Veselin Đuranović
Veselin Đuranović (Donji Martinići, kod Danilovgrada, 17. maj 1925 — Podgorica, 30. avgust 1997) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Crne Gore i junak socijalističkog rada. U periodu od 15. maja 1984. do 15. maja 1985. vršio je dužnost predsednika Predsedništva SFRJ.
| veselin đuranović | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 Veselin Đuranović | ||||||
| Lični podaci | ||||||
| Datum rođenja | 17. maj 1925. | |||||
| Mesto rođenja | Donji Martinići, kod Danilovgrada, Kraljevina SHS | |||||
| Datum smrti | 30. avgust 1997. (72 god.) | |||||
| Mesto smrti | Podgorica, Crna Gora, SR Jugoslavija | |||||
| Profesija | društveno-politički radnik | |||||
| Porodica | ||||||
| Supružnik | Vera Đuranović | |||||
| Delovanje | ||||||
| Član KPJ od | 4. januara 1944. | |||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | |||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1941—1945. | |||||
| Predsednik Saveznog izvršnog veća | ||||||
| Period | 4. februar 1977 — 16. maj 1982. | |||||
| Prethodnik | Džemal Bijedić | |||||
| Naslednik | Milka Planinc | |||||
| Predsednik Predsedništva SR Crne Gore | ||||||
| Period | 7. maj 1982 — 7. maj 1983. | |||||
| Prethodnik | Veljko Milatović | |||||
| Naslednik | Marko Orlandić | |||||
| Predsednik Predsedništva SFRJ | ||||||
| Period | 15. maj 1984 — 15. maj 1985. | |||||
| Prethodnik | Mika Špiljak | |||||
| Naslednik | Radovan Vlajković | |||||
| Odlikovanja |
| |||||
Biografija uredi
Rođen je 17. maj 1925. u selu Donji Martinići, kod Danilovgrada. Nižu gimnaziju je završio u Podgorici, a Učiteljsku školu na Cetinju. Tokom školovanja priključio se revolucionarom omladinskom pokretu i 1941. postao član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Zbog učešća u revolucionarnom pokretu, marta 1941. je isključen iz Učiteljske škole na dve godine.
Nakon okupacije Jugoslavije, aprila 1941. aktivno je učestvovao u pripremama ustanka. Od Trinaestojulskog ustanka, jula 1941. pa do povlačenja partizanskih jedinica iz Crne Gore, maja 1942. radio je na oslobođenoj teritoriji u skojevskoj organizaciji i organizaciji Crnogorske narodne omladine. Nakon odlaska glavnine partizanskih jedinica u Bosnu, usled teških okolnosti okupacije, njegovo delovanje je bilo manjeg obima. Njegova kuća, koja je bila na nepogodnom mestu i nalazila se pod stalnom prismotrom, jer je njegova porodica označena kao partizanska, s obzirom da mu je jedan brat otišao sa partizanima. Majka mu je bila zatvarana u četničkom zatvoru u Kosovom Lugu.
Od novembra 1942, nakon konsolidacije skojevske organizacija, nastavio je sa organizovanom partijskom aktivnošću radeći na mnogobrojnim zadacima. Politički je radio sa omladinom, održavao veze, rasturao materijal, sakupljao hrane za ilegalne i dr. Izvesno vreme bio je nasilno mobilisan u četnički Bjelopavlići odred, koji se nalazio pod komandom pukovnika Baja Stanišića. Kako je pokušavao da sabotira njen rad, početkom maja 1943, zajedno sa grupom pristalica Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP), bio je uhapšen i interniran u logor „Zabjelo“, kod Podgorice. Iz logora je pušten septembra 1943, kada je nakon kapitulacije Italije došlo do rasformiranja logora. Ponovo se povezao sa partijskom organizacijom i postao sekretar skojevske organizacije u svom selu, a u oktobru iste godine i član Mesnog komiteta SKOJ i predsednik Mesnog odbora antifašističke omladine. Novembra 1943. učestvovao je u Kolašinu na Prvom, a decembra 1944. na Cetinju na Drugom kongresu Narodne omladine Crne Gore. U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljen je 4. januara 1944. godine.[1]
Od novembra 1943. bio je član Okružnog odbora Ujedinjenog saveza antifašističke omladine (USAOJ) za Podgoricu. Od maja 1944. do kraja rata bio je član Sreskog komiteta SKOJ za Podgoricu i član Sreskog komiteta KPJ za Danilovgrad. Njegov rođeni brat Vladan Đuranović (1924—1944) takođe je bio učesnik Narodnooslobodilačke borbe. On je teško ranjen u borbama na Fruškoj gori, avgusta 1944, nakon čega je prebačen na lečenje u Italiju, gde je preminuo, a posle rata je proglašen za narodnog heroja.[2]
Nakon oslobođenja i završetka rata, Veselin Đuranović je obavljao razne državne i partijske funkcije u Crnoj Gori i SFR Jugoslaviji. Najpre je delovao u omladinskoj organizaciji. Juna 1945. izabran je za sekretara Sreskog komiteta SKOJ i člana Biroa Sreskog komiteta KPJ za Danilovgrad. Potom je bio član Pokrajinskog komiteta SKOJ za Crnu Goru i predsednik Centralnog komiteta Narodne omladine Crne Gore, a uporedo je završio školovanje na Srednjoj partijskoj školi pri CK KP Crne Gore. Nakon toga je bio organizacioni sekretar Sreskog komiteta KPJ u Danilovgradu i Titogradu.[3][1]
Bio je član Izvršnog odbora Glavnog odbora i predsednik Glavnog odbora Socijalističkog saveza radnog naroda (SSRN) Crne Gore. Od 1953. do 1958. bio je direktor Radio Titograda, a od 1954. do 1958. glavni urednik lista Pobjeda, organa SSRN Crne Gore.[3] Od 25. juna 1963. do 8. decembra 1966. obavljao je funkciju predsednik Izvršnog veća Skupštine SR Crne Gore (Vlada Crne Gore).[1]
Od Trećeg kongresa SK Crne Gore 1959. bio je član Centralnog komiteta Saveza komunista Crne Gore, a od 14. novembra 1966. do 21. marta 1977. bio je predsednik Izvršnog komiteta CK SK Crne Gore.[1] Potom se od 4. februara 1977. do 16. maja 1982. nalazio na dužnosti predsednika Saveznog izvršnog veća (Vlada SFRJ). Maja 1982. postao je član Predsedništva SR Crne Gore i njegov predsednik u jednogodišnjem mandatu od 7. maja 1982. do 6. maja 1983. godine. Maja 1984. postao je član Predsedništva SFR Jugoslavije i njegov predsednik u jednogodišnjem mandatu od 15. maja 1984. do 15. maja 1985. godine.
Za člana Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije (CK SKJ) biran je na Osmom, Desetom i Jedanaestom kongresu SKJ.[1] Političku karijeru je okončao tokom tzv. „antibirokratske revolucije“, kada je 11. januara 1989, zajedno sa rukovodstvom SR Crne Gore i SK Crne Gore, kao i crnogorskim predstavnicima u federalnim organima SFRJ i SKJ, podneo ostavku na mesto člana Predsedništva SFRJ i povukao se iz političkog života.
Umro je 30. avgusta 1997. u Podgorici.
Odlikovan je sa nekoliko jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden junaka socijalističkog rada, Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima, Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem i Orden za hrabrost.[3]
Reference uredi
- ^ a b v g d Ko je ko 1970, str. 251.
- ^ Narodni heroji 1 1982.
- ^ a b v Ko je ko 1957, str. 166.
