Germanizam
Germanizmi su riječi preuzete iz njemačkog jezika i prilagođene drugom jeziku. U srpskom jeziku, germanizmi spadaju u riječi stranog porijekla.[1] Posebno su karakteristični za jezike naroda koji su bili pod vlašću Austrougarskog carstva, ili pod uticajem njemačke kulture (srpski, hrvatski). Primjeri germanizama u srpskom jeziku poređani azbučnim redom:
| germanizam | izvorna reč | značenje |
|---|---|---|
| anlaser (m) | der Anlasser (m) | pokretač motora, elektropokretač |
| auspuh (m) | der Auspuff (m) | izduvna cev, izduvnik |
| bluza (ž) | die Bluse (ž) | |
| bina (ž) | die Bühne (ž) | pozornica |
| buter (m) | die Butter (ž) | maslac, puter |
| veš-mašina (ž) | die Waschmaschine (ž) | mašina za pranje rublja |
| vikler (m) | der Lockenwickler (m) | uvijač za kosu, papilotna (vidi vikler) |
| viršla (ž) | das Würstchen (s) | hrenovka, vrsta kobasice za kuvanje |
| gastarbajter (m) | der Gastarbeiter (m) | gostujući radnik, radnik u inostranstvu, inostrani radnik (vidi gastarbajter) |
| gilipter (m) | der/die Geliebte (m, ž) | U nemačkom „voljena osoba, ljubavnik/-ca“, u srpskom ima više, uvek negativnih konteksta kao: neotesan, bezobrazan u zrelim godinama. |
| glanc | der Glanz (m) | sjaj |
| grund, grunt (m) | der Grund (m) | zemlja koja pripada jednom vlasniku, zemljišni posjed[2] |
| escajg (m) | das Esszeug (s) (samo u Austriji) | pribor za ručavanje |
| kelner (m) | der Kellner (m) | konobar |
| kifla (ž) | das Kipferl (s) | vrsta peciva u obliku polumeseca, rog, roščić (vidi kifla) |
| keks (m) | der/das Keks (m, s) | vrsta poslastice (vidi keks) |
| knap | knapp | odgovarajuć, taman |
| knedla (ž) | der Knödel (m) | valjušak, vrsta testa (vidi knedla) |
| kramp (m) | der Krampen (m) | pijuk, budak, alatka za kopanje |
| kugla (ž) | die Kugel (ž) | lopta |
| kuplung (ž) | die Kupplung (ž) | kvačilo |
| kuferaši (mn) | Kofferbesitzer (mn) | stranci, došljaci, pridošlice (vidi kuferaši) |
| kufer, kofer (m) | der Koffer (m) | putna torba |
| kurcšlus (m) | der Kurzschluss (m) | kratki (strujni) spoj |
| luft (m) | die Luft (ž) | vazduh |
| moler (m) | der Maler (m) | slikar zanatlija, slikar umetnik |
| paradajz (m) | der Paradeiser (m) (samo u Austriji, u Južnom Tirolu) | |
| plac (m) | der Platz (m) | komad zemlje |
| rajsferšlus (m) | der Reißverschluss (m) | patent zatvarač |
| ratkapa (ž) | die Radkappe (ž) | poklopac točka |
| ruksak (m) | der Rucksack (m) | ranac, telećak |
| rolšue (mn) | Rollschuhe (mn) | koturaljke |
| farba (ž) | die Farbe (ž) | boja za bojenje, bojadisanje |
| feder (m) | die Feder (ž) | opruga |
| flaša (ž) | die Flasche (ž) | boca |
| fleka (ž) | der Fleck (m) | mrlja |
| fen (m) | der Föhn (m) | uređaj za sušenje kose, sušilo za kosu (vidi Fen (uređaj)) |
| Folksdojčeri (mn) | Volksdeutsche (mn) | (vidi Folksdojčeri) |
| frajla (ž) | das Fräulein (s) | mlada žena |
| frajer (m) | der Freier (m) | dasa, mangup, u nemačkom onaj koji ide kod prostitutki |
| fruštuk (m) | das Frühstück (s) | doručak, užina |
| havarija (ž) | die Havarie (ž) | kvar |
| haubica (ž) | die Haubitze (ž) | vrsta artiljerijskog oružja |
| hauzmajstor (m) | der Hausmeister (m) | nastojnik kuće |
| hauptman (m) | der Hauptmann (m) | kapetan |
| haustor (m) | das Haustor (s) | široki ulaz u zgradu |
| herc (m) | das Herz (s) | srce |
| hohštapler (m) | der Hochstapler (m) | prevarant |
| cangle (m) | die Zange | kliješta |
| cigla (ž) | der Ziegel (m) | građevinska opeka |
| cug (m) | der Zug (m) | voz, gutljaj, promaja |
| cajtnot (m) | Zeitnot | manjak vremena, vremenski škripac |
| Švabe | Schwaben (mn) | naziv za Nemce, a u Nemačkoj je to regija (Švabija) po kojoj se zove lokalno stanovništvo |
| šverc (m) | die Schwärzung (ž) | krijumčarenje, crna berza |
| šihta (ž) | die Schicht (ž) | smena, vreme rada |
| šlag (m) | der Schlag (m) | ulupan sneg (u kulinarstvu) |
| šlager (m) | der Schlager (m) | ono što je baš sad u modi, opšte omiljena pesma za igru |
| šlajer (m) | der Schleier (m) | veo, koprena |
| šleper (m) | der Schlepper (m) | kamion sa prikolicom, tegljač |
| šljaka (ž) | die Schlacke (ž) | zgura, građevinski materijal (vidi zgura) |
| šminka (ž) | die Schminke (ž) | kozmetika |
| šnajder (m) | der Schneider (m) | krojač |
| šnala (ž) | die Schnalle (ž) | ukosnica |
| šnicla (ž) | das Schnitzel (s) | odrezak (vidi bečka šnicla) |
| šnita (ž) | der Schnitt (m) | kriška |
| špajz (m) | die Speis (ž) | ostava |
| šparkasa (ž) | die Sparkasse (ž) | štedna kasica |
| šparati | sparen | štedjeti |
| špek (m) | der Speck (m) | slanina |
| špenadla (ž) | die Stecknadel (ž) | čioda, pribadača |
| špic (m), špica (ž) | die Spitze (ž) | vrh |
| šporet (m) | der Sparherd (m) | štednjak |
| špric (m), šprica (ž) | die Spritze (ž) | brizgalica |
| šrafciger (m) | der Schraubenzieher (m) | odvrtač, odvijač, ručni alat koji služi za odvijanje i zavijanje |
| štangla (ž) | die Stange (ž) | šipka |
| šteker (m) | der Stecker (m) | utikač |
| štikla (ž) | das Stück, das Fersenstück (s) | potpetica, ženska obuća sa visokom petom (vidi potpetica) |
| štimung (m) | die Stimmung (ž) | ugođaj; podešavanje |
| štrajk (m) | der Streik (m) | obustava rada |
| štrik (m) | der Strick (m) | konopac za sušenje rublja |
| štrikati | stricken | vesti, plesti |
| štrudla (ž) | der Strudel (m) | savijača, vrsta poslastice (vidi štrudla) |
| šuckori (mn) | das Schutzkorps (s) | zaštitni vojni odredi (vidi šuckori) |
| šuster (m) | der Schuster (m) | obućar |