Aja Irina
Aja Irina (grč. Ἁγία Εἰρήνη — Sveti Mir) je pravoslavna crkva smještena u spoljašnjem dijelu dvorišta palate Topkapi u Istanbulu u Turskoj.
| Aja Irina | |
|---|---|
 Crkva Aja Irina | |
  Aja Irina Lokacija na mapi Turske | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Istanbul, Turska |
| Koordinate | 41° 00′ 35″ S; 28° 58′ 52″ I / 41.009722° S; 28.981111° I |
| Religija | pravoslavlje |
| Arhitektonski opis | |
| Tip arhitekture | crkva |
| Stil arhitekture | vizantijski |
| Početak izgradnje | 532. |
| Materijali | cigla, kamen |
Prošlost uredi
Osnivanje crkve Svete Irine pripisuje se Konstatinu Velikom koji ju je podigao umesto manje crkvice koja se do tad tu nalazila. Njena sudbina je od samog nastanka bila usko povezana sa susednom crkvom Svete Sofije. Ona je 381. godine bila sedište drugog vaseljenskog sabora. Patrijarh Nektarije je 397. godine premestio svoje sedište privremeno u crkvu Svete Irine zbog požara u kom je stradao krov crkva Svete Sofije. Nakon što je crkva Svete Sofije izgorela u neredima septembra 404. godine sedište patrijaršije je ponovo premešteno u crkvu Svete Irine u kojoj je ostalo do 415. godine kada je crkva Svete Sofije obnovljena.
Tokom velike Nika pobune u požaru strada cela crkva Svete Irine koju ponovo podiže Justinijan I. Veličina nove crkve Svete Irine bila je takva da je, prema rečima Prokopija iz Cezareje, zasenjivala sve druge crkve u Carigradu. U njoj je patrijarh držao liturgije, osim prilikom velikih svečanosti kada su one održavane u crkvi Svete Sofije. Zbog ovoga su ondašnji hroničari i istoričari crkvu Svete Irine nazivali patrijaršija.
Novi požar je zahvata 564. godine uništivši atrijum i narteks, koji su odmah ponovo podignuti.
Zemljotres koji je pogodio Carigrad 738. godine teško oštećuje crkvu, koja ubrzo biva obnovljena. Prilikom vladavine dvojice patrijarha, Ignjatije je 867. godine u crkvi Svete Irine sazvao sabor protiv svog protivnika Fotija.
Nakon pada Carigrada crkva Svete Irina nije pretvorena u džamiju kao ostale crkve, zbog blizine crkve Svete Sofije i kasnije Plave džamije. Umesto toga, ona je korišćena kao skladište municije jer se u njenoj blizini nalazila Topkapi palata odnosno kasarna janjičara koji su čuvali palatu.
Ona je 1846. godine pretvorena u Muzej starina, da bi već 1874. godine bila pretvorena u vojni muzej.
U njenoj neposrednoj blizini započeta su 1946. godine, nakon uklanjanja oružja, arheološka iskopavanja koja su otkrila temelje prehrišćanskog objekta na mestu crkve Svete Irine.
Crkva Svete Irine danas uredi
Sadašnji izgled crkva je dobila za vreme Justinijana I o čemu svedoče i monogrami Justinijana i Teodore na vrhovima stubova. Mali delovi mozaika još su ponegde vidljivi. U oltarskom delu očuvala se freska dva sveca kojima su lica uništena. Na svodu apside očuvan je krst na trostepenoj osnovi iz doba ikonoborstva, poput onih koji se još uvek naziru u crkvi Svete Sofije.
Galerija uredi
-
Crkva, danas -
Unutrašnjost, pogled na Kupolu -
Unutrašnjost, 1912. -
Poprečni plan Crkve Aja Irina -
Unutrašnjost -
Kupola, unutrašnjost -
Pogled na galeriju -
Pogled na Crkvu Aja Irina -
Plan cerkve, 1914.Vizantski Carigrad -
Pogled na crkvu sa jugoistoka iz 1912. godine -
Tlocrt crkve Svete Irine
