Crkva Svete Trojice u Ripnju
Crkva Svete Trojice sagrađena je u periodu od 1892—1894. godine na istom mestu na kom se prethodno nalazila crkva brvnara iz 1820. godine. Crkva se nalazi u selu Ripanj, opština Voždovac. Od 2010. godine uživa status kulturnog dobra i pod zaštitom je Zavoda za zaštitu spomenika kulture.[1]
| Crkva Svete Trojice u Ripnju | |
|---|---|
_008.jpg) | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Ripanj |
| Opština | Voždovac |
| Država |  Srbija |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| beogradskonasledje | |
Istorija i arhitektura crkve
urediMesto na kome je sagrađena ripanjska crkva Svete Trojice predstavlja mesto sa kog je vožd Karađorđe 1804. godine pokrenuo vojsku komandujući operacijom oslobođenja Beograda od Turaka.[2]
Crkva - brvnara
urediRipanjska crkva podignuta je kao zadužbina kneza Miloša. Dokaz za to je sačuvana prepiska meštanina Živka Mihailovića i kneza Miloša iz 1820. godine, u kojoj on izveštava kneza o toku radova na podizanju crkve i traži dalje instrukcije. U crkvenoj arhivi je sačuvana fotografija ove crkve iz 1882. godine na kojoj se se jasno može sagledati spoljašnjost crkve, kao i pojedini arhitektonski detalji. Crkva-brvnara je imala kamenom ozidan sokl visine oko 1 metar. Osim toga, kamenom je bio obrađen i južni portal koji se lučno završavao, kao i jedan deo južnog zida oko samog portala. Izdužene je osnove, dimenzija oko 6h15, sa poligonalnom apsidom na istočnoj strani i polukružnim tremom na zapadnoj. Visokog je i strmog krova, sa ublaženim nagibom široke nastrešnice, zaobljen je na užim stranama i prekriven šindrom. Unutrašnjost crkve je verovatno bila nalik mnogobrojnim crkvama-brvnarama sa područja centralne Srbije. Na osnovu veličine crkve, oblika krova, rasporedu prozorskih okna i drugih elemenata, pretpostavljamo da je imala ograđenu pripratu sa horom iznad nje, a tavanica je bila zasvedena užljebljenim šavovima. Ikonostas ove stare crkve je sačuvan i kasnije premešten u novu.[2]
Nova Crkva Svete Trojice
uredi_025.jpg)
Nova crkva Svete Trojice sagrađena je u periodu od 1892—1894. godine na istom mestu. Arhitektonski je osmišljena kao jednobrodna građevina, zasvedena poluobličastim svodom ojačanim potpornim lukovima. Oltarski prostor ima četvrtastu osnovu, sa manjom polukružnom apsidom. I bočne pevnice su sličnog oblika – u osnovi su pravougaone, sa polukružnom nišom udubljenom u masi zida. Iznad pevnica se dižu dva niska kubeta na kockastim postoljima. Prostor naosa je podeljen pilastrima i potpornim lukovima na tri traveja. Zapadni deo crkve se završava pripratom iznad koje se nalazi hor i osmostrani zvonik. Crkva je zidana od opeke i omalterisana spolja i iznutra. Fasade su urađene u duhu srpske srednjovekovne arhitekture (mešavina raške i moravske škole) sa elementima romantizma. Horizontalna podela izvršena je pomoću profilisanih venaca- sokl, srednji venac između donje i gornje zone i krovni venac, vertikalna podela izvršena je pomoću pilastera. Između pilastera nalaze se plitke slepe arkade sa uskim i dugačkim prozorskim otvorima. Oba portala, i zapadni i južni, obrađena su na sličan način i imaju lučni završetak.[2]
Ikonostas
urediIkone starog ikonostasa koje su rađene 1824. godine postavljene su na daščanu pregradu, kao i druge ikone iz 1830. i 1831. godine. Carske dveri su obrađene u pozlaćenom duborezu sa baroknim biljnim motivima koji uokviruju 11 medaljona. Bočne dveri nisu ukrašene rezbarijama, već slikanom dekoracijom sastavljenom od cvetnih motiva. Za ikonostas se ne može reći da je jedinstven, već se na njemu uočavaju radovi različitih zografa. Carske dveri se na osnovu slikarskog postupka (mešavina provizantijskih tradicija i baroknih formi, upotreba zlata, graficizam u obradi draperija, topao kolorit) mogu pripisati Janji Moleru. Uočava se velika sličnost između prestonih ikona ovog ikonostasa koje su delo nepoznatog umetnika iz 1824. godine, i ikona u Ostružnici koje je radio Risto Nikolić. Izuzetak su ikone Hrista i Bogorodice, koje se izdvajaju svojim kvalitetom. Na njima je uočljiv usklađen kolorit i znalački oslikane draperije u sitnim i finim naborima, koje su raspoređene tako da prate anatomiju tela.
Bočne dveri je oslikao Anastas Konstantinović 1830. godine, koji je sa nekoliko cincarckih zografa oslikao dosta ikonostasa po Srbiji u tom periodu. Njegovo najkasnije delo je kompozicija Opelo Stefana Dečanskog iz 1848. godine koje se nalazi na unutrašnjoj strani kivota ovog svetitelja. Ikone u gornjim zonama (praznične ikone i ikone apostola) su delo nepoznatog domaćeg slikara iz istog vremena. Središnja kompozicija Silazak Sv. Duha je nastala nešto kasnije, verovatno sredinom XIX veka.[2]
Galerija
uredi_006.jpg)
_009.jpg)
_010.jpg)
_020.jpg)
_032.jpg)
Vidi još
urediIzvori
uredi- ^ Brakočević, Marija (08. 12. 2013). „Dug zaustavio oslikavanje crkve u Ripnju”. Politika. Pristupljeno 30. 10. 2016.
- ^ a b v g „CRKVA SVETE TROJICE”. vozdovac.rs. Pristupljeno 30. 10. 2016.
