Kosovski upravni okrug
Kosovski upravni okrug je upravni okrug u administrativnom sistemu Republike Srbije, na području Autonomne Pokrajine Kosova i Metohije. Zvanično sedište okruga nalazi se u gradu Prištini, ali okružna uprava je počevši od 1999. godine izmeštena i potom se nalazila u obližnjoj Gračanici.
| Kosovski upravni okrug | |
|---|---|
 | |
| Država |  Srbija |
| Region | Kosovo i Metohija |
| Istorijske oblasti | Kosovo |
| Admin. centar | Priština |
| — broj st. | 672.292 (1.991) |
| Opštine i gradovi | 9 + 1 grad |
Kosovski okrug obuhvata opštine:
- Grad Priština mesto Priština
- Opština Glogovac mesto Glogovac
- Opština Kačanik mesto Kačanik
- Opština Kosovo Polje mesto Kosovo Polje
- Opština Lipljan mesto Lipljan
- Opština Obilić mesto Obilić
- Opština Podujevo mesto Podujevo
- Opština Uroševac mesto Uroševac
- Opština Štimlje mesto Štimlje
- Opština Štrpce mesto Štrpce
Istorija
uredi
Nakon oslobođenja od osmanske vlasti (1912) i uključivanja u sastav Kraljevine Srbije, na širem području Kosovskog polja i Kosovskog Pomoravlja formiran je Prištinski okrug, koji je takođe nazivan i Kosovskim okrugom, a sedište okružnog načelstva nalazilo se u Prištini. Novostvoreni okrug obuhvatao je četiri sreza: Gnjilanski, Gračanički, Labski i Nerodimski. Takvo stanje zadržano je i za vreme Kraljevine SHS, sve do 1922 godine, kada je područje Kosovskog okruga podeljeno između novostvorenih oblasti, Kosovske i Vranjske. Naredna administrativna promena izvršena je 1929. godine, kada su sva ta područja podeljena između novostvorenih banovina, Moravske i Vardarske, a takvo stanje zadržano je sve do 1941. godine. Za vreme Drugog svetskog rata, okupatori su 1941. godine ustanovili Prištinsku prefekturu, koja je funkcionisala sve do oslobođenja 1944. godine.[1][2][3]
Današnji Kosovski okrug ustanovljen je uredbom Vlade Republike Srbije od 29. januara 1992. godine,[4] koja je propisivala delokrug i način vođenja raznih poslova državne uprave, koje ministarstva obavljaju izvan svojih sedišta, u okruzima kao područnim ograncima državne vlasti. Prema toj uredbi, Kosovski okrug je obuhvatao Grad Prištinu i osam opština: Glogovac, Kačanik, Kosovo Polje, Lipljan, Obilić, Podujevo, Uroševac i Štimlje. Naknadno je Kosovskom okrugu priključena i Opština Štrpce, koja je sredinom iste godine (1992) izdvojena iz sastava Prizrenskog okruga.[5] Prema uredbi Vlade Republike Srbije od 23. februara 2006. godine, svi okruzi su promenili naziv u upravni okruzi.[6]
Na područjima koja ulaze u sastav Kosovskog okruga, kretanje ukupnog broja stanovnika bilo je obeleženo ubrzanim porastom: 394.874 (1971), 525.796 (1981), 672.292 (1991). Tokom novije istorije, prvobitni etnički i verski sastav stanovništva na tom prostoru znatno se promenio, tako da nakon iseljavanja i proterivanja Srba i pripadnika drugih naroda, veliku većinu stanovništva na području Kosovskog okruga danas čine Albanci.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Ljušić 2001.
- ^ Dimić 2001.
- ^ Ristanović 2012, str. 171-194.
- ^ Uredba o načinu vršenja poslova ministarstava i posebnih organizacija van njihovog sedišta (Službeni glasnik Republike Srbije, br. 3/1992)
- ^ Uredba o izmeni Uredbe o načinu vršenja poslova ministarstava i posebnih organizacija van njihovog sedišta (Službeni glasnik Republike Srbije, br. 36/1992)
- ^ Uredba o upravnim okruzima (Službeni glasnik Republike Srbije, br. 15 od 27. februara 2006. godine)
Literatura
uredi- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Ginić, Ivanka (1955). Administrativno-teritorijalne promene u NR Srbiji od 1834-1954 godine (PDF). Beograd: Zavod za statistiku NR Srbije.
- Ljušić, Radoš (2001). Istorija srpske državnosti. 2. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Ristanović, Petar (2012). „Administrativne promene na prostoru Stare Srbije 1912-1941” (PDF). Baština: glasnik. 32: 171—194.
