Pačir
Geografija možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. (januar 2012) |
Pačir (mađ. Pacsér) je naselje u Srbiji u opštini Bačka Topola u Severnobačkom okrugu se prostire na severnim padinama Telečke lesne zaravni, u dolini rečice koju meštani nazivaju Krivaja, između Bajmoka i Stare Moravice na udaljenosti od oko tridesetak kilometara jugozapadno od Subotice.
Pačir | |
|---|---|
 Katolička crkva na glavnoj ulici | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Severnobački |
| Opština | Bačka Topola |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  2580 |
| — gustina | 38/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 53′ 35″ S; 19° 26′ 18″ I / 45.893° S; 19.438333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 114 m |
| Površina | 76,8 km2 |
.svg)  Pačir Pačir na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 24342 |
| Pozivni broj | 024 |
| Registarska oznaka | BT |
Prema popisu iz 2011. bilo je 2580 stanovnika.
Ovde postoji FK Bačka Pačir.
Istorija uredi
Naziv Pačir prvi put se spominje u jednoj overenoj tapiji o posedu iz 1409. godine, gde se javlja u obliku Pacher. Pola veka kasnije, tačnije 16. februara 1462. godine, pravedni kralj Matija Korvin svojoj majci Jelisaveti Silađi, uz sela Gyurge, Bajmok, Napfen, Čontafejer, Budakutha i drugih u okolini Subotice, poklanja u cilju uvećanja sjaja njenog dvora i selo Pacher.
Dve decenije kasnije — 9. jula 1481. godine — kralj daruje Pachyr Peteru Beliegi Markosu. Godine 1504. selo ponovo dobija novog vlasnika, Imrea Tereka.
Od 1541. godine i povremenih invazija turske osmanlijske armije, odnosno njenih haračko-pljačkaških pohoda dovode do opšteg razaranja i uništenja pačirske naseobine. Godine 1580. selo se još pominje kao naselje sa 16. poreskih obveznika, ali već 1680. nema ni jednog stanovnika i ostaje nenaseljeno sve do početka 18. veka. Bili su potrebni ponovno osvajanje Budima (1686) i pobeda u oslobodilačkom ratu nakon toga, da bi tek 20-ih godina 18. veka započelo novo razdoblje u istoriji sela. Od 1726. godine, naime pačirsku pustaru, koja se prostirala u plodnoj dolini Krivaje (18.537 katastarskih žutara), posedovali su somborski graničari. Tu je prvo samo nekoliko njihovih pastirskih porodica napravilo privremene pastirske kolibe, da bi kasnije izgradili i kuće za stalno stanovanje.
Somborsko gradsko poglavarstvo je podsticalo one koji su želeli da se na tom mestu nastane za stalno, pa je sa dvorskom komorom 1766. godine sklopljen ugovor o naseljavanju pačirskog atara, u to vreme najveće kameralne pustare u Bačkoj. Prema odredbama tog ugovora, Sombor je bio obavezan da u pačirskoj dolini, u roku od tri godine, naseli 40 porodica, što je i učinjeno. Tako je početkom 70-ih godina 18. veka u poreskoj evidenciji županije selo imalo ubeleženo 35 vlasnika poseda sa 45 kuća i 60 drugih oporezovanih objekata. Stanovnici navedeni u poreskoj evidenciji bili su bivši srpski graničari nedavno (1741. godine) ukinute Vojne krajine, koji su već 1777. godine (a ne 1733.) izgradili i svoju crkvu.
Pojedini istraživači, oslanjajući se na saopštenje Edena Dudaša, zasnovanom na usmenom predanju (koje je osnivanje crkve kao institucionalne organizacije zamenilo sa njenom izgradnjom.), izgradnju srpske crkve stavljaju u 1733. godinu, zanemarujući pri tome logičan sled događaja i predviđajući važnu činjenicu da je Cothmann Antal, kameralni (dvorski) savetnik, obišavši 1763. godine ovo područje sa zadatkom da utvrdi mogućnosti naseljavanja Bačke, našao sledeće stanje: „Pačir je najveća pustara dvorske komore u Bačkoj, koju u zakup drže Somborci za 100 forinti. Tlo je dosta plodno, ali se voda može naći samo uzduž doline“. Predložio je da se viši delovi područja unaprede pošumljavanjem, a dolina naseli mađarskim katoličkim porodicama. Obrazloženje: „Pošto je u dolini voda dobra, a tlo plodno, na njemu može živeti ne samo mnogoljudno selo, već se može držati i brojna stoka, a od toga proistekla i opšta korist pošto sada od Čonoplje do Subotice nema ni jednog sela, ni jedne kuće, usputno novo selo bilo bi dobro i korisno i za putnike namernike“. Organizovano naseljavanje postaje intenzivnije od 1783. godine, a 1786. se uglavnom završava doseljavanjem Nađkunšagskih Mađara reformatske vere iz Kišujsalaša. Prve godine bile se teške, ne samo zbog toga što je sve trebalo započeti iznova, već i zbog sušnih godina i drugih elementarnih nedaća.
Ovde se nalaze Reformatorsko-hrišćanska crkva i parohijska kuća u Pačiru i Kapela na Katoličkom groblju u Pačiru.
