Ljudmila Aleksejeva
Ljudmila Aleksejeva (engl. Lyudmila Alexeyeva; Jevpatorija, 20. jul 1927 — Moskva, 8. decembar 2018)[1] bila je ruska istoričarka i aktivistkinja za ljudska prava koja je osnivač grupe Moskovske Helsinske grupe,[2] i jedna od poslednjih sovjetskih disidenata koji su bili aktivni u modernoj Rusiji.[3]
Ljudmila Aleksejeva | |
|---|---|
 Ljudmila Aleksejeva, 2005. | |
| Datum rođenja | 20. jul 1927. |
| Mesto rođenja | Jevpatorija, Sovjetski Savez |
| Datum smrti | 8. decembar 2018. (91 god.) |
| Mesto smrti | Moskva, Rusija |
| Državljanstvo | Sovjetski Savez (1927—1977) Sjedinjene Američke Države (1982—2018) Rusija (1991—2018) |
| Univerzitet | Moskovski državni univerzitet Lomonosov |
| Zanimanje | Ruski istoričar aktivista za ljudska prava |
| Supružnici | Nikolaj Vilijams |
| Veb-sajt | lm-alexeeva |
Biografija
urediSovjetski period
urediU aprilu 1968. godine Aleksejeva je isključena iz Komunističke partije i otpuštena sa posla, u izdavačkoj kući.[4] Ipak, nastavila je sa aktivnostima u odbrani ljudskih prava. Od 1968. do 1972. godine tajno je radila kao daktilografkinja prvog podzemnog biltena Hronika aktuelnih događaja posvećenog kršenju ljudskih prava u Sovjetskom Savezu.[5]
U februaru 1977, Aleksejeva je pobegla iz SSSR-a u Sjedinjene Američke Države, nakon što su sovjetske vlasti nasilno zaustavile pripadnike Hronike.[6] U SAD Aleksejeva je nastavila da se zalaže za unapređenje ljudskih prava u Rusiji i radila je na Radiju Slobodne Evrope/Glasu Amerike.[6] Postala je američka državljanka 1982.[7] Redovno je pisala o sovjetskom pokretu disidenata i za publikacije na engleskom i ruskom jeziku u SAD i drugim mestima, a 1985. objavila je prvu sveobuhvatnu monografiju o istoriji pokreta, Sovjetsko disidentstvo.[8] Pored toga, nakon preseljenja u Sjedinjene Američke Države, Aleksejeva se bavila slobodnim radio novinarstvom za Radio Slobodne Evrope i odeljenjem za ruski jezik Glas Amerike. Godine 1990. objavila je engl. The Thaw Generation; autobiografiju koja je opisala formiranje sovjetskog pokreta za disidente, a pisala je zajedno sa Polom Goldbergom.[9]
Povratak u Rusiju
urediGodine 1989. ponovo je pokrenula Moskovske Helsinske grupe, nakon njenog raspada 1982.[10] Godine 1993, posle raspada Sovjetskog Saveza, vratila se u Rusiju, a onda je postala predsedavajući Moskovske Helsinske grupe 1996.[6] Pridružila se 2000-ih komisiji koja je osnovana radi savetovanja predsednika Vladimira Putina o pitanjima ljudskih prava, što je pokrenulo kritike nekih drugih aktivista za prava.[3]
Aleksejeva je bila kritična prema moskovskim kremljskim evidencijama o ljudskim pravima i optužila je vladu za brojna kršenja ljudskih prava, uključujući redovne zabrane nenasilnih sastanaka i demonstracija i ohrabrivanje ekstremista svojom nacionalističkom politikom, poput masovnih deportacija Gruzijanca 2006. godine i policijskih racija protiv stranaca koji rade na uličnim pijacama.[11] Takođe, kritikovala je ponašanje policijskih snaga u Ingušetiji i upozorila da se sve veće nasilje u republici može proširiti na celu Rusku Federaciju.[12] Ruske vlasti su je 2006. optužile za umešanost u britanske obaveštajne službe i primala je pretnje od nacionalističkih grupa.[11][13]
Strategija 31
uredi
