Kata Pejnović
Kata Pejnović rođena Bogić (Smiljan, kod Gospića, 23. mart 1899 — Zagreb, 10. novembar 1966), učesnica Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politička radnica Narodne Republike Hrvatske i narodni heroj Jugoslavije.
| kata pejnović | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kata Pejnović | |||||||||
| Lični podaci | |||||||||
| Datum rođenja | 23. mart 1899. | ||||||||
| Mesto rođenja | Smiljan, kod Gospića, | ||||||||
| Datum smrti | 10. novembar 1966. (67 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Zagreb, SR Hrvatska, SFR Jugoslavija | ||||||||
| Profesija | zemljoradnica, društveno-politička radnica | ||||||||
| Delovanje | |||||||||
| Član KPJ od | aprila 1938. | ||||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||||||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1941 — 1945. | ||||||||
| Čin | potpukovnik u rezervi | ||||||||
| U toku NOB | predsednica AFŽ | ||||||||
| Heroj | |||||||||
| Narodni heroj od | 3. juna 1968. | ||||||||
| Odlikovanja |
| ||||||||
Biografija uredi
Rođena je 23. marta 1899. godine u podvelebitskom selu Smiljan, kod Gospića. Njen otac Dmitar Bogić je radio u žandarmerijskoj službi u Donjem Lapcu, a pošto se razboleo, rano je otišao u penziju u vratio se u rodni Smiljan. U braku sa Jelenom Dobrić iz Donjeg Lapca, imao je devetoro dece, a Kata je bila šesta. Porodica je teško živela od malog seoskog imanja i očeve penzije, koja nije bila velika. Pošto otac nije mogao raditi, porodicu je delom izdržavala majka koja je bila krojačica. Najstarija ćerka je šila zajedno sa njom, a drugu ćerku je poslala u Gospić, gde je učila kako se šiju gradska odela. Kako bi sinovima obezbedili bolji život slali su ih na učenje zanata. Kata se od malih nogu bavila kućnim poslovima, a od 1906. do 1910. godine je pohađala osnovnu školu.
Pored svakodnevnih poslova, nalazila je vremena da čita i da druge upućuje na čitanje. Od 1936. godine počinje da prati naprednu štampu, prihvata politiku KPJ i izvršava partijske zadatke. U kantama za mleko donosila je partijski materijal iz Gospića i rasturala ga po selima zapadne Like. Aktivno je radila u partijskoj frakciji „Seljačkog kola“ i „Seljačke sloge“, na političkom i kulturnom uzdizanju seljana. Godine 1938. primljena je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Prvoj okružnoj konferenciji KP Hrvatske za Liku, 1940. godine, izabrana je za člana OK KPH za Liku.
Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije i stvaranja Nezavisne Države Hrvatske, radila je na pripremama za oružani ustanak. Obilazila je sela, upućivala narod da se sklanja od ustaškog terora i da prikuplja oružje za ustanak. U julskom pokolju, ustaše su joj ubile supruga i tri sina.
Posle otpočinjanja oružanog ustanka u Lici, Kata je radila na formiranju organizacije Antifašističkog fronta žena u Lici. U maju 1942. godine, ponovo je izabrana za člana OK KPH za Liku, a u septembru iste godine za predsednika Okružnog odbora AFŽ za Liku. Na Prvom zasedanju AVNOJ-a u Bihaću, novembra 1942. godine, izabrana je za većnika AVNOJ-a (bila je tada jedina žena većnik AVNOJ-a).
Iste godine, na Prvoj konferenciji AFŽ-a u Bosanskom Petrovcu izabrana je za predsednicu AFŽ Jugoslavije. Na Prvom i Drugom zasedanju ZAVNOH-a birana je za većnika, a na Trećem zasedanju 1944. godine i za člana Predsedništva ZAVNOH-a. Na Prvoj konferenciji AFŽ Hrvatske juna 1943. godine, izabrana je za člana izvršnog odbora Glavnog odbora AFŽ Hrvatske.
Posle oslobođenja Jugoslavije, Kata je bila potpredsednik Sabora NR Hrvatske i predsednik Odbora za molbe i žalbe Republičkog veća Sabora NR Hrvatske. Na Drugom kongresu KP Hrvatske izabrana je za člana Centralnog komiteta.
Birana je za republičkog i saveznog poslanika. Bila je član Izvršnog odbora Saveza ratnih i vojnih invalida Jugoslavije, član Izvršnog odbora SSRN Hrvatske, i član Izvršnog odbora Konferencije za društvenu aktivnost žena Hrvatske. Imala je čin potpukovnika JNA u rezervi.
Umrla je 10. novembra 1966. godine u Zagrebu. Sahranjena je u Grobnici narodnih heroja na zagrebačkom groblju Mirogoj.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden Republike sa zlatnim vencem, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden rada sa crvenom zastavom i Orden za hrabrost. Ukazom predsednika Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, posthumno je 3. juna 1968. godine, proglašena za narodnog heroja Jugoslavije.[1]
Reference uredi
- ^ „Službeni list SFRJ 36/69” (PDF). www.slvesnik.com.mk. 28. 8. 1969.
Literatura uredi
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945 tom II. Beograd: „Narodna knjiga”. 1980.
- Kata Pejnović monografija. Zagreb: Institut za historiju radničkog pokreta SR Hrvatske. 1977.
- Predragović, Milenko (1978). Kata Pejnović — životni put i revolucionarno delo. Gornji Milanovac: NIRO „Dečje novine”.
- Heroine Jugoslavije. Zagreb: Spektar. 1980.
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
