Čedo Grbić
Čedo Grbić — Kedacije (Rajić, kod Novske, 8. april 1921 — Zagreb, 4. decembar 1994), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SR Hrvatske i narodni heroj Jugoslavije.
| čedo grbić | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Čedo Grbić Kedacije | |||||||
| Lični podaci | |||||||
| Datum rođenja | 8. april 1921. | ||||||
| Mesto rođenja | Rajić, kod Novske, Austrougarska | ||||||
| Datum smrti | 4. decembar 1994. (73 god.) | ||||||
| Mesto smrti | Zagreb, Hrvatska | ||||||
| Profesija | društveno-politički radnik | ||||||
| Delovanje | |||||||
| Član KPJ od | maja 1941. | ||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1953. | ||||||
| Čin | pukovnik | ||||||
| Heroj | |||||||
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. | ||||||
| Odlikovanja |
| ||||||
Biografija uredi
Rođen je 8. aprila 1921. godine u selu Rajić, kod Novske. Osnovnu školu završio je u rodnom selu, gimnaziju u Novoj Gradiški, a 1939. godine upisao se na Šumarski fakultet u Zagrebu. Još 1937. godine primljen je u Savez komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Za vreme studija bio je dva puta uhapšen na kraće vreme zbog političke aktivnosti. Član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) postao je u maju 1941. godine.
Neposredno uoči napada na Jugoslaviju, po naredbi rukovodstva KPJ, otišao je iz Zagreba i vratio se u rodno selo, gde je počeo da radi na pripremama za otpor okupatoru. Do odlaska u partizane, najviše se angažovao kao veza partijske organizacije u Okučanima i Novoj Gradiški. U rodnom selu formirao je jaku skojevsku grupu i pripremao oružanu akciju na opštinu Rajić, koju je izvršila Psunjska partizanska grupa. To je bila jedna od prvih oružanih akcija protiv okupatora u Slavoniji.
Početkom novembra 1941, nakon uspešnog napada na prugu Beograd–Zagreb kod sela Lađevac, Grbić je otišao u partizane. Kratko vreme je bio borac, zatim politički delegat voda, pa politički komesar čete i bataljona Psunjskog odreda. Od mnogih akcija u kojima je učestvovao tokom 1942. godine, najznačajnija je bila borba na Gradini aprila meseca, kada je četa u kojoj je bio Čedo Grbić uspela odbiti iznenadni napad ustaša. Sa Drugim bataljonom Psunjskog odreda učestvovao je krajem leta 1942. u borbi za likvidaciju Španovice, najjačeg ustaškog uporišta u Slavoniji.
Formiranjem Prve slavonske brigade, Čedo je postao politički komesar Drugog bataljona, a februara 1943. politkomesar brigade. Čedo je sa brigadom učestvovao, među ostalima, u borbi za oslobođenje Voćina, maršu brigade u Hrvatsko zagorje, oslobođenju Lepoglave 13. jula 1943, te izvlačenju brigade iz nemačko-ustaškog obruča na Kalniku.
Avgusta 1943, formiran je protivčetnički bataljon sastavljen od boraca Srba, članova KPJ i SKOJ-a. Čedo je postavljen za političkog komesara bataljona. Zadatak bataljona bio je uništenje grupe četnika, koji su se iz Bosne prebacili u Slavoniju. Bataljon je ubrzo vojnički razbio ove četnike, okupljene oko Okučana i Nove Gradiške. Značajnija akcija ovog bataljona bilo je i oslobođenje 40 logoraša iz logora Jasenovac. Sredinom jeseni 1943. godine, bataljon je rasformiran.
Od kraja 1943. do aprila 1944. godine, Čedo je bio politkomesar 28. udarne divizije, zatim kraće vreme sekretar Oblasnog komiteta SKOJ-a za Slavoniju. Krajem 1944. godine otišao je na rad u Odeljenje za zaštitu naroda (OZN) za Hrvatsku.
Posle rata, godine 1948, postao je pukovnik JA, 1952. je imenovan za političkog komesara korpusa, a krajem 1953. demobilisan je iz JNA.
Od kraja 1953. vršio je brojne državne i partijske funkcije:
- član Izvršnog veća Sabora SR Hrvatske,
- predsednik Privrednog veća Sabora SR Hrvatske,
- sekretar Republičkog sekretarijata za privredu SR Hrvatske,
- potpredsednik Sabora SR Hrvatske (1967—1974),
- član Predsedništva SR Hrvatske (1974—1978),
- predsednik Ustavnog suda SR Hrvatske (1978—1981),
- član Centralnog komiteta SK Hrvatske od Četvrtog kongresa.
Objavio je više radova o društveno-političkom sistemu Jugoslavije.
Umro je 4. decembra 1994. godine u Zagrebu. Sahranjen je na zagrebačkom groblju Mirogoj.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden jugoslovenske zastave sa lentom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden za hrabrost i Orden partizanske zvezde sa puškama. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.
Literatura uredi
- Jugoslovenski savremenci: Ko je ko u Jugoslaviji. „Hronometar“, Beograd 1970. godina.
- Vojna enciklopedija (knjiga treća). Beograd, 1972. godina.
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
- Enciklopedija Jugoslavije (knjiga četvrta). „Jugoslavenski leksikografski zavod“, Zagreb 1986. godina