Od 31. avgusta 2009. godine, Aleksejeva je bila aktivni učesnik u Strategiji 31 — redovni protest građana na moskovskom Trijumfalnom trgu, u odbrani 31. člana (o slobodi okupljanja) iz ruskog ustava.[14] Tokom jednog od ovih protesta, 31. decembra 2009. godine, Aleksejevu je policija uhapsila (OMON) i odvela sa gomilu drugih u policijsku stanicu. Ovaj događaj izazvao je snažne reakcije u Rusiji i inostranstvu. Jerzi Buzek, predsednik evropskog parlamenta, bio je „duboko razočaran i šokiran" postupanjem Aleksejeve, kao i policije.[15] Savet za nacionalnu bezbednost Sjedinjenih Američkih Država izrazio je „negodovanje“ zbog pritvora.[16] Njujork tajms objavio je članak na naslovnoj strani o protestnom skupu Ispitivani od strane mnogih neprijatelja, strasti ruskog disidenta.[17]
Aleksejevu je 30. marta 2010. godine napao muškarac na stanici park Kulture, pošto je odavala poštovanje žrtvama bombaških napada u moskovskom metrou 2010. godine.[18][19] U omladinskom logoru na jezeru Seliger,[20][21][22][23][24] omladinski pokret Naši nazvao ju je „nacistkinjom" i neprijateljem ruskog naroda.[25]
Aleksejeva se usprotivila ruskoj aneksiji Krima 2014. godine rekavši „oduzimanje Krima sramoti moju zemlju".[25] Na njen devedeseti rođendan posetio ju je ruski predsednik Vladimir Putin (u pratnji kamermana), uprkos dugogodišnjoj kritici prema njemu.[25]
Umrla je u moskovskoj bolnici 8. decembra 2018. iz nepoznatih razloga.[26] Poslednje reči Aleksejeve objavljivanje i napisane su na proslavi sedamdesete godišnjice Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima, iako je umrla dva dana pre te godišnjice. Ona je žalila za slabljenjem civilnog društva državnom propagandom i manipulacijama i skrenula je pažnju na slabost pravne kulture i demokratskih institucija u savremenoj Rusiji, kao i na politički cinizam i populizam koji, ne samo u Rusiji, nepažljivo tretiraju sisteme i institucije neophodne za podršku ljudskim vrednostima.[27]
Nagrade i priznanja
uredi
Aleksejeva je dobila sledeće nagrade i priznanja za svoj rad u oblasti ljudskih prava:
- 2004 — Nagrada Ulof Palme[28]
- 2005 — Nagrada za osobu godine Federacije jevrejskih zajednica Rusije[29]
- 2007 — Nacionalni orden Legije časti (engl. Legion of Honour)[30]
- 2009 — Orden zasluga Savezne Republike Nemačke (engl. Order of Merit of the Federal Republic of Germany)[31]
- 2009 — Nagrada Saharov[32]
- 2012 — Orden krsta Tere Marijane, 3 reda[33]
- 2015 — Nagrada Vaclav Havel za ljudska prava[34]
- 2017 — Državna nagrada Ruske Federacije[35]
Knjige, članci i intervjui
uredi- „Statement of Lyudmila Alekseeva and Lidia Voronina, accompanied by Edward Kline” (PDF). Basket III: implementation of the Helsinki Accords. Hearings before the Commission on Security and Cooperation in Europe. Ninety-fifth congress. First session on implementation of the Helsinki Accords. Vol. IV. Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office. 1977. str. 29—39. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 11. 2015. g. Pristupljeno 24. 04. 2020.
- Alexeyeva, Ludmilla (jesen 1977). „The human rights movement in the USSR”. Survey. 23 (4): 72—85. ISSN 0039-6192.
- Alexeyeva, Lyudmila; Bukovsky, Vladimir; Amalrik, Andrei; Voikhanskaya, Marina; Plyushch, Leonid; Elina, Emilia; Voronina, Lidia; Bresenden, Yevgeniy (novembar 1977). „The Orlov tribunal”. Index on Censorship. 6 (6): 52—60. doi:10.1080/03064227708532716.
