1977. godine, nakon 18 godina postojanja.
Istorija uredi
Počeci uredi
Florens Balard, učenica osnovne škole (engl. junior high school) koja je živjela u kompleksu Bruster—Daglasovih stambenih projekata (engl. Brewster–Douglass Housing Projects) u Detroitu, 1958. godine je upoznala Pola Vilijamsa i Edija Kendriksa, dvojicu članova muške pjevačke grupe poznate kao Prajmsi (engl. the Primes).[5] Pošto je Balardova umjela da pjeva, kao što je bio slučaj i sa djevojkom Pola Vilijamsa Beti Makgloun, menadžer Prajmsa Milton Dženkins je odlučio da napravi sestrinsku grupu Prajmsa po imenu Prajmets (engl. the Primettes).[5] Balardova se odmah udružila sa svojom najboljom prijateljicom Meri Vilson, koja se opet udružila sa svojom koleginicom iz razreda Dajanom Ros.[5] Sa Dženkinsom kao mentorom i finansijerom, Prajmets je počeo da izvodi hit pjesme pored umjetnika kao što je Rej Čarls i benda Driftersi (engl. the Drifters), i to na tzv. sok hop (engl. sock hop) igrankama te u društvenim klubovima i talent šouima širom detroitskog područja.[5] Dobijajući dodatna uputstva od prijatelja grupe i etabliranog tekstopisca Džesija Grira, kvartet je brzo stekao mnogo lokalnih obožavalaca.[14] Djevojke su imale stil oblačenja prikladan za sve uzraste, koji je bio nadahnut studentskom odjećom popularne du-vop grupe Frenki Lajmon i Tinejdžersi (engl. Frankie Lymon & the Teenagers);[15] većim dijelom, Balardova, Rosova i Vilsonova izvodile su jednake dijelove koje inače pjevaju frontmeni. Unutar nekoliko mjeseci, gitarista Marvin Tarplin je postao dodatni član postave Prajmetsa — čime se grupa učinila različitom od velike većine drugih iz Detroita koje su bile u usponu, jer je omogućeno djevojkama da pjevaju uživo umjesto usne sinhronizacije (engl. lip sync(h[ronization])).[16]
Nakon što su osvojile prestižne lokalne talent šoue,[17] članice Prajmetsa su odlučile da snime nešto. U nadi da će sklopiti ugovor sa lokalnom novoformiranom diskografskom kućom Motaun (engl. Motown label), Rosova je 1960. godine pitala svog starog susjeda — Smokija Robinsona, frontmena Miraklsa (engl. the Miracles) — da joj pomogne da njena grupa dospije na audiciju kod direktora Motauna Berija Gordija,[18] koji se već dokazao kao sposoban tekstopisac.[19] Robinsonu su se svidjele „djevojke” (kako su tada bile poznate u Motaunu)[20] i pristao je da pomogne, a gitarista mu se svidio još više; uz dozvolu Prajmetsa on je unajmio Tarplina, koji je postao gitarista za Miraklse.[18] Robinson se pobrinuo i da se Prajmets pojavi a cappella na audiciji sa Gordijem, ali je ovaj — osjećajući da su djevojke premlade i neiskusne da postanu pravi muzičari — rekao da treba da se vrate nakon što završe osnovnu školu.[18][20] Nepokolebane, članice Prajmetsa su kasnije iste godine snimile singl za Lu pajn rekords (engl. Lu Pine Records), kuću napravljenu samo za njih; singl koji se zvao Tears of Sorrow bio je zasnovan na pjesmi Pretty Baby.[21] Međutim, singl nije uspio da pridobije pažnju publiku.[22] Netom poslije ovoga, Makglounova se vjerila i napustila grupu.[23] Barbara Martin je bila njena blagovremena zamjena.[22]
Odlučne da ostave utisak na Gordija i pridruže se Motaunovim zvijezdama u usponu, članice Prajmetsa su posjećivale njegov muzički studio sa nadimkom Hitsvil Ju-Es-Ej (engl. Hitsville U.S.A.) svaki dan poslije škole.[24] U konačnici su ga uspjele uvjeriti da im dozvoli da doprinesu pljeskanjem i bek vokalima u pjesmama drugih Motaunovih umjetnika, uključujući Marvina Geja i Meri Vels.[25] Januara 1961. godine, Gordi je napokon popustio i pristao da „djevojke” postanu dio njegove izdavačke kuće — ali pod uslovom da promijene ime svoje grupe.[26] Prajms se do tada udružio sa Otisom Vilijamsom i Distantsima (engl. Otis Williams & the Distants) i ubrzo potpisao ugovor za Motaun kao Temptejšonsi (engl. the Temptations).[27] Gordi je Balardovoj dao spisak s kojeg je trebalo da odabere jedno od predloženih imena za svoju grupu: Darlins (engl. the Darleens), Svit pis (engl. the Sweet Ps), Melodis (engl. the Melodees), Rojaltons (engl. the Royaltones), Džuelets (engl. the Jewelettes)...[28] Balardova je odabrala Suprims (engl. the Supremes), ime koje se Rosovoj prvobitno nije sviđalo jer je osjećala da je previše muško. Bez obzira na ovo, 15. januara 1961. godine grupa je potpisala ugovor za Motaun kao Suprims.[29] Martinova je u proljeće 1962. godine napustila grupu da bi osnovala porodicu. Tako je novoimenovani Suprims nastavio kao trio.[30]
