Википедија

Natalija Obrenović

кнегиња (1875—82), и краљица Србије (1875—88)

Natalija Obrenović (Firenca, 14. maj 1859 — Pariz, 8. maj 1941) bila je kneginja (1875—1882) i kraljica Srbije (1882 — 1888), supruga i rođaka u trećem kolenu kralja Milana Obrenovića.[1]

Natalija Obrenović
Lični podaci
Datum rođenja(1859-05-14)14. maj 1859.
Mesto rođenjaFirenca, Veliko vojvodstvo Toskana
Datum smrti8. maj 1941.(1941-05-08) (81 god.)
Mesto smrtiPariz, Francuska
Porodica
SupružnikMilan Obrenović
PotomstvoAleksandar Obrenović
RoditeljiPetar Keško
Pulherija Sturdza
DinastijaKeško, Obrenović
kraljica Srbije, grofica od Rudnika
Period6. mart 1882 — oktobar 1888.
Prethodniktitula uspostavljena
NaslednikDraga Obrenović
kneginja Srbije
Period17. oktobar 1875 — 6. mart 1882.
PrethodnikJulija Hunjadi
Nasledniktitula ukinuta

Biografija uredi

 
Natalija Obrenović u mladosti
 
Natalija Obrenović na platnu Vlaha Bukovca (1882)

Rođena je kao Natalija Keško 1859. godine u Firenci. Otac joj je bio ruski pukovnik Petar Keško, a majka princeza Pulherija Sturdza od Moldavije. Kada je imala šest godina umro joj je otac, a u 15. godini je ostala i bez majke.[2] Mladost je provela u Parizu, gde se temeljno i svestrano obrazovala u jednom ženskom "Institutu".[3]

Upoznali su se u Beču, na jednom balu.[4] Svojom lepotom opčinila je mladog kneza, koji je jedva dočekao da mu postane žena. Za kralja Milana se verila 25. jula 1875. godine u Beču, i udala 5. oktobra 1875. u Beogradu.[2] Imala je istog pradedu kao Milan, što znači da su rođaci u trećem kolenu. Majka njenog oca Petra, i majka Milanove majke Marije su bile rođene sestre. Prema pisanju Milana Jovanovića Stojimirovića, mitropolit beogradski Mihailo nije znao za tu rodbinsku vezu u trenutku njihove svadbe, jer je prethodno pravio veliki problem oko mogućeg braka kneza Mihaila i Katarine Konstantinović, a to nije znao ni Jovan Ristić. Prema Stojimirovićevom mišljenju, ideja da se Natalija venča Milanom je bila zamisao Milanove majke, koja je htela da oženi sina svojom bratanicom.[1] Sa njim je imala sina Aleksandra rođenog sledeće godine. Svojom lepotom, otmenošću, ljupkošću ali i skromnošću i primernim životom Natalija je stekla simpatije cele zemlje. Iako je Milan bio veoma zaljubljen u svoju mladu, taj brak nije bio srećan. Jer ljudske i političke razlike dosta brzo su dovele do sukoba između supružnika. Dok je Milan tražio oslonac u Austrougarskoj, dotle je Natalija bila rusofil. Natalijina hladnoća i Milanov temperament odvele su ga u brojne ljubavne avanture, koje su vređale Nataliju. Postala je vrlo popularna zbog brige i truda oko ranjenika za vreme rata sa Bugarskom 1885. godine. Otvoren i javan sukob sa Milanom nastao je 1886. godine, povodom njegove veze sa gospođom Nasos.

Razlaz Natalije i Milana potrajao je više godina, povremeno imao znatne političke implikacije i punio skandalozne hronike. Brak je razveden sredinom oktobra 1888. godine[5], pokazalo se na neregularan način, što je kasnije poništeno. Milan je abdicirao 1889. godine, a, kao deo njegovog poravnanja sa vladajućim radikalima i namesništvom, kraljica Natalija je proterana iz Srbije 1. juna 1891. godine. O njenom progonstvu pisala je i britanska štampa.[6] Do formalnog, ali ne i suštinskog pomirenja došlo je 1893, kada joj se Milan obratio za novac, pa su 1894. godine ponovo primljeni u kraljevski dom.

Za vreme vladavine sina Aleksandra Natalija je pokušala da mu bude glavni savetnik. Zalagala se za orijentaciju na Rusiju i radikale, verujući da bez njih neće biti političke stabilnosti u Srbiji. Uglavnom je živela u Bijaricu u Francuskoj, u vili zvanoj Sašino. U Beograd je došla na duže 1895, pa 1897. godine, kada se opet sukobila sa kraljem Milanom. U njenom društvu se kao dvorska dama nalazila Draga Mašin, u koju se Aleksandar definitivno zaljubio.

Teško razočarenje Nataliji je donelo venčanje sina Aleksandra sa Dragom Mašin 1900. godine. Najveći udarac doživela je 29. maja 1903, kada je grupa oficira ubila Aleksandra.

Posle 1903. izvesnu utehu našla je u društvu jedne španske katoličke porodice; prešla je u katoličku veru 1902. godine[5] i zamonašila se. U tim teškim momentima kroz koje je prolazila, ipak je dobijala razne izraze simpatija i pomoći kako u inostranstvu tako i u Kraljevini Srbiji. Kao jedan od primera može poslužiti bezrezervna podrška koju je kraljica dobijala od Vasilija Simića (1866—1931) i celokupne porodice Žujović. Kraljica Natalija je umrla 8. maja 1941. godine u manastiru Sen Deni kraj Pariza i sahranjena na groblju Lardi kraj Pariza. Njeni memoari se čuvaju u Vatikanu i nisu još uvek objavljeni.