- Alexeyeva, Lyudmila; Grigorenko, Pyotr; Amalrik, Andrei; Kaminskaya, Dina; Simes, Konstantin; Williams, Nikolai; Litvinov, Pavel; Litvinova, Maya; Sadomskaya, Natalya; Chalidze, Valery; Shragin, Boris; Stain, Yuri (2013) [1978]. „V zaщitu Anatoliя Marčenko” [In defense of Anatoly Marchenko]. Kontinent (na jeziku: ruski). 152.
- Alekseeva, Liudmila (1980). The diversity of Soviet dissent: ideologies, goals and direction, 1965–1980.
- Alekseeva, Lюdmila (2013) [1979]. „Putevoditelь po adu psihiatričeskih tюrem” [The guidebook to the hell of psychiatric prisons]. Kontinent (na jeziku: ruski) (152).
- Alexeyeva, Lyudmila (decembar 1982). „USSR: prisoners' rights denied”. Index on Censorship. 11 (6): 31—33. doi:10.1080/03064228208533458.
- Alexeeva, Ludmilla; Chalidze, Valery (1985). Mass rioting in the USSR. Silver Spring. Foundation for Soviet Studies.
- Alekseeva, Liudmila (septembar 1986). US broadcasting to the Soviet Union (A Helsinki watch report). Human Rights Watch. ISBN 978-0938579878.
- Shcharansky, Anatoly; Bonner, Yelena; Alexeyeva, Ludmilla (26. 6. 1986). „The tenth year of the Watch”. The New York Review of Books.
- Alexeyeva, Ludmilla (1987). Soviet dissent: contemporary movements for national, religious, and human rights. Wesleyan University Press. ISBN 978-0-8195-6176-3.
- Alekseeva, Liudmila (1987). Cruel & unusual punishment: forced labor in today's U.S.S.R. AFL-CIO Dept. of International Affairs. ASIN B00073BWLG.
- Landy, Joanne; Alexeyeva, Ludmilla; Bastian, Gert; Daneker, Gail; Duncan, Polly; et al. (18. 2. 1988). „Release Juris Bumeisters”. The New York Review of Books.
- Alexeyeva, Ludmilla; Arutunyan, Shagan; Arutunyan, Marzpet; Aristanyan, Vartan; Borisov, Vladimir; et al. (21. 7. 1988). „An Armenian in prison”. The New York Review of Books.
- Alexeyeva, Ludmilla; Goldberg, Paul (1990). The thaw generation: coming of age in the post-Stalin era. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press. ISBN 978-0822959113.
- Alekseeva, Liudmila (februar 1990). Civil society in the USSR (A Helsinki watch report). Helsinki Watch. ISBN 978-0929692425.
- Alexeyeva, Lyudmila (mart 1990). „Unrest in the Soviet Union”. The Washington Quarterly. 13 (1): 63—77. doi:10.1080/01636609009477532.
- Bayefsky, Anne; Alexeyeva, Ludmilla; Kampelman, Max; Tabory, Mala; Maresca, John; Henkin, Alice (28—31. mart 1990). „Human rights: the Helsinki process”. Proceedings of the Annual Meeting (American Society of International Law). 84: 113—130. JSTOR 25658533.
- Alekseeva, Lюdmila (1992). Istoriя inakomыsliя v SSSR: noveйšiй period. Vilьnюs—Moskva: Vestь. ISBN 9785984400268. (The Russian text of the book in full is available online on the Memorial website by click Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. mart 2017))
- Alexeyeva, Ludmilla (1998). „Mustafa Dzhemilev, his character and convictions”. Ur.: Allworth, Edward. Tatars of the Crimea. Return to the homeland. Durham: Duke University Press. str. 210–211. ISBN 978-0822319948.
- Alexeeva, Lyudmila (2000). „Private measures by which to ensure fundamental rights in present-day Russia: a view from inside”. Helsinki Monitor. 11 (2): 23—32. doi:10.1163/157181400X00292.
- Alexeyeva, Lyudmila (10. 6. 2004). „Is this Putin's definition of democracy?”. The Moscow Times.
