Čedomir Vasović
Čedomir Čeda Vasović (Grab, kod Lučana, 1910 — Kaona, kod Kučeva, 18. januar 1942) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| čedomir čeda vasović | |
|---|---|
 Čedomir Vasović | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1910. |
| Mesto rođenja | Grab, kod Lučana, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 18. januar 1942. (31/32 god.) |
| Mesto smrti | Kaona, kod Kučeva, Srbija |
| Profesija | krojački radnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1928. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 5. jula 1951. |
Biografija uredi
Rođen je 1910. godine u selu Grabu, kod Guče. Potiče iz siromašne seljačke porodice, sa mnogo dece. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a potom je učio krojački zanat u Čačku.[1]
Kao mladi kalfa, došao je sredinom dvadestih godina u Beograd, gde se zaposlio. Tu je ubrzo pristupio omladinskom revolucionarnom pokretu i postao član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljen je 1928. godine.
Revolucionarnim radom se neometano bavio sve do 1932. godine, kada ga je uhapsila beogradska policija zbog rasturanja prvomajskih letaka KPJ. Tada je izveden pred Državni sud za zaštitu države koji ga je osudio na tri godine zatvora, koju je izdržao u zatvoru u Sremskoj Mitrovici. Posle izlaska iz zatvora, 1935. godine proteran je u rodno selo, gde je nastavio politički da deluje. U svom selu i Kulinovcima je okupljao simpatizere komunističke partije.
Krajem 1938. godine, kada je došlo do aktivnog obnavljanja partijskih organizacija u Srbiji, dobio je zadatak od Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju da pređe u Kraljevo i pristupi tamošnjoj partijskoj organizaciji. Po dolasku u Kraljevo, bio je uhapšen i upućen u zatvor na Adi Ciganliji, u Beogradu. Iz zatvora je bio ubrzo pušten i ponovo se vratio u Kraljevo, gde je radio u organizaciji URS-ovih sindikata. Pored toga, bio je član Mesnog i Okružnog komiteta KPJ za Kraljevo. Zbog policijskih progona nad komunistima, krajem 1939. godine je morao da pređe u ilegalnost, da ne bi bio uhapšen. U ilegali je proveo godinu dana, a potom je prešao u Beograd.
Marta 1941. godine, od strane Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, bio je upućen u Požarevac. Pošto je ubrzo tamošnji sekretar Okružnog komiteta bio mobilisan u vojsku, Vlado je preuzeo njegovu dužnost. Na ovoj dužnosti su ga zatekli burni istorijski događaji – dvadesetsedmomartovski puč i demonstracije, kao i Aprilski rat i okupacija zemlje.
Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije, aktivno je radio na okupljanju i stabilizaciji partijskih organizacija, kao i njihovom pripremanju za predstijeću borbu. Organizovao je prikupljanje oružja, municije, sanitetskog materijala i druge vojne opreme. Sve do septembra 1941. godine, ilegalno je boravio u Požarevcu, aktivno radeći na slanju boraca u partizanske odrede i organizovanju sabotaža i diverzija u samom gradu.
Po izlasku iz grada, polovinom septembra Čeda je organizovao Omladinsku četu, koja je ubruo postala Peta četa Požarevačkog partizanskog odreda. Prilikom formiranja Štaba Požarevačkog odreda, 15. septembra 1941. godine, Čedi je poverena dužnost političkog komesara Odreda. Kao komesar obilazio je svih jedanaest četa Požarevačkog odreda i u njima organizovao idejno-politički rad. Pored ovoga, organizovao je skupove i konferencije na slobodnoj teritoriji, na kojima je narodnu objašnjavao ciljeve Narodnooslobodilačkog pokreta i pozivao ga u borbu.
Krajem 1941. godine, posle Prve neprijateljske ofanzive, kada je izgubljena slobodna teritorija Požarevačkog odreda, Čeda je uložio veliki napor za očuvanje Odreda. U januaru 1942. godine Požarevački odred je na Crnom vrhu, kod sela Ranovca, vodio trodnevne borbe sa četnicima Koste Pećanca. U ovim borbama, daleko brojniji četnici su uspeli da opkole glavninu Odreda. Da bi Odred spasao sigurne propasti, Čeda je predložio da se Odred razbije u više manjih grupa, koje bi samostalno pokušale prodor iz obruča. Prodor iz obruča je uspeo, a glavnina četničkih snaga je pošla za grupom partizana u kojoj se nalazio Čeda. Tada je Čedina grupa ponovo bila opkoljena. U pokušaju bekstva iz novog obruča, grupa se podelila u dva dela. Grupa boraca, predvođena Čedom pošla je ka selu Kaoni, ali je u sukobu sa Pećančevim četnicima izginula 18. januara 1942. godine.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 5. jula 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.[2]
Reference uredi
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 208.
- ^ „Službeni vesnik Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ 19/II” (PDF). www.sistory.si. 1. 10. 1951.
Literatura uredi
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48703239
