Trondhejm

Трондхејм
норв. *Trondheim*
Трондхејм; норв. Trondheim
	Pogled na središnji deo Trondhejma
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Norveška
Pokrajina	Središnja Norveška
Okrug	Južni Trendelag
Osnovan	997.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2011..	173.486
— gustina	506,82 st./km2
Aglomeracija	260.000
Geografske karakteristike
Koordinate	63° 25′ 47″ S; 10° 23′ 36″ I / 63.429722° S; 10.393333° I
Vremenska zona	UTC+1, leti UTC+2
Aps. visina	0-150 m
Površina	342,3 km2
	Trondhejm Trondhejm na karti Norveške
Veb-sajt
	www.trondheim.kommune.no

Trondhejm (norv. Trondheim) je po veličini i značaju treći grad u Norveškoj. Grad je najveći grad pokrajine Središnje Norveške i sedište okruga Južni Trendelag.

Grad Trondhejm je 2011. godine imao oko 170 hiljada stanovnika u upravnim granicama.

Trondhejm je poznato obrazovno središte u Norveškoj. Grad je veliko visokoškolsko središte, sa Univerzitetom sa preko 40.000 studenata i zasebnim kampusom. Grad ima i najstariju gimnaziju u Norveškoj, Trondhejm katedralskule, koja je osnovana davne 1152. godine.

Geografija uredi

Stara luka Trondhejma

Današnja gradska luka

Baklandet, boemska četvrt starog Trondhejma

Grad Trondhejm se nalazi u središnjem delu Norveške. Od glavnog grada Osla grad je udaljen 500 km severno.

Reljef: Trondhejm se nalazi na zapadnoj obali Skandinavskog poluostrva. Grad se razvio na dnu Trondhejmskog fjorda, u nevelikoj ravnici uz more. Ona je zatvorena od ostatka kopna sa planinama. Najpoznatija obližnja planina je Bimarka, poznata po zimskim sportovima. Noviji delovi grada pružaju se po nižim brdima datih planina, pa je grad veoma brdovit. Shodno tome, nadmorska visina grada ide od 0 do 150 m nadmorske visine.

Klima: Klima u Trondhejmu je umereno kontinentalna sa uticajem Atlantika i Golfske struje. Ima primorsku klimu, a od jakih vetrova je zaštićen planinama u zaleđu. I pored toga, ona je oštrija od klimu u Oslu i Bergenu.

Vode: Trondhejm se razvio kao morska luka u dnu istoimenog Trondhejmskog fjorda, zaliva Severnog mora. Gradsko jezgro obrazovalo se na ušću reke Nidelve u Severno more, koj pre ušća meandrira, stvarajući teško pristupačne delove obale, koji su zbog strateške sigurnosti bili jezgro nastanka grada.

Istorija uredi

Prvi tragovi naseljavanja na mestu današnjeg Trondhejma javljaju se u doba praistorije. Današnje naselje osnovano je u srednjem veku, 997. godine, od strane vikinškog kralja Olava Trigvasona. Naselje je prozvao Nidarosom i bilo je prestonica Norveške do 1217. godine. I posle toga vremena grad je velikog značaja i kao luka i kao trgovište. 1152. godine tu je osnovana i prva arhiepiskopija na tlu Norveške. Na osnovu toga Trondhejm je postao značajno versko središte i mesto hodočašća sa Katedralom Nidaros, i danas najpoznatijom crkvenom građevinom u državi.

Kasnija gradska istorija obeležena je brojnim požarima, zbog čega su vremenom doneti propisi o velikoj širini ulica, koji se i danas očituju u gradskom tkivu.

Od 15. veka Norveška se nalazi u okviru Danske, da bi postepenom jačao uticaj Švedske. Švedska je 1658. godine preotela Trondhejm i okolinu oblast Trendelag od Danske.

Novi polet Trondhejm doživljava u drugoj polovini 19. veka, kada dolazi do industrijalizacije, pa, posredno, do naglog porasta stanovništva i širenja grada izvan srednjovekovnih granica.

Tokom petogodišnje okupacije Norveške (1940—45) od strane Trećeg rajha grad i njegovo stanovništvo su više stradali u odnosu na druge gradove u državi. Razlog ovome bila je strateška važnost grada.

Poslednjih decenija Trondhejm se razvio u savremen grad, jedan od najbogatijih u severnoj Evropi.

Stanovništvo uredi

Populacija (ist.): Trondhejm
Godina
Stanovništvo

Danas Trondhejm ima oko 170 hiljada u gradskim granicama, što je 3 puta više nego pre pola veka. Grad sa okolnim predgrađima preko 260 hiljada. Poslednjih godina broj stanovnika u gradu se povećava po godišnjoj stopi od 1,5%, a u slučaju predgrađa ovo je i više.

Etnički sastav: Stanovništvo Trondhejma je do pre par decenija bilo bilo gotovo isključivo etnički norveško. Međutim, brojni useljenici iz stranih zemalja izmenili su sastav stanovništva. Tako danas etnički Norvežani čine 91% gradskog stanovništva, a useljenici oko 9%. Najbrojniji među njima su Poljaci.

Verski sastav: Većina stanovnika Trondhejma su pripadnici protestantske Crkve Norveške. Potom slede ateisti i rimokatolici.

Privreda uredi

Privreda Trondhejma posebno se oslanja na veliku gradsku luku, jednu od najvećih u severnoj Evropi. Grad je poslednjih decenija postao značajno saobraćajno čvorište.

Danas se gradska privreda sve više oslanja na trgovinu i usluge, kao i na primenu naučno-istraživačkog rada.

Gradske znamenitosti uredi

Najznačajnija gradska građevina je katedrala Nidaros^[1], čija je izgradnja započeta još 1070. godine. Crkva je izgrađena u gotskom stilu. Ona je u srednjem veku bila najznačajnije hrišćansko mesto na severu, a hodočasnici su dolazili iz svih krajeva Skandinavije. U njoj se i danas krunišu norveški kraljevi.

Pored toga Trondhejm ima očuvano gradsko jezgro sa brojnim starim crkvama i građevinama.