Turizam uredi
Pačirska banja, lepo uređeno kupalište sa termalnom vodom jedinstveno u Vojvodini i uopšte u ovom delu Evrope. Topla voda u Pačiru dolazi sa dubine od 1400 metara i slana je, što posetu ovoj banji čini jedinstvenim iskustvom. Na svom putu ka površini voda prolazi kroz različite slojeve stena, gde je obogaćena mineralima. Voda sadrži natrijum, jod, sulfat, brom i mnoge druge minerale koji promovišu zdravlje. Temperatura vode kada izađe na površinu je 72 stepena, a kada se ohladi dostiže temperaturu od 30 do 35 stepeni.Voda ima miris joda i fenola, ali se na to možete naviknuti za nekoliko minuta. Pačirska banja jezero od 2.000 kvadratnih metara, a otvorena su i dva zatvorena bazena, koji rade i zimi. Imaju oblik bare, a dubina vode se povećava prema sredini i dostiže 1,70. Dno je prekriveno zaobljenim kamenčićima koji su izuzetno ugodni za stopala pri hodanju u vodi. Oko jezera ima mesta za oko 150 ljudi. Obezbeđen je besplatan parking i bežični internet, a u banjskom centru možete kupiti poslasticu za mališane ili ručati.U Pačiru se nalazi veoma lepo izgrađen Lovački dom „Dijana“, u lepom seoskom okruženju, koji ima tri opremljene sobe spremne da prime 10 osoba.Na oko 2,5 km od Pačira nalazi se Bagrem šuma, jezero izgrađen 1974. godine, gde ce može aktivno pecanje.[1]
Obrazovanje uredi
U ovom malom selu obrazovanje počinje odmah posle naseljavanja pačirske pustare, tj. 1786. godine. Doseljeni Mađari iz Kišujsalaša su izgradili prvu školu. Od 1796. godine obrazovanje se odvija i na srpskom jeziku. Dana 01.02.2001. godine je počelo sa radom Obdanište. Kapacitet Obdaništa je 25 dece starosti 3-4 godine. Obdanište zapošljava 1 koordinatora, 2 vaspitača i 1 čistačicu. Radno vreme je svaki radni dan od 08 do 12 časova. Finansijska održivost umnogome zavisi od doniranih novčanih sredstava kako iz inostranstva tako i od raznih domaćih pravnih i fizičkih lica dobijenih na tenderima. Zabavište se nalazi nedaleko od centra naselja. Inače se radi o staroj zgradi, koja se redovno održava. Obrazovanje dece se vrši dvojezično, na srpskom i mađarskom jeziku. Zabavište „Bambi“ funkcioniše u sklopu Organizacije za odgoj dece „Bambi“ iz Bačke Topole. U šezdesetim godinama dvadesetog veka počela je izgradnja nove škole, koja je završena 1970. godine. Nastava je izvođena u moderno opremljenim kabinetima i u kratkom roku je izgrađena prva fiskulturna sala u okolini. Škola danas svoju delatnost obavlja u adaptiranoj zgradi na ukupnoj površini od 9450 m2, od čega je zatvorenog prostora 2534 kvadratna metra. Škola ima 16 odeljenja sa ukupno 274 učenika i 41 radnika. Poseban kvalitet škole je negovanje međunacionalne saradnje koje se već tradicionalno obnavljaju svake godine sa školama u inostranstvu. Škola je višegodišnji domaćin letnjih kampova koji služe zbližavanju i edukaciji mladih iz cele Vojvodine. Škola ima razvijen oblik samoorganizovanja kroz Učeničku zajednicu, koja cele godine organizuje razne manifestacije i aktivnosti za učenike i nastavnike. U poslednje vreme škola ostvaruje saradnju i sa mesnom televizijom.
Demografija uredi
U naselju Pačir živi 2397 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,9 godina (40,5 kod muškaraca i 45,1 kod žena). U naselju ima 1198 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,46.
Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 1 | 2 | ||
| 80+ | 42 | 68 | ||
| 75—79 | 35 | 93 | ||
| 70—74 | 67 | 109 | ||
| 65—69 | 95 | 114 | ||
| 60—64 | 91 | 116 | ||
| 55—59 | 87 | 109 | ||
| 50—54 | 113 | 85 | ||
| 45—49 | 108 | 103 | ||
| 40—44 | 89 | 98 | ||
| 35—39 | 110 | 80 | ||
| 30—34 | 87 | 75 | ||
| 25—29 | 93 | 83 | ||
| 20—24 | 96 | 83 | ||
| 15—19 | 80 | 80 | ||
| 10—14 | 79 | 83 | ||
| 5—9 | 82 | 74 | ||
| 0—4 | 77 | 61 | ||
| Prosek : | 40,5 | 45,1 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 1.194 | 342 | 721 | 70 | 61 | 0 |
| Ženski | 1.298 | 190 | 719 | 310 | 78 | 1 |
| UKUPNO | 2.492 | 532 | 1.440 | 380 | 139 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 628 | 343 | 0 | 0 | 147 |
| Ženski | 296 | 132 | 0 | 0 | 60 |
| UKUPNO | 924 | 475 | 0 | 0 | 207 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 7 | 43 | 20 | 9 | 15 |
| Ženski | 0 | 1 | 35 | 3 | 3 |
| UKUPNO | 7 | 44 | 55 | 12 | 18 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 3 | 1 | 13 | 6 | 9 |
| Ženski | 1 | 0 | 5 | 18 | 26 |
| UKUPNO | 4 | 1 | 18 | 24 | 35 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 11 | 1 | 0 | 0 | |
| Ženski | 10 | 2 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 21 | 3 | 0 | 0 | |
Reference uredi
- ^ Vojvodine, Turistička organizacija. „TERMALNA BANjA PAČIR - PAČIR”. Vojvodina Travel (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-22.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ a b „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