- Alexeyeva, Ludmilla (13. 10. 2010). „Article by Ludmila Alexeeva”. OSCE Magazine.
- Alexeyeva, Lyudmila (15. 12. 2010). „The rise and fall of Putinism”. The Moscow Times.
- Alexeeva, Lyudmila (24. 5. 2013). „Vladimir Putin's goal is to destroy Russian civil society”. The Guardian.
- Alexeyeva, Lyudmila; Schepp, Matthias; Thaler, Claudia (17. 7. 2013). „Interview: Putin turning Russia 'into a police state'”. Der Spiegel.
- Alekseeva, Lyudmila (2013). „Interview with Melanie Ilick and Emilia Kosterina, 29 July 2011”. Ur.: Ilic, Melanie. Life stories of Soviet women: the interwar generation. Routledge. str. 14—32. ISBN 978-1135094713.
- Galьperovič, Danila (4. 8. 2014). „Zapadnыe sankcii: stoit li zagonяtь Kremlь v ugol? Lюdmila Alekseeva, Vladimir Bukovskiй i Mariя Lipman rassuždaюt ob эtom v intervью "Golosu Ameriki"” [Western sanctions: Should the Kremlin be forced into a corner? Lyudmila Alexeyeva, Vladimir Bukovsky and Mariya Lipman discuss that in their interview to Voice of America] (na jeziku: ruski). Voice of America. Arhivirano iz originala 05. 03. 2016. g. Pristupljeno 24. 04. 2020.
- Galьperovič, Danila (10. 12. 2015). „Lюdmila Alekseeva: u nas – ploho upravlяemoe gosudarstvo, v kotorom lюdi mučaюtsя” [Lyudmila Alexeyeva: we have a poorly managed state in which people suffer] (na jeziku: ruski). Voice of America. Arhivirano iz originala 31. 05. 2016. g. Pristupljeno 24. 04. 2020.
- Zubov, Mihail (28. 4. 2015). „Kak Vladimir Bukovskiй pobedil karatelьnuю psihiatriю. Lюdmila Alekseeva: "Vrяd li эta legendarnaя figura zanimaetsя detskim porno"” [How Vladimir Bukovsky defeated punitive psychiatry. Ludmilla Alexeyeva, "This legendary figure is hardly engaged in child pornography"]. Moskovskij Komsomolets (na jeziku: ruski).
- „Ludmilla Alexeeva: 'Russia is moving away from Europe'”. Deutsche Welle.
Reference
uredi- ^ „V Moskve umerla pravozaщitnica Lюdmila Alekseeva”. BBC Russian Cervice. 8. 12. 2018. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ New politics. New Politics Associates. 1989. str. 133.
- ^ a b Danilova, Maria (15. 6. 2004). „Lyudmila Alexeyeva Speaks Her Mind”. The St. Petersburg Times (#977 (45)). Associated Press. Arhivirano iz originala 10. 6. 2007. g. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ „Lyudmila Alexeyeva, Russian Champion of Human Rights, Dies at 91”. www.bloomberg.com. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Barry, Ellen (11. 1. 2010). „Russian Dissident’s Passion Endures Despite Tests”. The New York Times. ISSN 0362-4331. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ a b v „The Doyenne Of Russia's Human Rights Movement”. Radio Free Europe/Radio Liberty (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ „Alekseeva otvergla nameki TV na ee svяzь so špionami”. BBC News Russkaя služba (na jeziku: ruski). Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Noble, Barnes &. „Soviet Dissent: Contemporary Movements for National, Religious, and Human Rights|Paperback”. Barnes & Noble (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Alexeyeva, Ludmilla; Goldberg, Paul (1990). The thaw generation: coming of age in the post-Stalin era. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press. ISBN 978-0822959113.
- ^ Bloomberg, Henry Meyer. „Lyudmila Alexeyeva, Russian champion of human rights, dies at 91”. Herald-Mail Media (na jeziku: engleski).[mrtva veza]
- ^ a b Gregory Feifer (March 7, 2007), Russia's New Dissidents Defend Human Rights. National Public Radio.
- ^ Situation in Ingushetia Threatens All of Russia – Alexeyeva. The Other Russia website. September 22, 2008.
