Nemačka laka krstarica Keln

Krstarica Keln je bila poslednji - treći, brod iz klase nemačkih lakih krstarica Kenigsberg, građenih pre Drugog svetskog rata. Za razliku od prve dve krstarice te klase; Kenigsberg i Karlsrue, Keln je imala više sreće i potopljena je pred sam kraj rata i to u suvom doku, a ne na otvorenom moru.

Nemačka laka krstarica Keln
Laka krstarica Keln
Opšti podaci
Karijera	Treći rajh
Kobilica postavljena	7. avgust 1926.
Porinut	25. maj 1928.
Završetak gradnje	15. januar 1930.
Sudbina	Potopljena 3. marta 1945.
Glavne karakteristike
Deplasman	6.756 tona standardni deplasman 7.700 tona puni deplasman
Dužina	174.00 metara
Širina	15.20 metara
Gaz	6.28 metara
Pogon	6 kotla VMF, snage 68.200 KS dizel uređaj MAN, snage 1.800 KS
Brzina	32,1 čvora
Posada	820 oficira i mornara
Naoružanje	Topovi: 9 × 150 mm, 6 × 88 mm, 8 × 37 mm Torpeda: 12 × 533 mm Avioni: 2

Služba

Poslednji brod serije krstarica Kenigsberg se gradio u brodogradilištu u Vilhelmshafenu i trebalo je da zameni zastarelu krstaricu Arkonu. Svečano ceremonijalno porinuće je bilo 23. marta 1928. godine. Dogradnja broda se odvijala dosta brzo za mirnodopske standarde i 15. januara 1930. godine, krstarica je spremna za službu. Posada stare krstarice Arkona, prelazi na krstaricu Keln, a njeni oficiri postaju osnova nove komande. Nova krstarica je „rođena“ pod srećnom zvezdom i služi maltene do kraja rata, izbegavajući sve neprijatnosti, koje je zadesila druge brodove te klase.

Dana, 4. februara 1930. godine, brod započinje plovna ispitivanja i tokom sledeće tri meseca prolazi sva ispitivanja prijemne komisije. Istovremeno sa plovnim ispitivanjima, izvođena su i bojeva gađanja. Avgusta iste godine, krstarica pravi posetu Kopenhagenu. Sledi dorada otkrivenih defekta u brodogradilištu. Dana, 28. oktobra 1930. godine, brod pravi prvi inostrani pohod po Atlantiku i 10. novembra se sreće sa krstaricom Karlsrue kod Zelenortskih ostrva. Nakon toga zajedno odlaze ka Španiji, a 5. decembra Keln se vraća u Vilhelmshafen. Sledi remont i učestvovanje na manevrima i paradi Rajhsmarine.

Po završenom pohodu po norveškim vodama, brod prolazi obuku na Severnom moru i Baltiku. Krstarica odlazi 8. decembra 1932. godine ka španskoj obali na Sredozemnom moru. Nakon prolaska kroz Suecki kanal, Keln posečuje Indiju, Holandsku indokinu, Australiju, ostrva Fidži, luku Rabaul, Japan, Kinu, da bi ponovo prošla kroz Suecki kanal, posetila Krit i vratila se u Nemačku. Sledi kraći remont i obuka, tokom koje posećuje Portugal. Jula 1936. godine dolazi red na krstricu Keln da uzme učešće u pomorskoj blokadi republikanskog dela španske obale (vidi:Španski građanski rat) i tu ostaje do 30. novembra 1936. godine. Već 10. januara 1937. brod je ponovo kraj španske obale i tu ostaje do sredine marta, kada se vraća zbog remonta u Nemačku. Maltene, celu 1937. godine Keln provodi pored obale Španije, sa kratkim periodima remonta u Nemačkoj.