U razdoblju između 1961. i 1963. godine, Suprims je snimio i objavio šest singlova, od kojih se nijedan nije našao među top 40 pozicija na listi Billboard Hot 100.[3][4] U šali prozvana „no-hit Suprims” (engl. the no-hit Supremes) u sjedištu Motauna koje je nosilo nadimak Hitsvil Ju-Es-Ej,[31] grupa je pokušavala da kompenzuje nedostatak hitova prihvatanjem bilo kog raspoloživog posla u studiju, ponovo pljeskajući i pružajući bek vokale za Motaunove umjetnike, kao što su pomenuti Marvin Gej i bend Temptejšonsi. Tokom ovih godina svog rada, sve tri članice su se opredijelile za određene vrste pjesama: Vilsonova je voljela lagane balade, Balardova duboke i energične pjesme, a Rosova mejnstrim pop. Većinu njihovih ranih projekata je napisao i producirao Beri Gordi ili Smoki Robinson.[32] Decembra 1963. godine, singl When the Lovelight Starts Shining Through His Eyes je dospio na poziciju 23 na listi Billboard Hot 100.[33]
Lovelight je bila jedna od mnogih pjesama Suprimsa koju je napravio Motaunov tim za pisanje tekstova i produciranje poznat kao Holand—Dožer—Holand (engl. Holland–Dozier–Holland).[34] Krajem godine 1963, Beri Gordi je odabrao Dajanu Ros — koja je 1965. promijenila ime (iz Diane u Diana)[35] — za zvaničnu frontmenku grupe.[36] Balardova i Vilsonova su povremeno pjevale solo na albumima Suprimsa, a Balardova je nastavila da pjeva svoju solo numeru People na koncertu za sljedeće dvije godine.[37]
Suprims je u proljeće 1964. godine snimio singl Where Did Our Love Go.[36] Pjesmu je trojac Holand—Dožer—Holand prvobitno namijenio za Marvelets (engl. the Marvelettes), ali su one odbile.[36] Iako se pjesma nije sviđala ni Suprimsu, producenti su ih prisilili da je snime.[36] Avgusta 1964. godine, dok je Suprims putovao sa Karavanom zvijezda (engl. Caravan of Stars) Dika Klarka, pjesma Where Did Our Love Go je dospjela na prvu poziciju na američkim pop listama, na veliko iznenađenje i oduševljenje grupe.[38] Ovo je takođe bila njihova prva pjesma koja se pojavila na britanskim pop listama, gdje se popela do treće pozicije.
Poslije Where Did Our Love Go su uslijedila četiri uzastopna američka hita broj jedan:[20] Baby Love (koji je takođe bio hit broj jedan i u UK), Come See About Me, Stop! In the Name of Love i Back in My Arms Again.[3][4] Baby Love je 1965. godine nominovana za nagradu Gremi za najbolju ritam i bluz pjesmu (engl. Grammy Award for Best R&B Song).[39]
Uticaj uredi
.png)
Suprims je s namjerom stvorio glamurozniju sliku od prethodnih crnačkih izvođač(ic)a. Većina stvari vezanih za ovo je ostvarena zahvaljujući direktoru Motauna Beriju Gordiju ali i Maksin Pauel, koja je bila zadužena za vođstvo škole unutar izdavačke kuće Motaun (engl. Motown's in-house finishing school) te Odjeljenja za umjetnički razvoj (engl. Artist Development department).[40] Za razliku od velikog broja svojih savremenica, Rosova je pjevala tankim, smirenim glasom, a njen vokalni stil bio je u skladu sa činjenicom da su sve tri djevojke isticale svoju ženstvenost umjesto imitiranja kvaliteta muških grupa. Izbjegavajući obične nastupe i jednostavne plesne rutine, Suprims se na sceni pojavljivao sa detaljnom šminkom i najmodernijim haljinama i perikama, predstavljajući elegantnu koreografiju koju je osmišljao Motaunov koreograf Čoli Atkins. Pauelova je jedne prilike rekla grupi da „bude spremna za nastupanje ispred kraljeva i kraljica”.[40] Gordi je želio da Suprims, kao i svi njegovi izvođači, bude jednako dopadljiv i crnačkoj i bjelačkoj publici,[41] i težio je tome da se izbriše slika da su crni izvođači manje vrijedni.
