Brusnik (Zaječar)
Brusnik je naseljeno mesto grada Zaječara u Zaječarskom okrugu.
Brusnik | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Zaječarski |
| Grad | Zaječar |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 456 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 06′ 11″ S; 22° 26′ 17″ I / 44.103166° S; 22.438° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 140 m |
.svg)  Brusnik Brusnik na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 19313 |
| Pozivni broj | 019 |
| Registarska oznaka | ZA |
Lociran pored (Velikog) Timoka, Brusnik je jedino veće železničko čvorište na pruzi Negotin-Zaječar i jedno od osam naselja u Negotinskoj Krajini koja imaju tradicionalne pivnice (takođe poznate i kao pimnice) -- privremena naselja, odvojena od sela, u kojima se u prošlosti provodilo po mesec i više dana u berbi grožđa i proizvodnji vina. Uz neka druga vina Krajine, brusnička su izvožena u Francusku krajem 19. i početkom 20. veka.
Naselje je bliže Negotinu (21 km) nego opštinskom središtu Zaječaru (37 km), što je uporedivo sa situacijom u Makedoniji, gde takođe postoji selo Brusnik, u tamošnjoj opštini Negotino.
Istorija uredi
Brusnik je starije naselje, jer se na obema austrijskih kartama (Langerova i „Temišvarski Banat“) nastalim tokom 1718-1739. (vreme inkorporacije teritorija današnje Srbije u Austrijsku Carevinu, većim delom u tzv. „Kraljevinu Srbiju“, a Istočna Srbija u Tamiški Banat) zabeležen kao naselje Brusnik. Godine 1784. selo je zabeleženo u Otomanskoj Turskoj pod istim imenom, a 1807. godine u spisima o Prvom srpskom ustanku pominje se „knez Stanko brusnički“.
Brusnik se dalje pominje i 1811. godine, a 1846. i 1866. godine zajedno sa tadašnjim zaseokom Klenovcem imao je 151, odnosno 231, kuću da bi 1892. godine imao 265 kuća. Takođe, na pomenutim dvema austrijskim kartama na današnjem potesu Grujnac u seoskom ataru zabeleženo je mesto Gruina odnosno Gruintz, što pokazuje da je pre austrijske okupacije bilo više naselja u ovom kraju.
Godine 1918. Brusnik je bio proglašen za varošicu,[1] pa je, pored Tabakovca i Klenovca za koje je bio matično naselje od 1833. godine jedno vreme bio opštinsko mesto i za Rečku, ali je ovaj status kasnije bio ukinut, iako je čak i posle Drugog svetskog rata, npr 1950-1952, bio središte Krajinskog sreza u kojem je bilo petnaestak sela.[2]
Najveće zasluge za osnivanje Brusničke zdravstvene zadruge za sâm Brusnik i sela Klenovac, Tabakovac, Tamnič, Rečku, Metriš, Veliki Jasenovac, Veliku Jasikovu i Braćevac 25. januara 1925. godine imao je lokalni učitelj i narodni prosvetitelj Dušan Jeremić.[3]
Vodno bogatstvo uredi
U samom naselju i na njegovim obodima ima više javnih česama, podignutih od sredine 19. veka do pred sam Drugi svetski rat.
Najveća je Mitina česma, koju je krajem XIX veka podigao veletrgovac Dimitrije (Mita) Kojić.[4] I ona je, kao većina -- sa depopulacijom naselja i uopšte regiona -- u zapuštenom stanju, jer nema ko da ih održava.
Hramovi i verski život uredi
_church,_Brusnik,_Serbia.JPG)
Jedina religija fizički zastupljena (ima hram) u naselju je pravoslavlje. Brusnička pravoslavna crkva građena je 1897-1900, a osvetio ju je 1900. episkop Timočke eparhije iz Negotina, Melentije.[5]
Posvećena je Svim svetima, što je neuobičajeno za crkvu u malom mestu; to su obično druga ili treća crkva u većem gradu, gde već postoji hram posvećen nekom određenom svecu/svetici.[6]
Demografija uredi
U Brusniku ima rodova čiji su preci „došli sa Kosova odmah posle kosovske bitke“ i docnije zbog turskog zuluma bežali u „Austriju“ (u to vreme Austrija je podrazumevala i Mađarsku i delove današnje Rumunije), Bugarsku i Rumuniju (tj. onaj deo Rumunije koji je tada bio vazalna turska kneževina).[7]
Danas u naselju Brusnik živi 315 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 57,4 godina (56,0 kod muškaraca i 58,5 kod žena). Ima 218 domaćinstava, sa prosečnim brojem članova po domaćinstvu od 2,09. Prema popisu iz 2002. u Brusniku je živelo 456, a 1991. - 589 stanovnika).
Ovo naselje je naseljeno gotovo isključivo Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primetan je drastičan pad broja stanovnika (kao i u mnogim drugim selima Srbije, naročito Istočne).
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 2 | 0 | ||
| 80+ | 12 | 16 | ||
| 75—79 | 20 | 31 | ||
| 70—74 | 35 | 42 | ||
| 65—69 | 21 | 31 | ||
| 60—64 | 21 | 28 | ||
| 55—59 | 15 | 18 | ||
| 50—54 | 18 | 13 | ||
| 45—49 | 12 | 16 | ||
| 40—44 | 12 | 4 | ||
| 35—39 | 5 | 10 | ||
| 30—34 | 6 | 6 | ||
| 25—29 | 9 | 8 | ||
| 20—24 | 7 | 4 | ||
| 15—19 | 6 | 4 | ||
| 10—14 | 2 | 7 | ||
| 5—9 | 4 | 3 | ||
| 0—4 | 4 | 4 | ||
| Prosek : | 56,0 | 58,5 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 201 | 32 | 129 | 25 | 15 | 0 |
| Ženski | 231 | 16 | 122 | 83 | 9 | 1 |
| UKUPNO | 432 | 48 | 251 | 108 | 24 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 84 | 54 | 0 | 0 | 10 |
| Ženski | 70 | 62 | 0 | 0 | 2 |
| UKUPNO | 154 | 116 | 0 | 0 | 12 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 1 | 1 | 2 | 0 | 6 |
| Ženski | 0 | 0 | 2 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 1 | 1 | 4 | 0 | 7 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 1 | 0 | 1 | 1 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 6 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 2 | |
| UKUPNO | 1 | 0 | 0 | 8 | |
Poznatije ličnosti uredi
- Pavle Ilić - „Veljko Krajinac“, oficir Kraljevske vojske Jugoslavije, učesnik NOB i general-pukovnik JNA
- Milan Kojić - pronalazač
- Slobodan Misić - srpsko-kanadski rukometni trener
- Božidar Mišić - fudbalski trener i promoter sporta
- Vera Radosavljević Nada - narodni heroj Jugoslavije
Reference uredi
- ^ Prema udruženju za rodoslovno proučavanje "Poreklo" [1]
- ^ Božidar Stanojević: Koprivnica, Kulturno-prosvetna zajednica Srbije 2010, str 115
- ^ O čemu navodi Radio Magnum
- ^ Dimitrije Kojić je deda Milana Kojića i čukundeda Miodraga Kojadinovića [2] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. jun 2016)
- ^ Videti belešku pod 2.0 na [3]
- ^ Npr. na Karaburmi u Beogradu, kod katolika u okruženju u Sesvetama u Zagrebu, videti liste na ruskoj i engleskoj viki https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B0%D0%BC_%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%85_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D1%8B%D1%85 https://en.wikipedia.org/wiki/All_Saints_Church
- ^ Kosta Jovanović: „Negotinska Krajina i Ključ“
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