- ^ Russian NGO rejects spy 'smear'. The BBC News. 24.4.2020.
- ^ „Lyudmila Alexeyeva is 85”. Human Rights in Ukraine. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Buzek: The EP appeals for the release of 2009 Sakharov Prize Winner Lyudmila Alexeyeva and other Russian human rights activists 24.4.2020.
- ^ Russia: Rights Protesters Detained The New York Times, 24.4.2020.
- ^ Russian Dissident’s Passion Endures Despite Tests The New York Times, 24.4.2020.
- ^ Uzel, Kavkazskiй. „Liudmila Alekseeva was attacked during the memory action at Moscow metro station”. Caucasian Knot. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ „What is Strategy 31?”. openDemocracy (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 09. 12. 2018. g. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Bäckman, Johan (23. 7. 2010). „Päivi Hirvelä on natsi, Naši-nuorten mielestä” (na jeziku: Finnish). Finnish Anti-Fascist Committee. Pristupljeno 24. 4. 2020. Lay summary
- ^ Na molodežnom forume "Seliger-2010" glavu Moskovskoй Helьsinkskoй gruppы Lюdmilu Alekseevu priravnяli k fašistam (na jeziku: ruski). Echo of Moscow. 27. 7. 2010. Pristupljeno 24. 4. 2020. Generalni sažetak.
- ^ V Seligere na kol nasadili golovы эstonskih gosdeяteleй (na jeziku: ruski). Delfi.ee. 26. 7. 2010. Arhivirano iz originala 04. 03. 2012. g. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Tael, Triin (26. 7. 2010). „Vene noortelaagris aeti Eesti poliitikute pead teibasse”. Õhtuleht (na jeziku: Estonian). Arhivirano iz originala 29. 7. 2010. g.
- ^ Orehъ, Anton (29. 7. 2010). Ždem otveta. Ežednevnый žurnal (na jeziku: ruski).
- ^ a b v „Putin And Alekseyeva: A Study In Contrasts”. Radio Free Europe/Radio Liberty (na jeziku: engleski). 21. 7. 2017. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Lyudmila Alexeyeva: Russian human rights activist dies aged 91, BBC News (24.4.2020)
- ^ Lюdmila Alekseeva / Lyudmila Alexeyeva (9. 12. 2018). „"Beskompromissno zaщiщatь žertv i stoяtь drug za druga" / "Uncompromising championing of victims and mutual solidarity"”. Poslednee slovo Lюdmilы Mihaйlovnы Alekseevoй. Publikuem ee obraщenie k pravozaщitnikam / The last words of Lyudmila Alexeyeva: We publish her appeal to defenders of human rights. "Novaя gazeta" / "Novaya Gazeta". Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ „Prize recipients”. Olof Palmes Minnesfond (na jeziku: švedski). Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ „Stranica ne naйdena!”. www.feor.ru. Arhivirano iz originala 19. 7. 2011. g. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ „Légion d'Honneur pour Lioudmila Alexeeva, critique de Poutine”. 7 Sur 7. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Sinelschikova, Yekaterina (28. 9. 2015). „Russia’s oldest human rights activist is awarded Vaclav Havel Prize”. Russia Beyond the Headlines. Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ Sakharov Prize 2009 awarded to Memorial
- ^ The Republic of Estonia honours 99 people with decorations on the eve of Independence Day Arhivirano 2012-04-12 na sajtu Wayback Machine
- ^ Václav Havel Human Rights Prize 2015 awarded to Ludmilla Alexeeva Arhivirano 2015-09-30 na sajtu Wayback Machine
- ^ „Podpisan Ukaz o prisuždenii premiй za dostiženiя v oblasti pravozaщitы i blagotvoritelьnosti”. Prezident Rossii (na jeziku: ruski). Pristupljeno 24. 4. 2020.
Spoljašnje veze
uredi
- Ljudmila Aleksejeva na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Ljudmila Aleksejeva na LiveJournal
- Arhiva nacionalne bezbednosti, 20. jul 2012
- Ljudmila Aleksejeva Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. септембар 2020) на Шпигел-у