 
Kraljica Natalija i princ Aleksandar

Testament kraljice Natalije uredi

Posle majskog prevrata 1903. godine sva imovina porodice Obrenović pripala je Nataliji Obrenović. Postala je veliki dobrotvor. Svojim testamentom velika imanja u Srbiji zaveštala je Beogradskom univerzitetu i manastirima i crkvama koji su zadužbine Obrenovića. A jedan deo u novcu i umetničkim slikama odredila je živim potomcima Jakova Obrenovića, brata kneza Miloša Obrenovića. Kraljica Natalija je 1903. godine želela da imovinu u Srbiji pokloni porodici Jakovljević, ali oni nisu smeli da to prihvate iz straha od tadašnje dinastije Karađorđević, pa je tako više od 7.700 hektara šume – "Kraljev domen" u Majdanpeku[7] – dato Beogradskom univerzitetu 1924. Sadržina testamenta nije poznata i o tome postoje samo nagađanja. Ono što se sa sigurnošću može reći je da je sačuvan lični dnevnik kraljice Natalije. Umetnine se nalaze po muzejima i privatnim kolekcijama.

Srpska kraljica Natalija se bavila i pisanjem; izašla je 1897. godine u Beogradu njena knjižica pod naslovom "Aforizmi". Objavljeni su mnogo kasnije, posthumno i drugi njeni zanimljivi rukopisi: "Ruže i trnje" (2015), "Moje uspomene" (1999) i "Pisma kraljice Natalije Obrenović" (1996).

O kraljici Natalije je napisano više knjiga. Dragutin Ilić je 1923. objavio u nastavcima „Roman kraljice Natalije“.[8]

Porodično stablo uredi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Petre Keşco
 
 
 
 
 
 
 
8. Ioniţă Keşco
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. Bălaşa Vârnav
 
 
 
 
 
 
 
4. Ioniţă Keşco, marshal of the bessarabian nobility
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
18. Manolache Costache, governor of Moldavia
 
 
 
 
 
 
 
9. Tarsiţa Costache
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
19. Maria Pallady
 
 
 
 
 
 
 
2. Petar Keško
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
20. Boyar Costache Balş
 
 
 
 
 
 
 
10. Boyar Gheorghe Balş, great treasurer of Moldavia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21. Aniţa Caţargi
 
 
 
 
 
 
 
5. Natalia Balş
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
22. Prince Grigore Sturdza
 
 
 
 
 
 
 
11. Princess Ruxandra Sturdza
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
23. Princess Mărioara Callimachi
 
 
 
 
 
 
 
1. Natalija Obrenović
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24. Prince Alexandru Sturdza
 
 
 
 
 
 
 
12. Prince Ioniţă Sturdza Vodă
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. Maria Bogdan
 
 
 
 
 
 
 
6. Prince Nicolae Sturdza
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26. Prince Nicolae Rosetti-Roznovanu
 
 
 
 
 
 
 
13. Princess Ecaterina Rosetti-Roznovanu
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27. Smaranda Hrisoscoleo
 
 
 
 
 
 
 
3. Princeza Pulherija
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. Prince Costache Ghica-Comăneşti
 
 
 
 
 
 
 
14. Prince Dimitrie Ghica-Comăneşti
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
29. Maria Cantacuzino-Deleanu
 
 
 
 
 
 
 
7. Princess Maria Ghica-Comăneşti
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30. Răducanu Rosetti
 
 
 
 
 
 
 
15. Zoe Rosetti-Răducanu
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
31. Ileana Balş
 
 
 
 
 
 

Porodica uredi

Supružnik uredi

ime slika datum rođenja datum smrti
Kralj Milan   22. avgust 1854. 11. februar 1901.

Deca uredi

ime slika datum rođenja datum smrti supružnik
Kralj Aleksandar   14. avgust 1876. 11. jun 1903. Kraljica Draga
Knežević Sergej 14. septembar 1878. 19. septembar 1878. umro pet dana posle rođenja

Galerija uredi

  •  
    Alajoš Štrobl: Natalija Obrenović (gips) Istorijski muzej Srbije
  •  
    Natalija Kraljica Srbije, srebrna štampa na kartonu, pozitiv, 7,6×4,3 cm, Pariz, 1900. Na aversu je odštampano: Collection Felix Potin Nat halie reine de Serbie. Fotografija pripada ALBUMU 500 SLAVNIH SAVREMENIKA, objavljenom u Parizu 1900. godine.
  •  
    Kraljica Natalija, nepoznati autor, hromolitografija na hartiji, kaširana na platno (oleografija), 88×75 cm
  •  
    Soba kraljice Natalije Obrenović sa njenim ormanom u Udruženju za umetnost, kulturu i međunarodnu saradnju „Adligat” u Beogradu.
  •  
    Knjiga sa monogramom kraljice Natalije na koricama, kolekcija Adligata

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ a b Stojimirović Jovanović 1943.
  2. ^ a b Prva ljubav na slici („Večernje novosti“, 16. april 2013), Pristupljeno 21. 4. 2013.
  3. ^ "Srbadija", Beč 1876.
  4. ^ "Vreme", Beograd 10. januar 1933.
  5. ^ a b Kraljici povratka nema („Večernje novosti“, 17. april 2013), Pristupljeno 21. 4. 2013.
  6. ^ Dejan Ristić: Britanska štampa o progonstvu kraljice Natalije iz Srbije 1891. godine Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. septembar 2016), pristupljeno 11. septembra 2016.
  7. ^ "Politika", 15. mart 1924, str. 6
  8. ^ Kraljica Natalija i njeno vreme (Vreme, 15. oktobar 2015)

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

 
Natalija Obrenović na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Наталија_Обреновић&oldid=27704007”