Javni časopisi kao što su Tajm i Detroit njuz komentarisali su uglađeno predstavljanje Suprimsa.[42] Tajm je nazvao Suprims „ponosom Detroita” i opisao ih je kao „tri drozda koja imaju dodir gospela i slatke tekstove poput ’Stojim na raskrsnicama ljubavi’”.[42] Arnold S. Herš iz Detroit njuza o Suprimsu je rekao sljedeće: „One ne vrište niti nariču nekoherentno. Odrasla osoba može da razumije devet od svakih 10 riječi koje ispjevaju. I, najzapanjujuće, melodija može da se jasno prepozna u svakoj pjesmi.”[42] Takođe, za razliku od većine američkih vokalnih grupa, članice grupe su postale lako prepoznatljive od strane svojih fanova, djelimično zahvaljujući kaveru svog albuma More Hits by the Supremes na kom je svaka od članica naslikana zasebno na prednjoj strani sa svojim potpisom iznad slike.
Do 1965. godine pjevačice Suprimsa su postale međunarodne zvijezde. Imale su turneje širom svijeta, stičući popularnost u inostranstvu skoro isto kao i u SAD.[43][44] Gotovo odmah nakon svojih prvih prvorangiranih hitova, snimale su pjesme za filmske saundtrekove, pojavile su se u filmu Lopta za plažu (engl. Beach Ball) iz 1965, te su reklamirale na desetine proizvoda (u jednom momentu su imale i svoj brend hljeba). Do kraja 1966. godine njihovi hitovi rangirani na prvo mjesto su uključivali I Hear a Symphony, You Can't Hurry Love i You Keep Me Hangin' On.[3][4] Te godine grupa je takođe objavila The Supremes A' Go-Go, koji je postao prvi album sa grupom koju čine samo žene a koji je dosegao broj jedan na američkoj listi Billboard 200, zauzimajući tu prvu poziciju na kojoj je bio Revolver Bitlsa.[45] Pošto je Suprims bio popularan i kod bjelačke publike kao i kod crnačke, Gordi je usmjeravao grupu da nastupa pred srednjoameričkom publikom, i to u renomiranim saper klubovima (engl. supper club) kao što je Kopakabana u Njujorku.[46] Brodvej i pop standardi bili su inkorporisani u njihov repertoar pored samih hit pjesama. Kao rezultat ovoga, Suprims je postao jedan od prvih crnačkih muzičkih bendova koji je ostvario kompletan i održiv/kontinuiran krosover uspjeh. Bjelački muzičari su izvodili i snimali kaver verzije većine originalnih hit pjesama crnačkih rokenrol muzičara ’50-ih, a ti kaveri su najčešće postajali slavniji, bili su više prodavani i postizali su veći uspjeh od originala. Uspjeh Suprimsa, međutim, prekinuo je ovaj trend. Sa tri članice grupe koje su bile poznate po svojim individualnim ličnostima (potez bez presedana u to vrijeme) i zabavnjačkim glasom Dajane Ros, Suprims je probio rasne barijere sa rokenrol pjesmama koje su se naslanjale na stilski ritam i bluz. Grupa je postala ekstremno popularna i na domaćem i na stranom tržištu, postavši jedna od prvih crnačkih muzičkih grupa koje su se redovno pojavljivale u televizijskim programima kao što su Hulabalu (engl. Hullabaloo), Holivud palas (engl. The Hollywood Palace), Šou Dele Ris (engl. The Della Reese Show), a prije svega u Šouu Eda Salivana (engl. The Ed Sullivan Show) u kojem su nastupale 17 puta.[40] Međukulturni uspjeh Suprimsa efikasno je otvorio put za mejnstrim uspjeh drugih muških grupa, poput pomenutih Temptejšonsa, ali i For topsa (engl. Four Tops), Džekson fajva (engl. the Jackson 5) itd.
Promjene imena i sastava uredi
Problemi sa sastavom grupe i kod nekolicine izvođača Motaun rekordsa doveli su do tenzija među članicama Suprimsa. Mnogi od ostalih Motaunovih izvođača osjećali su da je Beri Gordi posvećivao previše pažnje grupi, a naročito Rosovoj.[3] Početkom 1967. godine, ime grupe je zvanično nakratko promijenjeno u Suprims sa Dajanom Ros (engl. the Supremes with Diana Ross), nakon čega je do sredine ljeta ponovo vraćeno staro ime Dajana Ros i Suprims (engl. Diana Ross & the Supremes). Dvije godine prije ovoga, Miraklsi (engl. the Miracles) postali su Smoki Robinson i Miraklsi (engl. Smokey Robinson & the Miracles). Marta i Vandelas (engl. Martha & the Vandellas) u jesen 1967. postale su Marta Rivs i Vandelas (engl. Martha Reeves & the Vandellas).[47] Saznavši da će Rosova da dobija najviše novca, Dejvid Rafin je neuspješno lobirao da se Temptejšonsi (engl. the Temptations) preimenuju u Dejvid Rafin i Temptejšonsi (engl. David Ruffin & the Temptations),[48] s tim da je Gordi tvrdio da su promjene imena vršene kako bi Motaun mogao da zarađajue više novca na tzv. lajv rezervacijama (pošto se sa proširenim imenom cijena obračunava duplo, za frontmena i za grupu, umjesto samo za grupu).[49]
Promjena imena Suprimsa podsticala je širenje već prisutnih glasina o solo karijeri Rosove i doprinijela je profesionalnom i ličnom raspadu grupe. Naime, Gordi je namjeravao da zamijeni Rosovu sa Barbarom Randolf početkom jeseni 1966, ali je promijenio svoje mišljenje i odlučio da ostavi Rosovu u grupi još nekoliko godina.[50] Gordijev oprez možda je izazvan incidentom sa početka 1966. godine kada se grupa pripremala za svoj drugi nastup u Kopakabani. Ogorčen Balardinim nestalnim ponašanjem, Gordi je odlučio da je zamijeni sa Marlin Barou, jednom od članica Motaunove inhaus pjevačke grupe Andantes (engl. the Andantes). Međutim, kada je menadžment kluba čuo za ovu promjenu, priprijetio je otkazivanjem nastupa grupe ako Balardova bude zamijenjena, zato što su se njene dogodovštine sa koleginicama smatrale jednim od glavnih faktora koji je doprinio uspjehu trija.
