Bitka na Rovinama
Bitka na Rovinama je vođena 17.05. 1395. godine[1][2] nedaleko od današnjeg Kurtea de Arđeša u Rumuniji[2], između vlaškog vojvode Mirče Starijeg (1386—1418) i osmanskog sultana Bajazita I (1389—1403). Vlaški vojvoda je uživao podršku ugarskog kralja Žigmunda Luksemburškog (1387—1437), dok su se osmanskoj vojsci našle srpske velmože (Stefan, Marko, Konstantin Dragaš i verovatno Konstantin Balšić[1]) koje su, kao Bajazitovi vazali, predvodili pomoćne odrede. Osmanska vojska je najverovatnije poražena u borbi[1][2], ali nije pretrpela značajne gubitke[1]. Sa druge strane, vlaški vojvoda je posle bitke priznao sultanovu vrhovnu vlast i obavezao se da mu plaća danak[2].
| Bitka na Rovinama | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo osmanskog osvajanja Balkana | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Osmansko carstvo |
 Vlaško vojvodstvo | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Stefan Lazarević, Marko Mrnjavčević†, Konstantin Dejanović†, Konstantin Balšić |
| ||||||
| Jačina | |||||||
|
|
| ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
|
|
| ||||||
Bitka je prirodni nastavak vojne kampanje nakon osvajanja Velikog Trnova (1393) i igrala se u čuvenoj vlaškoj gori.
Razlozi uredi
Mirča Stariji je verni vazal zaštitnika streljanih pod zidinama Nikopolja, Jovana Šišmana. Jovan Šišman ubija Dana i postavlja Mirča za vlaškog vojvodu. S druge strane, Mirčina supruga, poznata kao Mara u narodu, Mađarica je i članica mađarske kraljevske porodice.
U Seru, koji je glavni grad Jelene Bugarske, Bajazit okuplja sve svoje vazale u svrhu osvajanja Šišmanovih imanja.
Bitka na Rovinama je značajna jer je pokazala da Turci nisu nepobedivi[1], što je dovelo do organizovanja velikog krstaškog pohoda protiv njih, koji se okončao katastrofom kod Nikopolja, 25.09. 1396. godine. Na lokalnom planu, ona je dovela do značajnog širenja teritorija na Balkanu, koje su se nalazile pod direktnom vlašću osmanskog sultana. U bici su poginuli kralj Marko i Konstantin Dragaš, tako da je Bajazit zauzeo njihove zavisne države. Prema navodima Konstantina Filozofa iz žitija Stefana Lazarevića, pred samu bitku kralj Marko je Konstantinu Dragašu rekao[1]:„Ja kažem i molim Gospoda da bude hrišćanima pomoćnik, a ja neka budem prvi među mrtvima u ovom ratu“.
Dešavanja pre bitke uredi
Tokom leta 1393. godine, Bajazit je napao svoje bugarske vazale, optužujući ih za veze sa ugarskim kraljem Žigmundom, za koje se ne zna sa sigurnošću da li su zaista postojale[1]. On je zauzeo Trnovo i uništio Trnovsku Bugarsku. Krajem te i početkom naredne godine, on je počeo da u Seru okuplja svoje balkanske vazale, pri čemu je svako od njih dobio odvojenu naredbu da dođe i nije bio obavešten o naredbama upućenim drugima. Bajazitovi motivi nisu najjasniji, ali se smatra da je planirao da ih sve pobije i preuzme njihove zemlje. Ne zna se sa sigurnošću ko se sve pojavio u Seru, ali izvori pominju vizantijskog cara Manojla II (1391—1425), njegovog sinovca Jovana VII (1390), njegovog brata morejskog despota Teodora I (1383—1407), dok se od srpskih vazala pominju knez Stefan (knez 1389 — 1402, despot 1402—1427) i Konstantin Dragaš. Kada su se vazali okupili, sultan je izdao naredbu da se svi oni pogube, ali Osmanlije u Seru nisu odmah izvršile njegovu zapovest i on se na kraju predomislio. Deo vazala je otpušten kući, dok je sa drugim delom dovršio osvajanje Tesalije i zauzeo Solun, 12.04.
