Jože Gregorčič
Jože Gregorčič – Jože Gorenjc (Volosko, kod Rijeke, 30. jul 1903 — planina Ratitovec, 9. septembar 1942) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| jože gregorčič | |
|---|---|
 Jože Gregorčič | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 30. jul 1903. |
| Mesto rođenja | Volosko, kod Rijeke, Austrougarska |
| Datum smrti | 9. septembar 1942. (39 god.) |
| Mesto smrti | planina Ratitovec, Nacistička Nemačka |
| Profesija | radnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1931. |
| Učešće u ratovima | Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | Internacionalne brigade NOV i PO Jugoslavije |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 5. jula 1951. |
Biografija uredi
Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, nakon čega je neko vreme pohađao nemačku školu u Opatiji. Posle škole je otišao u Pulu, a zatim u Pivku, gde je radio kao sluga kod jednog seljaka.
Nakon završetka Prvog svetskog rata, vratio se u Volosko ali pošto nije bilo posla, s bratom Ivanom je otišao u Filah, Austrija. Pošto ni tamo nije bilo posla, vratio se u Jugoslaviju. Naposletku se zaposlio kod jednog hotelijera. Od 1923. do 1925. godinje, služio je vojsku u Kragujevcu. Posle toga se zaposlio u železari u Jesenicama. Tamo se priključio radničkom pokretu i bio aktivan u kulturno-prosvetnim i fiskulturnim društvima.
Zbog učešća na jednoj priredbi 1928. godine, gde je izvodio gimnastičke vežbe uz zvuke Internacionale, kažnjen je zatvorom. Član Komunističke partije Jugoslavije postao je 1931. godine. Godine 1936, otpušten je s posla zbog učešća u organizaciji štrajka.
Godine 1936. prijavio se za odlazak u Španiju, ali mu je partijsko rukovodstvo dozvolilo odlazak tek 1937. godine. Međutim, u Dalmaciji je bio uhvaćen posle provale na brodu „La Korze“, pa se vratio u Sloveniju. U maju 1937, uspešno se prebacio u Španiju preko Francuske. Tokom rata bio je borac u Petnaestoj, a zatim 129. internacionalnoj brigadi kao komesar čete, a zatim komesar bataljona „Dimitrov“ u činu kapetana. Nakon prelaska Pirineja, bio je smešten u francuski logor. Godine 1940, uspeo se ukrcati na jugoslovenski brod u Marseju kao slepi putnik.
Po povratku u Jesenice, postao je sekretar Okružnog komiteta KPJ. Juna 1941, bio je učesnik Konferencije u Ljubljani. Od 28. jula 1941. bio je komandir Jeseničke partizanske čete, a od 5. avgusta komandant bataljona „Ivan Cankar“. Kad je u proleće 1942. formirana Prva grupa NOP odreda, postao je njen komandant.
Prilikom obilaska Selške partizanske čete, 9. septembra 1942, na planini Ratitovec zatekla ga je nemačka akcija na visoravni Jelovica. Četa je upala u zasedu, pri čemu je Gregorčič bio ranjen u nogu. Drugovi su ga sakrili u kanal s namerom da kasnije dođu po njega. Sa njim je ostala i njegova verenica Marta Tavčar. Dok su nemački vojnici pretraživali šumu, otkrili su Gregorčiča i Martu. Ostalo je nepoznato da li su se oni sami ubili ili su poginuli u borbi.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ Jugoslavije 5. jula 1951. proglašen je za narodnog heroja.
Literatura uredi
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