Kako je Rosova postala centralna ličnost Suprimsa, Balardova se osjećala kao autsajder u svojoj grupi. Uslijedila je depresija i Balardova je počela da prekomjerno pije, dobijajući na težini sve dok se nije dovela u situaciju da ne može normalno obući veći dio svog scenskog autfita. Prijateljstvo, a kasnije i radni odnos, između Rosove i Balardove postalo je zategnutije.[51] Tokom ovog turbulentnog razdoblja, Balardova se u velikoj mjeri oslanjala na savjete svoje koleginice Meri Vilson sa kojom je zadržala prisan prijateljski odnos. Vilsonova, spolja pokazujući povučenost i neutralan stav po pitanju održavanja grupe stabilnom, tajno je govorila Balardovoj da Rosova i Gordi nešto smjeraju protiv nje kako bi je izbacili iz grupe.[52] Iako je Suprims imao dva prvorangirana hita tokom prvog tromjesečja 1967, Love Is Here and Now You're Gone i The Happening, grupa kao cjelina počela je da se raspada.
Do 1967. godine Balardova se već nije pojavljivala na terminima zakazanim za snimanje ili se pojavljivala prepijana da bi nastupala. Tokom nekih nastupa početkom ove godine, mijenjala ju je Marlin Barou. Tražeći trajniju zamjenu, Gordi je ponovo razmišljao o Barbari Randolf, vjerovatno vjerujući da bi Randolfova mogla da postane i frontmenka grupe kada se donese odluka da Rosova nastavi da pjeva solo. Kako god, Rosova se nije baš najbolje slagala sa Randolfovom. Gordi je aprila 1967. godine kontaktirao Sindi Berdsong, članicu grupe Pati Label i Blu bels (engl. Patti LaBelle & the Blue Belles), koja je naizgled podsjećala na Balardovu, s namjerom da je postavi za njenu zamjenu.[53] Svoje planove jasno je predstavio Balardovoj i njenim saradnicama iz grupe na sastanku održanom sredinom aprila, a Berdsongova je bila dovedena da počne sa probama.[53] Gordi nije momentalno otpustio Balardovu poslije tog sastanka, već ju je pitao da sama da otkaz.[53]
Berdsongova se prvi put pojavila sa Suprimsom na mjestu Balardove 29. aprila 1967. godine, na dobrotvornom koncertu u amfiteatru „Holivud boul” (engl. Hollywood Bowl).[53][54] Nakon nastupa, Gordi je brzo shvatio da je Berdsongova i dalje ugovorom vezana za Blu bels; naime, advokati te grupe su protiv njega podnijeli tužbu. Balardova se vratila u maju na probni rad, kako je ona to nazivala, mada je u realnosti zapravo bila riječ o privremenoj zamjeni dok Gordi ne uspije da sklopi validan ugovor sa Berdsongovom. Tokom maja i juna, znajući da je na korak od gubitka posla, Balardova je pokušala da se dovede u red (smršala je i obaveze je izvršavala na vrijeme i trijezna). Za ovo vrijeme, Berdsongova je potajno putovala sa Suprimsom, proučavajući rutine članica benda...[53]
Grupa se 29. juna 1967. godine vratila u hotel „Flamingo” (engl. Flamingo Hotel) u Las Vegasu, pod imenom Suprims sa Dajanom Ros (engl. the Supremes with Diana Ross), što je bio prvi put da je Rosova navedena zasebno od grupe. Mjesec dana kasnije, Gordi je preimenovao grupu u Dajana Ros i Suprims (engl. Diana Ross & the Supremes), stavljajući njeno ime ispred imena grupe.
