Stanko Opačić Ćanica
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Stanko Opačić Ćanica (Brezova Glava, kod Karlovca, 11. decembar 1903 — Šabac, 6. maj 1994) je bio učesnik Narodnooslobodilačke borbe, politički predstavnik Srba u Hrvatskoj, zatočenik Golog otoka i sakupljač narodnog kulturnog blaga.
| stanko opačić ćanica | |||
|---|---|---|---|
 Stanko Opačić Ćanica | |||
| Lični podaci | |||
| Datum rođenja | 11. decembar 1903. | ||
| Mesto rođenja | Brezova Glava, kod Karlovca, Austrougarska | ||
| Datum smrti | 6. maj 1994. (90 god.) | ||
| Mesto smrti | Šabac, Srbija, SR Jugoslavija | ||
| Delovanje | |||
| Član KPJ od | 1939. | ||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije | ||
| Čin | pukovnik | ||
| U toku NOB | član Glavnog štaba NOV Hrvatske član Predsedništva AVNOJ-a | ||
| Odlikovanja |
| ||
Biografija uredi
Rođen je 11. decembra 1903. godine u Brezovoj Glavi, kod Karlovca na Kordunu. Osnovnu petogodišnju školu završio je u Tušiloviću. Do 1941. godine bavio se zemljoradnjom i drvodeljskim zanatom. Bio je aktivan u zemljoradničkom zadrugarskom pokretu. Bio je član Stranke samostalnih demokrata do 1936. godine, a od 1939. godine je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) i sekretar partijske ćelije u Tušiloviću. Od 1941. godine je član Kotorskog komiteta KPJ i kasnije član Okružnog komiteta KPJ za Karlovac.
Narodnooslobodilačka borba uredi
Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije i stvranja ustaške Nezavisne Države Hrvatske (NDH), 1941. godine, na Kordunu su, kao i u drugim delovima NDH, otpočela masovna ubistva i progoni Srba. Stanko Opačić Ćanica je tada kao član ilegalne KPJ, bio jedan od organizatora ustanka na Kordunu. Bio je učesnik sastanka u šumi Abez kod Vrginmosta, 19. jula 1941. godine, kom su prisustvovali Rade Končar i Josip Kraš i na kom je doneta odluka o dizanju ustanka na Baniji i Kordunu.
U toku Narodnooslobodilačke borbe bio je prvi komandir Partizanskog odreda „Debela Kosa“, zatim komandant Prvog bataljona, član Komande partizanskih odreda za Kordun i Baniju, komandant Grupe odreda Korduna i član Glavnog štaba Hrvatske. Bio vjećnik Prvog zasedanja AVNOJ-a u Bihaću, novembra 1942. godine, na kom mu je pripala čast da otvori ovo zasedanje. Takođe je bio vijećnik i član Predsedništva Drugog zasedanja AVNOJ-a u Jajcu, novembra 1943. godine. Bio je član Zemaljskog antifašističkog veijeća narodnog oslobođenja Hrvatske (ZAVNOH) i Srpskog kluba vijećnika ZAVNOH-a, član Predsedništva te poverenik za obnovu i saobraćaj.
Bio je pravi „narodni tribun“ i jedan od najpopularnijih ličnosti Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP) na Kordunu i Baniji. Javno je protestovao što u rukovodstvu KP Hrvatske „ima malo Srba“, zbog čega je došao u sukob sa liderima Centralnog komiteta KP Hrvatske, najpre sa Andrijom Hebrangom, a kasnije sa Vladimirom Bakarićem.
Iz rata je izašao sa činom pukovnika Jugoslovenske armije. Nosilac je Partizanske spomenice 1941, a Sekcija boraca Osme kordunaške divizije iz Beograda proglasila ga je „Junakom Korduna“.
Posleratni period uredi
Od osnivanja Vlade Narodne Republike Hrvatske, 1945. godine, Stanko Opačić Ćanica je bio ministar građevina, pa drvne industrije i šumarstva do 1950. godine. Tada je bez suđenja, poslat na Goli otok. Čin pukovnika mu je oduzet, a kasnije vraćen po povratku iz zatvora.
U više saziva je bio narodni poslanik u Narodnoj skupštini Jugoslavije i Saboru Hrvatske. Po povlačenju iz javnog života, od 1954. godine živio je kao penzioner u Tušiloviću. Posle izbijanja sukoba u Hrvatskoj, 1991. godine, star i sam, bio je prinuđen da napusti Kordun i pređe u Šabac, kod ćerke, gde je 6. maja 1994. godine umro i sahranjen.
Kulturni rad uredi
Stanko Opačić Ćanica je bio potpredsednik Srpskog kulturnog društva „Prosvjeta“ u Zagrebu i predsednik Srpskog pjevačkog društva „Obilić“. Od 1954. godine, po povlačenju iz javnog života, pa do kraja života bavio se sakupljanjem narodnih pesama i pripovjedaka i opisivanjem života i običaja Kordunaša.
Kao rezultat toga rada SKD „Prosvjeta“ iz Zagreba štampala je dve knjige pod naslovom „Narodne pjesme Korduna“. U drugoj knjizi opisani su narodni običaji i priložen znatan broj poslovica. Sa istom građom sarađivao je u „Raskovniku“. Osim toga sarađivao je u „Srpskoj riječi“, Ljetopisu SKD „Prosvjeta“, te u zbornicima Historijskog arhiva u Karlovcu sa prilozima o ratnim događanjima na Kordunu. U svojoj kući u Tušiloviću stvorio je etnografsku zbirku sa mnogo dokumenata, fotografija, raznih predmeta iz svakodnevnog života Korduna.
Objavio je tri knjige:
- Narodne pjesme Korduna, prva knjiga, SKD „Prosvjeta“ Zagreb 1971. godina.
- Narodne pjesme Korduna, druga knjiga, IP „Prosvjeta“ Zagreb 1987. godina.
- Srbin u Hrvatskoj, KIZ „Litera“ Beograd 1989. godina.
Godine 2008. ulica Nova 14. u Busijama, prigradskom naselju Beograda, dobila je ime po Stanku Opačiću Ćanici.
Literatura uredi
- Milomir Marić Deca komunizma. „Mladost“, Beograd 1987. godina.
- Čedomir Višnjić Kordunaški proces. SKD „Prosvjeta“, Zagreb 1997. godina.
- Čedomir Višnjić Partizansko ljetovanje. SKD „Prosvjeta“, Zagreb 2005. godina.
- Mićo Lovrić Ćanica, junak i narodni tribun legendarnog Korduna. Sekcija boraca Osme divizije, Beograd.
