Mihailo Švabić
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Mihailo Švabić (Bukovik, kod Aranđelovca, 12. jun 1919 — Beograd, 15. februar 2002), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Srbije.
| mihailo švabić | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Mihailo Švabić | |||||||||
| Lični podaci | |||||||||
| Datum rođenja | 12. jun 1919. | ||||||||
| Mesto rođenja | Bukovik, kod Aranđelovca,  Kraljevstvo SHS | ||||||||
| Datum smrti | 15. februar 2002. (82 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Beograd,  Srbija,  SR Jugoslavija | ||||||||
| Profesija | društveno-politički radnik | ||||||||
| Porodica | |||||||||
| Supružnik | Dana Švabić | ||||||||
| Delovanje | |||||||||
| Član KPJ od | 1938. | ||||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||||||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije | ||||||||
| Čin | pukovnik u rezervi | ||||||||
| predsednik SUBNOR Jugoslavije | |||||||||
| Period | 1985 — 1986. | ||||||||
| Prethodnik | Ilija Đukić | ||||||||
| Naslednik | Rudi Kolak | ||||||||
| Odlikovanja |
| ||||||||
Biografija uredi
Rođen je 12. juna 1919. godine u selu Bukoviku, kod Aranđelovca. Nižu gimnaziju je završio 1933. godine u Kragujevcu, a potom je učio Grafičku stručnu produžnu školu u Beogradu. Potom je radio kao grafički radnik.
Veoma mlad je pristupio revolucionarnom radničkom pokretu Bio je istaknuti aktivista Organizacije grafičkih radnika Srbije (OGRS). U članstvo, tada ilegalne, Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljen je 1938. godine. Jula 1939. godine je bio delegat na Petoj zemaljskoj konferenciji Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), održanoj u Sloveniji. Ubrzo potom je bio uhapšen, nakon čega ga je Državni sud za zaštitu države osudio na zatvorsku kaznu, koji je služio od septembra 1939. do septembra 1940. godine u zatvoru Kaznenog zavoda u Nišu.
Posle izlaska iz zatvora, nastavio je revolucionarnu aktivnost. Septembra 1940. godine učestvovao je na Šestoj pokrajinskoj konferenciji SKOJ-a, održanoj u Zagrebu, na kojoj je izabran u članstvo Centralnog komiteta SKOJ-a. Bio je i član redakcije lista „Mladost“, koji je bio organ CK SKOJ-a. Zajedno sa Ivom Lolom Ribarom, sekretarom CK SKOJ-a, postao je jedna od vodećih ličnosti omladinskog revolucionarnog poketa Jugoslavije. Organizovao je izlete omladinaca van Beograda, na kojima je govorio o potrebi rada na odbrani zemlje. Sa grupom drugova - grafičkih radnika u štampariji „Mađarević“, u Takovskoj ulici je štampao proglas CK KPJ posvećen 27. martu.
Narodnooslobodilački rat uredi
Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine priključio se Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP). Zajedno sa drugim beogradskim omladincima - Srbom Andrejevićem, Pantelijom Mitrićem, Milenkom Grbićem, Dragoljubom Radosavljevićem, Dragutinom Babićem organizovao je i učestvovao u sabotažama i diverzijama u okupiranom Beogradu. Najpoznatija akcija u kojoj je učestvovao bila je spasavanje Aleksandra Rankovića iz zatvorske bolnice u Vidinskoj ulici (danas Ulica Džordža Vašingtona), 29. jula 1941. godine. Rukovodio je mesnim odborom Narodnooslobodilačkog fonda (NOF) u Beogradu, čiji je cilj bio organizovanje široke mreže poverenika NOP-a, prikupljanje priloga (u novcu, hrani, sanitetskom materijalu), njeno očuvanje od policijskih provala i dr.
Avgusta 1941. godine, po zadatku Partije napustio je Beograd, prešao na oslobođenu teritoriju i stupio u Posavski partizanski odred, gde je vršio funkciju političkog komesara čete. Početkom januara 1942. godine stupio je u tada formiranu Prvu proletersku udarnu brigadu. Posle tragedije na Pjenovcu, krajem januara kada je izginuo skoro ceo Štab Petog šumadijskog bataljona, Švabić je postavljen za političkog komesara ovog bataljona. Potom je bio učesnik čuvenog Igmanskog marša, izvedenog preko planine Igman pri temperaturi od -32 stepena.
Juna 1942. godine u žestokom okršaju sa četnicima na na brdu Gatu, kod Gatačkog polja u Hercegovini, bio je teško ranjen. Drugovi su ga izneli u ćebetu sa položaja. Rane je prebolovao u napornom velikom istorijskom maršu proleterskih brigada ka Bosanskoj krajini, bez predaha. Posle izlečenja postao je pomoćnik komesara Drugog čačanskog bataljona Druge proleterske udarne brigade.
