Vojislav Ivetić
Vojislav Vojo Ivetić (Priluka, kod Livna, 31. avgust 1920 — Brezarić, kod Jastrebarskog, 30. januar 1943), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| vojislav ivetić | |
|---|---|
 Vojislav Ivetić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 31. avgust 1920. |
| Mesto rođenja | Priluka, kod Livna, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 30. januar 1943. (22 god.) |
| Mesto smrti | Brezarić, kod Jastrebarskog, Kraljevina Jugoslavija (dejure) NDH (defakto) |
| Profesija | vojno lice |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | početkom 1942. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1941 — 1943. |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 5. jula 1951. |
Biografija
urediRođen je 31. avgusta 1920. u selu Priluka, kod Livna. Njegov otac Ilija Ivetić bio je lugar imao je jedanaestoro dece – pet kćeri i šest sinova. Bio je rodom iz Gornjih Kazanaca, a službovao je najpre je u Privluci, a potom u Crnom Lugu, kod Bosanskog Grahova. Osnovnu školu je završio u Crnom Lugu, a gimnaziju je učio u Sinju, Mostaru i Banja Luci. Školovao se u teškim uslovima, jer mnogočlana porodica nije imala sredstava da ga školuje. Nakon završetka gimnazije, upisao je 1940. Vojnu akademiju u Beogradu.[1]
Prilikom napada Sila osovina na Jugoslaviju, 6. aprila 1941. Vojna akademija se povukla u unutrašnjost zemlje, ali su je neposredno pred kapitulaciju Jugoslsovenske vojske 15. aprila napustili oficiri i ostavili pitomce. Verujući da će u bosanskim planinama Jugoslovenska vojska pružiti odlučniji otpor neprijatelju, Ivetić je krenuo u tom pravcu. Nakon lutanja kroz Bosnu krajem aprila je došao u Crni Lug, kod Bosanskog Grahova, gde je živela njegova porodica. Odatle se uputio u Mostar, ali je tamo čuo za kapitulaciju i da je stvorena ustaška Nezavisna Država Hrvatska (NDH). Nakon toga se ponovo vrati kući.[1]
Nakon prvih ustaških pokolja Srba u Livanjskom polju, savetovao je narodu da čuva oružje i da se sprema na otpor i borbu. Kada je 27. jula 1941. otpočeo ustanak u Bosanskoj krajini našao se na čelu ustaničke čete iz Kazanaca. Predvodio je četu u prvim borbama protiv ustaša, štiteći svoje selo od mogućeg masovnog pokolja. Služeći se znanjem stečenim na Vojnoj akademiji, već u prvim borbama se isticao veštinom rukovođenja, ali i hrabrošću.[1]
Iako nije bio član Komunističke partije, u jesen 1941. kada je došlo do pojave prvih četničkih jedinica u ovom kraju, posebno se anagažovao u razotkrivanju njihove aktivnosti i saradnje sa italijanskim okupatorom. Angažovao se tada na pretvaranju ustaničkih jedinica u čvrste i borbi odane partizanske formacije, koje su bile sastavljene od boraca spremnih za borbu protiv italijasko-četničkih jedinica, a ne samo ustaša. Kada je 13. septembra 1941. u Gornjim Kazancima, formirana prva partizanska četa Ivetić je postavljen za njenog političkog komesara, iako nije bio komunista. Četa je u oktobru 1941. ušla u sastav Livanjskog partizanskog odreda, koji je pretežno vodio borbe protiv italijansko-četničkih snaga u Livanjskom polju. U ovim borbama dokazao se kao vešt vojni rukovodilac, zbog čega je početkom 1942. primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).[1]
