Zahumlje

Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Hum.

Zahumlje ili Hum, odnosno Humska zemlja (lat. Chulmia) je naziv za srpsku srednjovekovnu oblast i državu (kneževinu) koja je obuhvatala znatne delove gornje (južne) Dalmacije, približno od reke Neretve do grada Dubrovnika, sa pripadajućim zaleđem i ostrvima.

Kneževina Zahumlje
Zastava Grb
Zahumlje u 9. veku
Geografija
Kontinent		Evropa
Regija		Balkan
Politika
Oblik države		kneževina
— Knez
Istorija
Istorijsko doba		srednji vek
— Osnivanje		9. vek
— Ukidanje		12. vek
Zemlje prethodnice i naslednice
Prethodnice:		Naslednice:
	Vizantija	Duklja
	Kneževina Srbija	Raška

Rasprostranjenost hrišćanskih hramova u srednjovekovnoj Bosni i Zahumlju

Zahumljani koji sada tamo žive su Srbi, koji potiču od vremena onoga arhonta koji je pobegao caru Irakliju.

— Konstantin VII Porfirogenit, „O upravljanju carstvom“

Porfirogenit takođe piše da su Srbi u 7. veku naselili i druge delove južne Dalmacije, uključujući i dve susedne oblasti: Travuniju i Neretljansku kneževinu. Tadašnji opseg srpskog etničkog prostora u primorskim oblastima potvrđuju i vesti franačkog hroničara Ajnharda, koji je u svojim „Analima franačkog kraljevstva“ zabeležio, pod 822. godinom, da su Srbi narod koji drži veliki deo Dalmacije (ad Sorabos, quae natio magnam Dalmatiae partem obtinere dicitur).

Istorija

Najstariji poznati vladar Zahumlja bio je Mihajlo Višević (910—950) koji je u ime Vizantije osvojio grad Siponto na Apeninskom poluostrvu.

Kasniji vladari Zahumlja potiču od kneza Zavide čiji su sinovi bili Stefan Nemanja, Tihomir, Stracimir i Miroslav. Zahumlje je dato Miroslavu. Kao knez Zahumlja (1168—1171), oženio se sa sestrom bana Kulina. Zatim sledi Toljen i Toljen II, knez severnog Zahumlja. 1239. godine Nikola, župan Zahumlja se oženio 1338. Katarinom Kotromanić. Petar je bio knez Zahumlja (1198—1227) i knez grada Splita (1222—1225). Andrija je sledio kao knez Primorja i knez Južnog Zahumlja 1250. Zatim Bogdan, župan Zahumlja od 1249. do 1252. godine, koji je vladao zajedno sa Radoslavom 1249. Stjepan Konstantin je bio knez Zahumlja i naslednik srpskog prestola 1323. Uglješa Mrnjavčević, potomak srpske kuće Mrnjavčevića je vladao Zahumljem od 1370. do svoje smrti, 1404. godine. Sandalj Hranić Kosača, knez Zahumlja i jedan od Vojvoda Svetog Save je postao Veliki Vojvoda Bosne do svoje smrti 1435. Sledio ga je Stefan Vukčić Kosača za Velikog Vojvodu i kneza Zahumlja do njegove smrti 1466.

Vidjeti još

• Istorija Srba u ranom srednjem veku
• Srpske zemlje u ranom srednjem veku
• Kneževina Srbija u ranom srednjem veku
• Istorija Srbije u srednjem veku
• Srpsko primorje
• Zahumljani
• Duklja
• Dukljani
• Travunija
• Travunjani
• Neretljanska kneževina
• Neretljani

Reference

Srpske oblasti i gradovi u 9. i 10. veku

Izvori i literatura

Izvori

• Kunčer, Dragana (2009). Gesta Regum Sclavorum. 1. Beograd-Nikšić: Istorijski institut, Manastir Ostrog. 
• Živković, Tibor (2009). Gesta Regum Sclavorum. 2. Beograd-Nikšić: Istorijski institut, Manastir Ostrog. 
• Mijušković, Slavko, ur. (1988) [1967]. Ljetopis popa Dukljanina (2. izd.). Beograd: Prosveta & Srpska književna zadruga. 
• Moravcsik, Gyula, ur. (1967) [1949]. Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (2. izd.). Washington: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. 
• Mošin, Vladimir, ur. (1950). Ljetopis popa Dukljanina. Zagreb: Matica hrvatska. 
• Orbini, Mauro (1601). Il Regno de gli Slavi hoggi corrottamente detti Schiavoni. Pesaro: Apresso Girolamo Concordia. 
• Orbin, Mavro (1968). Kraljevstvo Slovena. Beograd: Srpska književna zadruga. 
• Ostrogorski, Georgije; Barišić, Franjo, ur. (1966). Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 3. Beograd: Vizantološki institut. 
• Ostrogorski, Georgije; Barišić, Franjo, ur. (1971). Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 4. Beograd: Vizantološki institut. 
• Pertz, Georg Heinrich, ur. (1845). Einhardi Annales. Hanover. 
• Scholz, Bernhard Walter, ur. (1970). Carolingian Chronicles: Royal Frankish Annals and Nithard's Histories. University of Michigan Press. 
• Thurn, Hans, ur. (1973). Ioannis Scylitzae Synopsis historiarum. Berlin-New York: De Gruyter. 
• Ferjančić, Božidar (1959). „Konstantin VII Porfirogenit”. Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 2. Beograd: Vizantološki institut. str. 1—98. 
• Flusin, Bernard; Cheynet, Jean-Claude, ur. (2003). John Scylitzès: Empereurs de Constantinople. Paris: Lethielleux. 
• Šišić, Ferdo, ur. (1928). Letopis Popa Dukljanina. Beograd-Zagreb: Srpska kraljevska akademija. 
• Wortley, John, ur. (2010). John Skylitzes: A Synopsis of Byzantine History, 811–1057. New York: Cambridge University Press. 