Septembra 1942. godine, po zadatku Partije napustio je jedinicu i počeo je ponovo da obavlja svoju osnovnu predratnu partijsku funkciju – člana Biroa CK SKOJ-a. Aktivno je radio na organizovanju i uključivanju omladine u Narodnooslobodilačku borbu. Bio je organizator i učesnik Prvog kongresa Antifašističke omladine Jugoslavije, održanog novembra 1942. godine u Bihaću. Na ovom kongresu bio je formiran Ujedinjeni savez antifašističke omladine Jugoslavije (USAOJ). Na Drugom kongresu USAOJ-a, održanom maja 1944. godine u Drvaru, izabran je u Sekretarijat Centralnog odbora. Na funkcijama člana Biroa CK SKOJ-a i Sekretarijata CO USAOJ-a ostao je do kraja rata.
Odmah po oslobođenju Beograda, oktobra 1944. godine, zajedno sa svojim drugovima grafičarima radio je na prikupljanju mašina i potom osnovao štampariju u kojoj je štampan list „Omladina“. Januara 1945. godine bio je inicijator Konferencije predstavnika svih kulturno-umetničkih grupa u Radničkom domu na Vračaru. Cilj ove Konferencije bio je poboljšanje njihovog rada putem nabavke potrebnog materijala; muzičkih instrumenata, pokretanja kurseva za osposobljavanje rukovodilaca horova i muzičkih sekcija i dr.
Posleratna karijera uredi
Posle potpunog oslobođenja zemlje, Švabić je određen u sektor za obnovu zemlje. Kao omladinski rukovodilac, aktivno je radio na organizovanju prvih posleratnih omladinskih radnih akcija. Bio je jedan od organizatora i komandant radnih akcija na izgradnji pruge Brčko-Banovići, 1946. godine; pruge Šamac-Sarajevo, 1947. godine i autoputa „Bratstvo-jedinstvo“ na deonici od Beograda do Zagreba, u periodu od 1949. do 1950. godine.
Godine 1950. postao je ministar građevine u Vladi NR Srbije. Potom je od 1952. do 1954. godine obavljao funkciju sekretara Gradskog komiteta Saveza komunista Beograda. Od 1954. do 1963. bio je član i potpredsednik Izvršnog veća NR Srbije, a zatim od 1963. do 1967. godine predsednik Glavnog odbora Socijalističkog saveza radnog naroda Srbije (SSRNS). U periodu od 1974. do 1978. godine bio je ambasador SFRJ u Narodnoj Republici Poljskoj.
Godine 1957. je bio glavni organizator i mobilizator izgradnje Beogradskog sajma, a 1965. godine je organizovao obeležavanje pedesete godišnjice Kolubarske bitke i osvećenje Spomen kosturnice u Lazarevcu. Ovaj politički potez označio je preokret u obeležavanju značajnih događaja iz istorije Srbije.
Više je puta biran za republičkog poslanika u Skupštini SR Srbije i saveznog poslanika u Saveznoj skupštini SFRJ, a po odlasku u penziju bio je član Saveta federacije. Za člana Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije biran je od Drugog kongresa, 1949. godine, a za člana Izvršnog komiteta CK SKS, od Četvrtog kongresa 1953. godine. Za člana Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije biran je na Šestom, 1952, Sedmom, 1958. i Osmom kongresu, 1964. godine. Bio je predsednik Komisije za istoriju pri CK SK Srbije.
Bio je aktivan u organizaciji Saveza boraca NOR-a. Bio je predsednik SUBNOR-a Beograda, SUBNOR-a Srbije i SUBNOR-a Jugoslavije, od 1985. do 1986. godine. Organizovao je fondaciju „Sloboda“ za pomoć borcima-invalidima. Imao je čin rezervnog pukovnika JNA.
Bio je oženjen Danom Švabić. Umro je 15. februara 2002. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.
Knjige i odlikovanja uredi
Kao član Komisije za istoriju pri CK SK Srbije, bio je veoma aktivan u prikupljanju građe i obradi istorije Narodnooslobdoilačkog pokreta u Beogradu. Bio je predsednik Saveta i član Uređivačkog odbora edicije „Beograd u ratu i revoluciji 1941-1945“, objavljene 1984. godine.
Napisao je knjige - Aktuelna pitanja unapređenja proizvodnje i društvenih odnosa, 1963. godine i Neki politički problemi u vezi sa privrednim kretanjima u NR Srbiji, 1965. godine.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih brojnih stranih i jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su - Orden narodnog oslobođenja, Orden zasluga za narod sa zlatnom i srebrnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden rada sa crvenom zastavom, Orden za hrabrost i drugo.
Reference uredi
Literatura uredi
- Ko je ko u Jugoslaviji — biografski podaci o jugoslovenskim savremenicima. Beograd: Sedma sila. 1957. COBISS.SR 4864263
- Ko je ko u Jugoslaviji — jugoslovenski savremenici. Beograd: Hronometar. 1970. COBISS.SR 4897031
- Vojna enciklopedija tom IX. Beograd. 1975. COBISS.SR 73018375
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom II. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980. COBISS.SR 49300743