Prva dva dana angažmana u „Flamingu” prošla su glatko. Pri prijavi za šminku i odjeću prije prvog nastupa u večeri 1. jula 1967. godine, Balardova je otkrila dodatni set perika i kostima koji su bili doneseni za Sindi Bersong. Ogorčena, Balardova je prvi koncert večeri izvela u alkoholiziranom stanju, što je dovelo do incidenta i sramoćenja na sceni pri čemu je njen stomak bio otkriven kada ga je namjerno izbacila naprijed u toku rutinskog plesnog performansa. Pobješnjeli Gordi joj je naredio da se vrati u Detroit i trajno je isključio iz grupe. Berdsongova je zvanično zauzela svoju poziciju tokom drugog prvojulskog nastupa.[51][55]
Balardino otpuštanje iz Motauna konačno je zaključeno 22. februara 1968. godine, kada je joj je odjednom isplaćeno 139.804,94 dolara honorara i zarade.[56] Ona je pokušala sa solo karijerom sa Ej-Bi-Si rekordsom (engl. ABC Records), a bila je primorana i da formalno odbije solo ugovor koji joj je ponudio Motaun kao dio nagodbe.[57] Balardina dva singla iz 1968. nisu dospjela ni na jednu listu, a njen solo album je otkazan.[58] Godine 1971, Balardova je tužila Motaun potražujući 8,7 miliona dolara, tvrdeći da su se Gordi i Dajana Ros urotili da je primoraju da napusti grupu;[59] sudija je presudio u korist Motauna. Balardova je na kraju izgubila sve; u bijedi — 22. februara 1976. godine — iznenada je umrla u 33. godini, od koronarne tromboze.[60] U vrijeme svoje smrti počela je da finansijski i lično napreduje i planirala je da oživi svoju solo karijeru.
Odlazak Rosove uredi
Holand—Dožer—Holand je napustio Motaun početkom 1968. godine, nakon spora sa izdavačkom kućom vezano za honorare i podjelu zarade.[61] Kao posljedica ovoga, kvalitet Motaunovog učinka (naročito vezano za projekte sa grupom Dajana Ros i Suprims) počeo je da se smanjuje. Od pjesme Reflections iz 1967. do The Weight iz 1969. godine, samo šest od 11 objavljenih singlova dospjelo je u top 20, a samo jedan od njih — Love Child iz 1968. godine[62] — uspio je da dođe na sami vrh ljestvica. Zbog tenzija unutar grupe i strogih rasporeda turneja, ni Meri Vilson ni Sindi Berdsong nisu imale mnogo učešća pri stvaranju singlova; na ovim snimcima su ih mijenjali sesione pjevačice poput onih ih Andantesa.[63] Promjene unutar grupe i pad prodaje njihovih pjesama bili su znakovi promjena unutar muzičke industrije. Soul zasnovan na gospelu koji su izvodili ženski izvođači poput Arete Frenklin potiskivali su zabavnjački stil Suprimsa, koji je do sada počeo da pravi nešto umjerenije projekte. U kulturnoj klimi sada pod uticajem kontrakulturnih pokreta kao što je Blek panter parti (engl. Black Panther Party) više nego ikada, Suprims se našao suočen sa oštrim kritikama da nije „dovoljno crnački”, te je tako izgubio tržište crnačke muzike.[64]
Motaun je sredinom 1968. godine započeo niz visokoprofilnih projekata saradnje za Suprims sa njihovim starim prijateljima Temptejšonsima. Pored činjenice da su se obe grupe formirale zajedno, uparivanje je imalo i finansijskog simsla: Suprims je većinom imao bijelce kao fanove, dok su Temptejšonse više voljeli crnci. Izdavačka kuća je do 1969. godine uveliko počela da stvara planove za solo karijeru Dajane Ros.[67] Postojao je velik broj kandidata da zamijene Rosovu, a najviše se isticala Sireta Rajt. Nakon što je vidio 24-godišnju Džin Terel kako nastupa sa svojim bratom Ernijem na Floridi, Beri Gordi je odlučio ko će na kraju da zamijeni Rosovu. Terelova je postala dio Motauna i nakon odlaska Rosove počela je da snima prve pjesme Suprimsa sa Vilsonovom i Berdsongovom tokom dana, dok su pomenute dvije članice grupe i dalje imale noćne turneje sa Rosovom. Istovremeno, Rosova je počela da snima svoje prve solo numere. Rosina solo karijera zvanično je objavljena novembra 1969. godine.