Literatura

• Blagojević, Miloš (1983). „Pregled istorijske geografije srednjovekovne Srbije”. Zbornik Istorijskog muzeja Srbije. 20: 45—126. 
• Blagojević, Miloš (1997). Državna uprava u srpskim srednjovekovnim zemljama. Beograd: Službeni list SRJ. 
• Blagojević, Miloš (2009). Zahumsko-hercegovačka episkopija i mitropolija od osnivanja do kraja XIX veka. Beograd: Svet knjige. 
• Blagojević, Miloš (2011). Srpska državnost u srednjem veku. Beograd: Srpska književna zadruga. 
• Blagojević, Miloš; Medaković, Dejan (2000). Istorija srpske državnosti. 1. Novi Sad: Ogranak SANU. 
• Bogdanović, Dimitrije (1981). „Preobražaj srpske crkve”. Istorija srpskog naroda. knj. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 315—327. 
• Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2002). Rodoslovi srpskih dinastija. Novi Sad: Platoneum. 
• Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2008). Srpske dinastije (2. izd.). Beograd: Službeni glasnik. 
• Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro. 
• Živković, Tibor (2002). Južni Sloveni pod vizantijskom vlašću (600-1025). Beograd: Istorijski institut SANU, Službeni glasnik. 
• Živković, Tibor (2004). Crkvena organizacija u srpskim zemljama: Rani srednji vek. Beograd: Istorijski institut SANU, Službeni glasnik. 
• Ivanović, Radomir (1960). „Srednjovekovni baštinski posedi Humskog eparhijskog vlastelinstva”. Istorijski časopis (9-10: 1959): 79—95. 
• Janković, Marija (1985). Episkopije i mitropolije Srpske crkve u srednjem veku. Beograd: Istorijski institut SANU. 
• Mišić, Siniša (1996). Humska zemlja u srednjem veku. Beograd: DBR International Publishing. 
• Mišić, Siniša (2014). Istorijska geografija srpskih zemalja od 6. do polovine 16. veka. Beograd: Magelan Pres. 
• Ljubinković, Radivoje (1959). „Humsko eparhisko vlastelinstvo i crkva Svetoga Petra u Bijelom Polju” (PDF). Starinar. 9-10 (1958-1959): 97—124. 
• Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta. 
• Ostrogorski, Georgije (1970). Vizantija i Sloveni. Beograd: Prosveta. 
• Popović, Svetlana (2002). „The Serbian Episcopal sees in the thirteenth century” (PDF). Starinar. 51 (2001): 171—184. 
• Porčić, Nebojša (2016). „Prilog istoriografskim portretima humskog kneza Miroslava i njegovih potomaka”. Spomenica dr Tibora Živkovića. Beograd: Istorijski institut. str. 203—220. 
• Ruvarac, Ilarion (1901). O humskim episkopima i hercegovačkim mitropolitima do godine 1766. Mostar: Paher i Kisić. 
• Ćirković, Sima (1964a). Istorija srednjovekovne bosanske države. Beograd: Srpska književna zadruga. 
• Ćirković, Sima (1964b). Herceg Stefan Vukčić-Kosača i njegovo doba. Beograd: Naučno delo. 
• Ćirković, Sima (1964c). „Sugubi venac: Prilog istoriji kraljevstva u Bosni”. Zbornik Filozofskog fakulteta u Beogradu. 8 (1): 343—370. 
• Ćirković, Sima (1995). Srbi u srednjem veku. Beograd: Idea. 
• Ćirković, Sima (2004). Srbi među evropskim narodima. Beograd: Equilibrium. 
• Ćirković, Sima (2014) [1964]. „The Double Wreath: A Contribution to the History of Kingship in Bosnia”. Balcanica. 45: 107—143. 
• Ćirković, Sima; Mihaljčić, Rade, ur. (1999). Leksikon srpskog srednjeg veka. Beograd: Knowledge. 
• Ćorović, Vladimir (1933). Istorija Jugoslavije. Beograd: Narodno delo. 
• Ćorović, Vladimir (1940). Historija Bosne. Beograd: Srpska kraljevska akademija.