Reorganizacijom partizanskih snaga u ovom kraju i stvaranjem pokretnijih jedinica, formiran je partizanski bataljon Starac Vujadin, koji je imao četiri čete. Za političkog komesara Druge čete postavljen je Vojislav Ivetić. U prvoj polovini maja 1942. u borbama s Italijanima i četnicima na području Bosanskog Grahova odsečen je od glavnine snaga jedan vod Prvog proleterskog bataljona Hrvatske. Kao dobar poznavalac terena, Ivetić je prihvatio da ovaj vod odvede u Liku, gde bi se priključio svojoj jedinici. Mesec dana je trajao naporan put do Like, koji je vodio kroz neprijateljsku teritoriju. Kako se tokom puta Ivetić zbližio sa borcima ove jedinice, nakon dolaska u Liku je zadržan u njihovoj četi kao vodnik.[1]
Uviđajući njegove vojne sposobnosti brzo je prebačen na dužnost operativnog oficira, a početkom novembra 1942. prilikom formiranja Trinaeste hrvatske brigade Josip Kraš postavljen je na dužnost operativnog oficira brigade. Pored njega u Štabu brigade su se nalazili – komandant Rade Bulat, politički komesar Božo Spaček, Milan Žeželj zamenik komandanta, Mato Horvatić, zamenik političkog komesar i dr.[2] Kao operativni oficir, učestvovao je u planiranju i pripremanju napada brigade, a radio je i na obučavanju kurira, bombaša i diverzanata.[1]
Nakon formiranja, brigada je 14. novembra 1942. izvela je svoju prvu akciju – napad na ustaško uporište Svetu Janu, kada je zarobljeno 34 ustaša. U sadejstvu sa Petom slovenačkom brigadom Ivan Cankar brigada je tokom decembra 1942. učestvovala u borbama na Žumberku. Prilikom napada na Krašić, 13. decembra 1942. Vojislav Ivetić je bio na čelu privremenog Operativnog štaba, čiji je zadatk bio zauzimanje ovog mesta. Zajedno sa njim u Operativnom štabu su bili Marko Belinić, kao politički komesar i slovenački partizani Marjan Dermastia i Lojze Popek.[3] Posle razaranja pruge Zagreb—Karlovac i Karlovac—Metlika, u prvoj polovini januara 1943, brigada je zajedno sa Četvrtom kordunaškom brigadom i slovenačkim brigadama Tone Tomšič, Matija Gubec i Ivan Cankar od 30. januara do 2. februara 1943, učestvovala u razbijanju italijansko-ustaške ofanzive u Žumberku. Na samom početku ofanzive 30. januara 1943, jedinice Trinaeste brigade su se nalazile u selima Brlenić, Brezarić i Hržnik. Na pravcu Jastrebarsko–Petrovina nastupala je ojačana četa iz 73. italijanskog puka i dve čete tenkova, a na pravcu Draganići–Krašić Drugi bataljon 51. italijasnog puka, 105. bataljon i dve čete lakih tenkova.[4]
Italijasnkoj napadnoj koloni iz Draganića, suprotstavili su se kod Brlenića borci Trećeg bataljona Trinaeste brigade, ali su se morali povući iznad Brezarića, pošto su italijanske snage u međuvremenu ušle u Krašić. U daljem napadu italijanske snage su pokušale da se uz podršku tenkova probiju putem od Brezarića u Hrženik, ali su odbijene. Prilikom ovog napadu poginuo je Vojislav Ivetić, kada je sa grupom boraca pokušao da zapleni italijanski tenk. On je tada skočio na tenk, podigao poklopac i pucao na posadu, ali je bio pokošen mitraljeskom vatrom iz drugog tenka.[5][1]
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1951. proglašen je za narodnog heroja.[6][1]
Reference
uredi- ^ a b v g d đ e ž Narodni heroji 1 1982, str. 303.
- ^ Radošević 1984, str. 21.
- ^ Radošević 1984, str. 40.
- ^ Radošević 1984, str. 61.
- ^ Radošević 1984, str. 62.
- ^ S. vesnik 19/2 1951, str. 177.
Literatura
uredi- Službeni vesnik Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ broj 19/II, 1. oktobar 1951. (PDF). Beograd: Službeni list FNRJ. 1951.
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
- Radošević, Todor (1984). Trinaesta proleterska brigada Rade Končar. Beograd: Vojnoizdavački zavod. COBISS.SR 64910604