Someday We'll Be Together je pjesma snimljena s namjerom da se objavi kao prvi solo singl Dajane Ros. Želeći da se po posljednji put popne na prvo mjesto sa Suprimsom, Gordi je umjesto ovoga pjesmu objavio kao singl grupe Dajana Ros i Suprims, uprkos činjenici da ni Vilsonova ni Berdsongova nisu pjevale niti jedan dio ove pjesme. Someday We'll Be Together se uistinu i rangirao kao prvi na američkim pop listama, postavši ne samo 12. i posljednji hit broj jedan Suprimsa već takođe i posljednji hit broj jedan 1960-ih. Ovaj singl je takođe ostao zabilježen kao posljednji televizijski nastup Suprimsa zajedno sa Rosovom, i to 21. decembra 1969. u Šouu Eda Salivana. Što se tiče Šoua Eda Salivana, Suprims je bez Rosove u ovoj emisiji posljednji put gostovao 15. februara 1970. godine
Suprims 1970-ih uredi
Dajana Ros i Suprims je imao svoj finalni performans 14. januara 1970. godine u hotelu „Frontijer” u Las Vegasu.[n. 1] Na finalnom nastupu, Džin Terel se pojavila prvi put kao zamjena za Dajanu Ros. Prema Meri Vilson, poslije ovog nastupa, Beri Gordi je želio da zamijeni Terelovu sa Siretom Rajt. Vilsonova je odbila, nakon čega je Gordi izjavio da više neće da ima išta sa ovom grupom.[68] Ovu izjavu takođe je potvrdio i Mark Ribovski.[69] Poslije nastupa u „Frontijeru”, Rosova je zvanično započela karijeru kao solo izvođač. Meri Vilson i Sindi Berdsong su nastavile da rade sa Džin Terel na prvom albumu Suprimsa nakon odlaska Rosove, Right On.[70]
Suprims koji je predvodila Terelova — sada sa imenom Suprims (engl. the Supremes); nezvanično poznat u početku kao Novi Suprims (engl. the New Supremes), a kasnije neformalno nazivan Suprims ’70-ih (engl. the '70s Supremes) — snimio je hitove uključujući Up the Ladder to the Roof (broj 10 u SAD, broj 6 u UK), Stoned Love (broj 7 u SAD, broj 3 u UK) i Nathan Jones (broj 16 u SAD, broj 5 u UK), od kojih je sve tri producirao Frenk Vilson. Ova tri singla su se takođe našla i među top 10 ritam i bluz hitova, s tim da je decembra 1970. godine Stoned Love postao njihov posljednji ritam i bluz hit koji se našao na prvoj poziciji. Tim za pisanje tekstova i produciranje pjesama Nikolas Ešford i Valeri Simpson (engl. Nickolas Ashford & Valerie Simpson) producirao je drugi top 20 hit za grupu, duetsku verziju Suprimsa i For topsa za pjesmu Ajka i Tine Tarner po imenu River Deep – Mountain High.
Godine 1972, Suprims je objavio svoj posljednji singl koji je bio top 20 hit, Floy Joy, a napisao i producirao ga je Smoki Robinson; nakon ovoga je izašao posljednji američki top 40 hit grupe predvođene sa Džin Terel, Automatically Sunshine (broj 37 u SAD, broj 10 u UK). Automatically Sunshine je kasnije postao posljednji singl grupe koji je ušao u top 10 u UK. I u pjesmi Floy Joy i u Sunshine Terelova je zajedno sa Meri Vilson pjevala glavni vokal. Motaun, koji je do tada prešao iz Detroita u Los Anđeles da bi počeo da radi sa filmovima, ulagao je samo minimalan napor za promovisanje novih materijala Suprimsa, a popularnost i prodaja grupe počeli su da opadaju. Sindi Berdsong je napustila grupu aprila 1972, nakon što je snimila album Floy Joy, da bi osnovala porodicu; njena zamjena bila je Linda Lorens, bivša članica bekap grupe Stivija Vondera — Terd dženerejšon (engl. Third Generation), prethodnik Vonderlava (engl. Wonderlove). Džimi Veb je bio unajmljen da producira sljedeći LP za grupu, The Supremes Produced and Arranged by Jimmy Webb,[71] ali album i njegov jedini singl I Guess I'll Miss the Man nije uspio da ostvari velik uticaj na Billboard pop listu (zauzeo je 85. mjesto).
Početkom 1973. godine, Lorensova je podržala odluku da njen stari mentor Stivi Vonder napiše i producira hit za Suprims, ali rezultat toga — Bad Weather — zauzeo je 87. mjesto na američkim i 37. mjesto na britanskim pop listama. Lorensova se može čuti samo malo, puštajući jak glas nekoliko puta pri kraju pjesme (jedina pjesma na kojoj se čuje Lorensova). Ona je takođe napustila grupu da bi osnovala porodicu; njena zamjena: povratak Sindi Berdsong.
Demotivisana ovim projektom sa slabim rezultatima i nedostatkom promotivne podrške iz Motauna, Džin Terel je napustila grupu; zamijenila ju je Šeri Pejn, sestra umjetnice Frede Pejn koja je snimala za Inviktus rekords (engl. Invictus Records).
U periodu između odlaska Lorensove i Terelove 1973. godine i prvog singla Suprimsa sa Šeri Pejn — He's My Man, disko singl na kom Pejnova i Vilsonova dijele glavni vokal —, Motaun je dugo pravio ugovore za Pejnovu i Berdsongovu koja je odlučila da se vrati. Sve do objavljivanja albuma 1975. godine, Suprims je ostao popularan bend koji je nastupao uživo i nastavio da održava turneje u inostranstvu, pogotovo u Ujedinjenom Kraljevstvu i Japanu. Nova izdanja grupe nisu bila uspješna toliko kao njihovi raniji kultni naslovi, mada je He's My Man sa albuma The Supremes bio popularan disko hit 1975. godine. Sljedeće godine, Berdsongova nezadovoljna sa menadžmentom Suprimsa (kojim je u to vrijeme upravljao tadašnji muž Meri Vilson, Pedro Ferer) ponovo napušta grupu; zamjenjuje je Suzej Grin, druga bivša članica pomenutog Vonderlava.
