Sveti Vasilije Ostroški
Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. Problem: članak je napisan hagiografskim stilom, a takođe je najverovatnije i istorijski neutemeljen. |
Sveti Vasilije Ostroški (Mrkonjići, 1610 — Manastir Ostrog, 1671), poznat i kao Sveti Vasilije Ostroški Čudotvorac, bio je episkop zahumski i srpski pravoslavni svetitelj.[1]
| Sveti Vasilije Ostroški | |
|---|---|
 Sveti Vasilije Ostroški | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 28. decembar 1610. |
| Mesto rođenja | Mrkonjići, Hercegovina, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 29. april 1671. (60 god.) |
| Mesto smrti | Manastir Ostrog, Osmansko carstvo |
| Svetovni podaci | |
| Praznik | 12. maj |
Biografija uredi
Rođen je kao Stojan Jovanović u selu Mrkonjići, Popovo polje, nadomak Trebinja u Hercegovini od majke Ane-Anastasije (devojačko prezime Đurica) i oca Petra Jovanovića, po predanju 28. decembra 1610. godine, u bogobojažljivoj porodici hercegovačkih težaka. U strahu od danka u krvi, roditelji su Stojana već u dvanaestoj godini poslali u skroviti manastir Zavalu, u kojem je već tada igumanovao njegov stric, iguman Serafim. Tamo se učio crkvenoj pismenosti. Posle nekoliko godina, Stojan prelazi u trebinjski manastir Tvrdoš, gde nakon pohađanja manastirske škole, najzad prima i monaški postrig[2] i sveštenički čin, postavši paroh popovopoljski.
Pogoršanje prilika u manastiru, naročito zbog unijatskih pritisaka iz Dubrovačke nadbiskupije i samovolje turskih vlasti i želja za dubljim podvigom odvode ga kao arhimandrita u Pećku Patrijaršiju i, po blagoslovu patrijarha Pajsija Janjevca, dalje na Svetu Goru, a zatim u Vlašku i Ukrajinu. Otuda se vraća sa darovima tamošnjih vladara stradalnom narodu u Hercegovini. Godine 1638. arhimandrit Vasilije je rukopoložen u Peći odlukom Svetog sinoda za mitropolita hercegovačkog, sa obnovljenom svetosavskom titulom - mitropolit Zahumski. Kasnije će dodati i titulu i Skenderijski. Knez Luka Vladislavić (otac Save Vladislavića) ga je pratio na put u Peć i nazad, kada je Ostrog bogato darivao.[3] Njegov život bio je u stalnoj opasnosti od Turaka. Bio je proganjan i klevetan i od militantnih rimokatoličkih misionara i prelata. Bio je svrgavan sa mitropolitskog prestola u Trebinju od strane lažnog episkopa unijate Savatija 1641. godine. Izlagan je bahatostima plemenskih knezova i neposlušnih uskočkih četovođa. Ipak, stizao je gde god su ga vodili zadaci njegove arhiepiskopske službe, od Mostara, Trebinja, Bileće i Herceg Novog do Pljevalja, Morače, Onogošta, Pješivaca i Bjelopavlića.
Kao arhijerej živeo je u manastiru Tvrdoš i odatle utvrđivao u pravoslavlju svoje vernike, čuvajući ih od turskih svireposti i latinskog lukavstva. Kada su Turci razorili Tvrdoš, bežao je na Svetu goru, ali ga je narod u Bjelopavlićima zaustavio uz obećanje da će mu svako davati po mericu pšenice za izdržavanje. Vladika je ostao i najpre se podvizavao u jednoj pećini u Pješivcima, a kasnije prelazi u ostrošku pećinu.[4] Manastir Ostrog je mesto gde je nastavio svoj strogi podvižnički život. Poslednjih 15 godina svog života proveo je u pećinskoj isposnici u Gornjem Ostrogu.
Umro je 1671. godine. Njegove mošti i njegov grob čuvaju se u manastiru u Ostrogu do današnjeg dana. U njihovu moć isceljenja i utehe veruju podjednako i hrišćani i muslimani. U Ostrogu se svake godine na Trojičine dane održava veliki Narodni sabor. Manastir Svetog Vasilija Ostroškog mu je posvećen.
Srpska pravoslavna crkva slavi Svetog Vasilija Ostroškog 12. maja, po gregorijanskom kalendaru (29. aprila, po julijanskom).[5] Najimpozantniji, najmonumentalniji pravoslavni hram posvećen Sv. Vasiliju, je onaj u Nikšiću.[6] To je zadužbina crnogorskog kneza Nikole I Petrovića, rađena po projektu Rusa, Preobraženskog, osvećena 15. avgusta 1900. godine.
O njemu je Željko Pržulj napisao istorijski roman „Vladika - slava mu i milost“ 2016. godine.[7] Povodom 350 godina od njegove smrti organizovan je naučni skup maja 2021. godine.[8]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 21. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ Leontije Pavlović: "Kultovi lica kod Srba i Makedonaca", Smederevo 1965.
- ^ Milaš, Nikodim. Sveti Vasilije Ostroški, pp. 24. (PDF).
- ^ Tomanović 2007, str. 219.
- ^ „Danas Sveti Vasilije Ostroški”. Radio-televizija Republike Srpske. 12. 5. 2012. Pristupljeno 12. 5. 2012.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 10. septembar 1900.
- ^ Sveti Vasilije je nosio kubure („Večernje novosti“, 22. maj 2016)
- ^ „Sveti Vasilije Ostroški – 350 godina od prestavljenja (SPC, 6. maj 2021)”. Arhivirano iz originala 13. 05. 2021. g. Pristupljeno 13. 05. 2021.
Literatura uredi
- Vojin S. Dabić, "Jovanović, Vasilije Ostroški", Srpski biografski rečnik, knj. 4, Novi Sad 2009, 466-467.
- Tomanović, Lazar (2007). Putopisna proza. Gradska biblioteka i čitaonica Herceg Novi.