Vizantinci su posle ovoga prekinuli sve odnose sa Bajazitom, a on je, kao odgovor na to, započeo blokadu Carigrada. Među onima koji se nisu pojavili u Seru, najverovatnije su bili Vuk Branković koji je već u jesen 1394. godine otpočeo sa pregovorima o deponovanju svog blaga u Dubrovniku, kao i Đurađ II Stracimirović (1385—1403) koji je početkom 1394. godine nudio Mlečanima primorske gradove (Skadar, Drivast i druge) koje je prethodno predao Osmanlijama. Sa druge strane, njegov rođak Konstantin Balšić je uz pomoć osmanskih pomoćnih odreda, krajem 1394. godine zauzeo Kroju, a zatim i Danj, postavši, u sultanovo ime, gospodar lokalnih albanskih velikaša.
Bajazitov pohod na Vlašku, otpočeo je u jesen 1394. godine, kada su se okupile njegove snage, kojima su se pridružili i pomoćni odredi dela srpske vlastele. One su prešle Dunav i ušle u Vlašku, da bi se 17.05. 1395. godine na Rovinama sukobile sa vojskom vojvode Mirčete.
Dešavanja posle bitke uredi
Pobeda vlaškog vojvode, je nanela velike vojne gubitke Bajazitovim snagama, koje su posle bitke zauzele Vidin. Ona je, međutim, imala veliki moralan značaj. O njoj je ugarski kralj Žigmund poslao vesti na zapad, tako da je u Parizu održana svečana služba u čast hrišćanske pobede[1]. On sam je neposredno posle bitke, oduzeo Osmanlijama Mali Nikopolj. Sve to, dovelo je do okupljanja velike hrišćanske vojske (između 60.000 i 100.000 ljudi[1]) koja je 1396. godine prešla Dunav i zauzela Vidin, posle čega se uputila ka Nikopolju, gde je 25.09. 1396. godine, doživela veliki poraz.
Na južnom Jadranu, Đurađ II je u jesen 1395. godine zauzeo Skadar i okolna utvrđenja, koja je potom ponudio Mlečanima, koji su u aprilu 1396. godine preuzeli Đurđeve posede oko Skadra i istočno od reke Bojane.
Međutim, Bajazit je bitku na Rovinama iskoristio i da ovlada Makedonijom, pošto su u bici poginuli njeni preostali gospodari, kralj Marko i Konstantin Dragaš. Markova braća, Andrejaš i Dmitar, su još tokom proleća 1393. godine napustili svoje posede[1], južno od Skoplja, tako da u tim delovima nekadašnjeg Srpskog carstva više nije bilo nikoga ko bi mogao da nasledi kralja Marka. Njih dvojica su u julu 1394. godine boravila u Dubrovniku, odakle su prešli u Ugarsku i stupili u službu kralja Žigmunda[1]. Konstantinov sin, Jakov, prešao je u islam i kao Jakub, jedno vreme je upravljao oblašću oko Velbužda.
Početkom 1396. godine, Bajazitove snage su zauzele Prištinu, ali nisu ovladale celokupnim zemljama Vuka Brankovića. Tokom leta iste godine, Osmanlije su, ojačane pomoćnim odredima kneza Stefana[1], upale u Banat i opljačkale ga.
Reference uredi
Literatura uredi
- Kazhdan, Alexander P., ur. (1991). The Oxford dictionary of Byzantium. New York [u.a.]: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
- Grupa autora (1982). Istorija srpskog naroda II. Beograd.
- Kazhdan, Alexander P., ur. (1991). The Oxford dictionary of Byzantium. New York [u.a.]: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