Ovaj posljednji sastav Suprimsa objavio je dva albuma, od kojih je na oba obnovljena saradnja sa Holand—Dožer—Holandom: High Energy (koji uključuje glas Berdsongove na svim numerama) i Mary, Scherrie & Susaye. Tokom ove 1976. godine Suprims je objavio I'm Gonna Let My Heart Do the Walking, svoj finalni top 40 hit na listi Billboard Hot 100.
Suprims je 12. juna 1977. godine izveo svoj oproštajni koncert u teatru „Druri Lejn” (engl. Drury Lane Theater) u Londonu; tada je grupa zvanično prestala da postoji.[29]
Legat uredi
Nadahnuta djela uredi
Objavljeno je i producirano nekoliko radova fikcije koji su dijelom zasnovani na karijeri grupe. Film Sjaj (engl. Sparkle) iz 1976. godine priča priču o triju koji je nalik Suprimsu; zove se Sister i Sisters (engl. Sister & the Sisters) i iz njujorškog je Harlema. Filmsku muziku je komponovao Kertis Mejfild, a saundtrek album Arete Frenklin bio je komercijalni uspjeh. Rimejk Sjaja je bio u razvoju početkom 2000-ih, a glavna uloga trebalo je da bude glumica i ritam i bluz pjevačica Alija; međutim, projekat je otkazan nakon Alijine smrti godine 2001.[72] Rimejk Sjaja je konačno izašao u kinima avgusta 2012. godine; glumice su bile Džordin Sparks (u svojoj prvoj filmskoj ulozi) i Vitni Hjuston (u svojoj posljednjoj filmskoj ulozi, prije rane smrti iste godine).[73][74]
Mjuzikl koji je osvojio nagradu Toni po imenu Djevojački san (engl. Dreamgirls), 21. decembra 1981. godine je premijerno izveden u Kraljevskom teatru na Brodveju i imao je ukupno 1.522 izvođenja. Mjuzikl, djelimično zanovan na istoriji Suprimsa, prati priču Drimsa (engl. Dreams), ženskog pjevačkog trija iz Čikaga čije članice postaju muzičke superzvijezde. Nekoliko likova predstave je analogno stvarnim umjetnicima Suprimsa/Motauna, sa pričom koja se fokusira na dvojnici Florens Balard Efi Vajt. Nadahnute muzikom Suprimsa i Motauna, pjesme u muzičko-scenskom djelu su slobodnija mješavina ritam i bluz / soul i muzike Brodveja. Meri Vilson se mjuzikl svidio, ali je Dajana Ros navodno bila protiv istog i odbijala je čak i da ga pogleda.[75]
Filmsku adaptaciju Djevojačkog sna, sa Džejmijem Foksom, Bijonse, Edijem Marfijem i Dženifer Hadson u glavnim ulogama, objavili su Drimvorks i Paramaunt pikčers decembra 2006. godine. Film sadrži ekplicitnije aluzije na Motaun i Suprims nego mjuzikl kojim je inspirisan.[n. 2]
Nagrade i sljedbenici uredi
Suprims je dva puta nominovan za nagradu Gremi: za najbolju ritam i bluz pjesmu (Baby Love, 1965) i najbolji savremenički vokalni performans rokenrol grupe (Stop! In the Name of Love, 1966); međutim, bend nikada nije osvojio nijednu nagradu na takmičenju.[76] Tri pjesme su uvrštene u Gremijevu dvoranu slavnih: Where Did Our Love Go i You Keep Me Hangin' On (obje 1999) i Stop! In the Name of Love (2001).[39]
Pjesme Stop! In the Name of Love i You Can't Hurry Love nalaze se među „500 pjesama Rokenrol dvorane slavnih koje su oblikovale rokenrol”.[77] Postava Rosova—Vilsonova—Balardova uvrštena je 1988. godine u Rokenrol dvoranu slavnih, dobila je 1994. godine zvijezdu na Holivudskoj stazi slavnih, a 1998. godine je ušla u Vokal grup dvoranu slavnih. Roling stoun je 2004. godine stavio grupu na 97. mjesto na svom spisku „100 najvećih umjetnika svih vremena”.[78] Suprims je značajan po uticaju koji je imao na bendove crnkinja koji su ga naslijedili u popularnoj muzici, kao što su Tri digris (engl. The Three Degrees), Emošons (engl. The Emotions), Pointer sisters (engl. The Pointer Sisters), En voug (engl. En Vogue), Ti-El-Si (engl. TLC), Destinis čajld (engl. Destiny's Child), Kliopatra (engl. Cleopatra) i dr.[79]
Ponovna okupljanja uredi
