Polimlje

географска област

Polimlje je geografska i istorijska oblast u slivu reke Lima.[1] U Polimlje spadaju područja svih opština kroz koje protiče reka Lim, sa svojim pritokama. Polimlje se deli na dva načina: prema dvojnoj podeli, na Gornje Polimlje (južni deo) i Donje Polimlje (severni deo), a prema trojnoj podeli, na Gornje, Srednje i Donje. Donje Polimlje odgovara opštinama u Srbiji i Republici Srpskoj kroz koje protiče Lim, a Gornje Polimlje obuhvata polimske opštine u Crnoj Gori, s tim što se oblast oko bijelog Polja prema trojnoj podeli računa kao Srednje Polimlje. Centri ove oblasti su Priboj, Prijepolje, Brodarevo, Bijelo Polje, Berane, Andrijevica, Plav. Dolinom Lima prolaze mnogi važni putevi i pruge (poput pruge Beograd-Bar), tako da ova oblast ima poseban saobraćajni značaj. Regija se industrijski razvija, ali se neguju i tradicionalni zanati, uglavnom za potrebe seoskog turizma (jedan od najpoznatijih proizvoda iz Polimlja je pešterski sir).

Reka Lim i gradovi na Limu

Istorija

uredi
 
Beli Anđeo, freska iz manastira Mileševe

Tokom ranog srednjeg veka, celokupno Polimlje je bilo u sastavu tadašnje Kneževine Srbije, a kasnije se tokom 11. i 12. veka nalazilo u sastavu Velikožupanske Srbije (Raške). Kao jedna od središnjih regija u državi Nemanjića, Polimlje je imalo veoma važnu ulogu u vreme Srpskog kraljevstva i Srpskog carstva. U crkvenom pogledu, Polimlje je prvobitno pripadalo drevnoj Raškoj eparhiji, sve do 1219. godine, kada je Sveti Sava na tom području ustanovio dve nove eparhije: Budimljansku za područje Gornjeg Polimlja i Dabarsku za područje Donjeg Polimlja. Na području Polimlja postoji veliki broj kulturno-istorijskih spomenika iz vremena srednjovekovne srpske države, kao što su manastiri Đurđevi Stupovi kod Berana, Banja kod Priboja, Mileševa kod Prijepolja i drugi.[2][3]

U drugoj polovini 14. veka, nakon raspada Srpskog carstva, dolazi do značajnih promena, tako da od tog vremena dva dela Polimlja imaju različite istorije, pošto Donje Polimlje ulazi u sastav države Kotromanića i Kosača, te sredinom 15. veka postaje deo Hercegovine Svetog Save, dok Gornje Polimlje ulazi u sastav Zemlje Brankovića i postaje deo Srpske despotovine.[4][5][6]

Gornje Polimlje

uredi
 
Srpski pravoslavni manastir Đurđevi Stupovi u staroj župi Budimlji (Gornje Polimlje)

Gornje Polimlje obuhvata oblasti u gornjem slivu reke Lima, sa širim ili užim opsegom. Prema širem opsegu, pojam Gornjeg Polimlja obuhvata celokupno područje od Gusinja i Plava do Bijelog Polja. Međutim, prema užem opsegu, u Gornje Polimlje spada samo prostor do Berana, dok se područje oko Bijelog Polja često računa kao Srednje Polimlje. U srednjem veku, područje Gornjeg Polimlja je bilo poznato kao župa i oblast Budimlja, u kojoj je 1219. godine Sveti Sava ustanovio Budimljansku eparhiju.[7][8][9]

Donje Polimlje

uredi
 
Srpski pravoslavni manastir Banja kod Priboja, u staroj župi Dabar (Donje Polimlje)

Donje Polimlje je geografska oblast u Srbiji i Republici Srpskoj, koja obuhvata teritoriju opština Prijepolje i Priboj u Srbiji, kao i teritoriju opštine Rudo u Republici Srpskoj. Na prostoru opštine Rudo se nalazi istoimeno naseljeno mesto Polimlje. U srednjem veku, područje Donjeg Polimlja je bilo poznato kao župa i oblast Dabar, u kojoj je 1219. godine Sveti Sava ustanovio Dabarsku eparhiju. Tokom razdoblja turske vlasti, najveći deo Donjeg Polimlja bio je u sastavu Hercegovačkog sandžaka.[10][11]

Stanovništvo

uredi

Stanovništvo Polimlja je etnički i verski mešovito. Prema etničkoj podeli, na području Polimlja žive: Srbi, etnički Crnogorci, Bošnjaci, Muslimani, Albanci, Romi i drugi. Prema verskoj podeli, na području Polimlja žive: pravoslavci i muslimani, kao i manji broj katolika.

Opšti regionalni naziv za stanovnike Polimlja glasi: Polimci, a u ranijim vremenima upotrebljavan je i starinski naziv Polimljani.

Vidi još

uredi

Reference

uredi
  1. ^ Mišić 2012a.
  2. ^ Janković 1985.
  3. ^ Mišić 2003, str. 73-87.
  4. ^ Ćuk 2002, str. 378-389.
  5. ^ Mišić 2012b, str. 53-57.
  6. ^ Premović 2017, str. 99—115.
  7. ^ Bakić 2005.
  8. ^ Mišić 2007, str. 119-125.
  9. ^ Mišić & Miljković 2011, str. 457-463.
  10. ^ Šabanović 1959.
  11. ^ Miljković 2012, str. 101-112.

Literatura

uredi