Mirko Jovanović

Mirko Jovanović (Kragujevac, 21. maj 1923 — Beograd, 3. maj 1977), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije.

mirko jovanović
Mirko Jovanović
Lični podaci
Datum rođenja	(1923-05-21)21. maj 1923.
Mesto rođenja	Kragujevac, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca
Datum smrti	3. maj 1977.(1977-05-03) (53 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFRJ
Profesija	vojno lice
Porodica
Supružnik	Branka Jovanović
Delovanje
Član KPJ od	juna 1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1977.
Čin	general-pukovnik
Heroj
Narodni heroj od	27. novembra 1953.
Odlikovanja	jugoslovenska odlikovanja: sovjetska odlikovanja: Orden otadžbinskog rata prvog stepena

Biografija

Rođen je 21. maja 1923. godine u Kragujevcu, u radničkoj porodici. Otac Dimitrije bio je izabran za komunističkog odbornika opštine Kragujevac na izborima avgusta 1920. godine. Svojim idejama uticao je i na sina, koji je već 1938. godine primljen u Savez komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Već sledeće godine bio je izabran za sekretara aktiva SKOJ-a.

Iako mlad, potpisao je apel za pomoć ugroženoj Čehoslovačkoj i učestvovao na demonstracijama koje je organizovala partijska organizacija Kragujevca u znak podrške narodima Čehoslovačke. Pred početak rata u Jugoslaviji 1941, završio je Kragujevačku gimnaziju, a po okončanju rata i Osmu klasu Više vojne akademije JNA.

Nakon potpisivanja Trojnog pakta sa nacističkom Nemačkom od jugoslovenske vlade, Jovanović je učestvovao u demonstracijama u Kragujevcu, koje su počele 26, a nastavile se 27. marta 1941. godine.

U Aprilskom ratu 1941. godine, zajedno sa grupom drugova skojevaca, javio se u vojsku kao dobrovoljac, ali su ih oficiri odbili. Posle kapitulacije Jugoslavije, učestvovao je u pripremama za ustanak; po gradu je lepio plakate, parole, letke, radio na prikupljanju oružja i stvaranju oružanih udarnih grupa i desetina. Postao je i desetar jedne od tih desetina. Juna meseca 1941, postao je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).

Narodnooslobodilačka borba

Jovanović je po direktivi SKOJ-a ostao u Kragujevcu sve do prve velike racije, 19. oktobra 1941. godine, kada su fašisti pohapsili na hiljade Kragujevčana i streljali ih 21. oktobra. Sa svojom desetinom je otišao iz grada i priključio se partizanskom odredu. S odredom je tokom postojanja Užičke republike učestvovao u borbama na Bumbarevom Brdu, Vučkovici, Ostri, Vujetincu i drugim mestima. U toku povlačenja glavnih partizanskih snaga iz zapadne Srbije u Bosnu učestvovao je u borbama kod Borca, na Zlatiboru, Oblinom Brdu i u drugim bitkama.

Za vreme formiranja Prve proleterske brigade bio je izabran za sekretara partijske ćelije u Prvoj četi Kragujevačkog bataljona. Učestvovao je u borbi na Gaočiću, nalazio se u zaštitnici kolone koja je išla preko Igmana, učestvovao u oslobođenju Konjica i Livna 1942. godine i u borbi na Sitnici 1943. godine. U toku bitke na Neretvi je, kao politički komesar Kragujevačkog bataljona, uspešno ostvario zadatak prihvatanja i zaštite brigadne i divizijske bolnice, koje su fašisti nastojali da unište. Za vreme bitke na Ilijoj Glavi na Sutjesci, kada su Nemci upali među njegove drugove i kad je nastala pometnja, Jovanovićevom intervencijom bili su spaseni mnogi borci njegovog bataljona. Prilikom napada na jako nemačko uporište na Borovnu, bio je teško ranjen.

Kasnije je učestvovao borbama kod Trilja u Dalmaciji, u odbrani i prihvatu Vrhovnog štaba NOVJ posle izlaska iz Drvara, maja 1944. godine, te u oslobođenju Beograda. Partija ga je odredila za političkog komesara 21. srpske divizije, koja se nalazila na položaju na Sremskom frontu. Sa ovom divizijom učestvovao je u proboju Sremskog fronta i gonjenju neprijatelja, zajedno sa drugim jedinicama Jugoslovenske armije (JA), do severozapadnih granica Jugoslavije. Iz rata je izašao sa činom potpukovnika.

Posleratni period

Grob Mirka Jovanovića u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu

Po okončanju rata, ostao je u profesionalnoj službi u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA). Jula 1945. godine, bio je postavljen u Političko odeljenje Prve armije, a od februara 1948. godine nalazio se na dužnosti političkog komesara ove Armije. Po završetku Više vojne akademije JNA, bio je postavljen za političkog komesara korpusa, a potom za zamenika komandanta Sarajevske vojne oblasti za politički rad (1953—1956), a od 1956. rukovodilac Organizacionog sekretarijata Opunomoćstva CK SKJ u JNA. Posle toga je bio komandant divizije, zatim zamenik načelnika jedne uprave u Generalštabu JNA, komandant Osme divizije Vojnog područja Novi Sad (1959—1964), načelnik (1964—1967), a zatim i komandant Skopske armijske oblasti (1967—1969), komandant Beogradske vojne oblasti (1969—1975), a od 1975. do smrti načelnik Centra visokih vojnih škola JNA. Imao je čin general-pukovnika JNA.

Na Prvom kongresu USAO Srbije, novembra 1944. godine, bio je izabran za potpredsednika Glavnog odbora USAO Srbije. Deseti kongres SKJ izabrao ga je za člana Centralnog komiteta SKJ, a Sedmi kongres SUBNOR-a Jugoslavije za člana Glavnog odbora SUBNOR-a Jugoslavije. Takođe je bio i član Komiteta Konferencije organizacije SKJ u JNA i Stalnog dela Konferencije SKS. Vladimir Bakarić ga je, u pripremi smene Ivana Gošnjaka sa položaja Državnog sekretara za poslove narodne odbrane SFRJ, predlagao maršalu Titu kao mogući izbor za tu dužnost.

Umro je 3. maja 1977. godine u Beogradu. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na beogradskom Novom groblju.

U Kragujevcu postoji Osnovna škola „Mirko Jovanović", koja nosi ime po njemu.

Odlikovanja

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i ostalih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Ordena zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Ordena bratstva i jedinstva zlatnim vencem, Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem, Orden narodne armije sa zlatnom zvezdom i Orden za hrabrost. Od inostranih odlikovanja, ističe se sovjetski Orden otadžbinskog rata prvog reda. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.

Literatura

• Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Ljubljana — Beograd — Titograd: Partizanska knjiga — Narodna knjiga — Pobjeda. 1982. 
• Srpski biografski rečnik (knjiga četvrta). „Matica srpska“, Novi Sad 2009. godina.