Interes fanova doveo je do ideje turneje sa ponovno okupljenim članicama Suprimsa, koja je bila veoma profitabilna tokom 1980-ih. Godine 1982, u periodu kada je Motaun ponovno okupio sve članove Temptejšonsa, širile su se glasine da će Motaun da okupi i Suprims. Postava Suprimsa iz 1974. godine (Vilsonova, Berdsongova i Pejnova) razmatrala se za ponovno okupljanje, a planirano je i snimanje novih pjesama i turneja. Nakon poziva od Berija Gordija, Vilsonova je odbila ponovno okupljanje i ideja je propala. Rosova se nakratko ponovno udružila sa Vilsonovom i Berdsongovom, da bi izvele Someday We'll Be Together u televizijskom specijalu Motaun 25: Juče, danas, zauvijek (engl. Motown 25: Yesterday, Today, Forever); specijal je snimljen 25. marta 1983. godine, a emitovan je 16. maja 1983. godine na En-Bi-Siju.[80]
2000. godine su stvarani planovi da se Rosova pridruži Vilsonovoj i Berdsongovoj za predlaganu turneju okupljanja „Dajana Ros i Suprims: Povratak ljubavi” (engl. Diana Ross & the Supremes: Return to Love). Međutim, Vilsonova je odustala od ove turneje zato što su promoteri ponudili Rosovoj 15 miliona dolara za njene nastupe, dok je Vilsonovoj ponuđeno samo 4 miliona dolara i Berdsongovoj čak manje od 1 miliona dolara.[81] Sama Rosova je ponudila da se sume novca ponuđene i Vilsonovoj i Berdsongovoj poduplaju u odnosu na originalno ponuđene, ali iako je Berdsongova prihvatila — Vilsonova je ostala nepokolebljiva, pa je kao rezultat ovoga dogovor sa obje bivše članice Suprimsa propao. U konačnici, turneja „Povratak ljubavi” je održavana kako je i raspoređeno, ali sa Pejnovom i Lorensovom pored Rosove, iako niti jedna od ove tri umjetnice nikada prije nije bila u grupi istovremeno, a takođe ni Pejnova ni Lorensova nije pjevala u nekoj od originalnih hit pjesama koje su sada izvodile uživo. Suzej Grin je takođe razmatrana za ovu turneju, ali je odbila da dođe na audiciju za istu. Muzički kritičari su se žalili, a fanovi su bili razočarani i ovim a i skupocjenijim nastupima. Iako je turneja dobro prošla sa većim koncertima — uključujući gotovo maksimalan kapacitet u noći otvaranja u Filadelfiji i masovnu rasprodaju u Medison skver gardenu u Njujorku —, podbacila je sa manjim/srednjim koncertima. Turneja je prekinuta nakon izvođenja samo polovine planiranih koncerata.[82]
Grupe-nasljednice uredi
Džin Terel, Šeri Pejn i Linda Lorens su 1986. godine počele da nastupaju kao FLOS (engl. the FLOS) odnosno Former lejdis of Suprims (engl. the Former Ladies of the Supremes). Kada je Terelova napustila ovu grupu 1992. godine, Lorensina sestra Sandrej Taker je nakratko zamijenila, ali je potom 1996. godine došla Fredi Pul. Nedavno, septembra 2009. godine, Pulovu je zamijenila Džojs Vinsent, prethodno članica grupe Toni Orlando i Don (engl. the Tony Orlando and Dawn). Nekadašnji Suprims, sada pod imenom „Šeri Pejn i Linda Lorens, bivše [članice grupe] Suprims” (engl. Scherrie Payne & Lynda Laurence, Formerly of the Supremes), radi na novim muzičkim projektima.
Karen Ragland je nastupala sa Meri Vilson od 1978. godine do sredine 1980-ih. Godine 1989, je formirala sopstvenu grupu po imenu Saunds of Suprims (engl. the Sounds of the Supremes). Ona je više puta tvrdila da je bila članica Suprimsa zbog svojih nastupa sa Vilsonovom, ali nikada nije radila za Motaun i nastupala je sa Vilsonovom tek nakon raspada Suprimsa 1977. godine, pa se tako ne smatra članicom Suprimsa.[83]
Članice uredi
Suprims (Prajmets / Dajana Ros i Suprims)
- Florens Balard (1959—1967)
- Meri Vilson (1959—1977)
- Dajana Ros (1959—1970)
- Beti Makgloun (1959—1960)
- Barbara Martin (1960—1962)
- Sindi Berdsong (1967—1972, 1973—1976)
- Džin Terel (1970—1973)
- Linda Lorens (1972—1973)
- Šeri Pejn (1973—1977)
- Suzej Grin (1976—1977)
Postave uredi
|
Prajmets
|
Prajmets/Suprims
|
|
Suprims
|
Dajana Ros i Suprims
|
|
Suprims
|
Suprims
|
|
Suprims
|
Suprims
|
Diskografija urediFilmografija uredi
Televizija uredi
Videografija uredi
Napomene uredi
Reference uredi
Citirana bibliografija uredi
Literatura uredi
Spoljašnje veze uredi
|