Početak Drugog svetskog rata Keln dočekuje na Baltiku. Učestvuje u blokadi Poljske a zatim zajedno sa krstaricama Kenigsberg, Lajpcig i Nirnberg, postavlja minska polja u Severnom moru (zapadni bedem). Od 8. do 10. oktobra 1939. godine krstarica učestvuje u rejdu nemačke mornarice u severnom delu Severnog mora. Novembra brod učestvuje u velikim manevrima na Baltičkom moru pod komandom kontraadmirala Litjensa. Dana, 12. decembra 1939. godine brod učestvuje u prepadu kod Doger banka i nakon oštećenja krstarice Nirnberg, Keln postaje zastavni brod izviđačkih snaga. Tokom zime krstarica Keln se nalazila u Kilskom zalivu i tek početkom marta je prebačena u Vilhelmshafen, radi priprema za operaciju „Vežba na Vezeru - Sever“. Zajedno sa krstaricom Kenigsberg je u sastavu 3. grupe. Ona ne zadobija nikakva oštećenja pri napadu na Bergen, a izbegava i napade britanskih obrušavajućih bombardera, i stiže 11. aprila 1940. godine u Helgolandski zaliv. Dana, 16. maja Keln učestvuje u polaganju minskih polja u rejonu Fišer banka, a 18. maja ponavalja operaciju. Nakon završenih polaganja mina, Keln je prebačena na Baltik i pridodata školi pomorske artiljrije, a 26. juna odlazi na remont u Kil. Po završenom remontu i ponovljenih operacija postavljanja minskih polja u Skageraku, krstarica je uključena u školski odred. Početkom 1941. godine Keln vrši probe sa prvim helikopterom (Fletner Fi-282). Pred početak operacije „Barbarosa“, krstarica je uključena u novoformiranu baltičku flotu. Kako sovjetska flota nije izašla na more, nemački brodovi se vraćaju u luke. Sledeća operacija krstarice Keln je zauzimanje ostrva Dago i Mon, sa kojih je sovjetska avijacija bombardovala Berlin. Ideja da se Keln prebaci u Norvešku je propala ne samo zbog problema sa modernizacijom, nego i zbog tamošnje komande, koja nije verovala u borbenu sposobnost tog broda. Kasnije komanda grupe „Sever“ menja mišljenje i traži da se Keln pridruži ostalim brodovima u Norveškoj. Modernizacija u Vilhelmshafenu je trajala do 23. maja 1942. godine, potom postavlja minsko polje u Skageraku i 13. juna stiže u Oslo. Brod učestvuje samo u jednoj operaciji i tad su uočeni defekti na novim kotlovima. Tokom 1943. godine krstarica je korišćena kao ploveća kasarna, da bi 1944. godine bila prebačena na Baltik. Pri postavljanju minskog polja u Skageraku 12. decembra 1944. godine, krstarica je napadnuta od savezničkih aviona i oštećena od eksplozija bombi u njenoj blizini. Vraća se u Vilhelmshafen i početkom 1945. godine počinje remont. Međutim, 30. marta 1945. godine saveznički bombarderi potapaju ploveći dok zajedno sa krstaricom Keln. Nakon rata brod je izvučen iz mora i sasečen.

Taktičko-tehničke karakteristike

• Težina:
  • 6.756 tona standardni deplasman
  • 7.700 tona puni deplasman
• Dimenzije:
  • Dužina: 174,00 metara
  • Širina: 15,20 metara
  • Gaz: 6.28 metara (srednji gaz)
• Maksimalna brzina:
  • 32,1 čvora
• Pogon: 6 kotla VMF, 4 turbine 68.200 KS, dizel uređaj MAN 1.800 KS
• Maksimalna daljina plovljenja: 7.300 nautičkih milja/ 17 čvora
• Količina goriva: 1184 tona nafte i 261 tona dizela
• Naoružanje:
  • Glavna artiljerija: 3 × 3 topa 150 mm
  • Pomoćna artiljerija: 6 × 1 topa 88 mm
  • Protivavionska artiljerija: 4 × 2 topa 37 mm
  • Torpedne cevi: 4 x 3 533 mm
  • Avioni: 2 × Heinkel He 60 ili Arado Ar 196
• Oklop:
  • Oklopni pojas: 30-50 mm
  • Paluba: 10-40 mm
  • Artiljerijske kule 150 mm: 20-30 mm
• Posada: 820 oficira i mornara

Vidi još

• Nemačke lake krstarice klase Kenigsberg
• Nemačka laka krstarica Kenigsberg
• Nemačka laka krstarica Karlsrue

Spoljašnje veze

• Laka krstarica Keln
• Maritimequest Keln - galerija slika