Eparhija braničevska
Eparhija braničevska je eparhija Srpske pravoslavne crkve, sa sedištem u Požarevcu, gde se nalazi i Saborna crkva eparhije.
| Eparhija braničevska Srpska pravoslavna crkva | |
|---|---|
_805.jpg) | |
| Osnovni podaci | |
| Sedište | Požarevac |
| Država |  Srbija |
| Osnovana | 9. vek. |
| Broj namesništava | 7 |
| Broj manastira | 20 |
| Zvanični veb-sajt | |
| Arhijerej | |
| Arhijerej | Ignatije (Midić) |
| Čin arhijereja | episkop |
| Titula arhijereja | episkop braničevski |
 | |
Nadležni arhijerej je episkop Ignatije (Midić).
Istorija eparhije uredi
Eparhija braničevska je srednjovekovna srpska episkopija, u vreme srpske carevine sa rangom mitropolije. Naslednica je ranohrišćanskih episkopskih sedišta u Viminacijumu (Kostolac) i Horeum Margi (Ćuprija), zatim srednjovekovnih eparhija petruške (srednjovekovni grad u blizini današnjeg Popovca) i požarevačke mitropolije.
Obuhvata prostore opština: Velika Plana, Veliko Gradište, Golubac, Despotovac, Žabari, Žagubica, Kučevo, Malo Crniće, Paraćin, Petrovac, Požarevac, Svilajnac, Smederevo i Ćuprija.
Prvi viminacijumski mitropolit koji se pominje je mitropolit Amant, koji se pominje kao učesnik sabora u Serdici — Sofija u 4. veku, kao i episkop Zosim iz grada Horeum Margi (Ćuprija). Nakon najezde varvara (Avara i Huna) ovi gradovi bivaju srušeni. Nakon njihove obnove u vreme cara Justinijana (527—565) obnavlja se i mitropolija u Vimiinacijumu i episkopija u Horeum Margi.
U 9. veku Viminacijum obnavljaju Srbi pod nazivom Braničevo. Eparhija u to vreme nosi naziv Moravska eparhija i iz tog perioda se pominje mitropolit Agaton (879—880) kao učesnik na Carigradskom saboru.[1]
Braničevski episkop pominje se 1018. godine u povelji vizantijskog cara Vasilija II. Centar te oblasti bio je u gradu Braničevu na mestu starog Viminacijuma u blizini Požarevca.
Krajem 13. veka, za vreme kraljeva Dragutina i Milutina, Braničevska eparhija je ušla u sastav Srpske arhiepiskopije. Na rang mitropolije je uzdignuta 1346. godine.
U 15. veku poznata su dva braničevska mitropolita: Venijamin se pominje 1416, a Savatije 1434. godine. On je poslednji koji je nosio titulu mitropolita braničevskog. Sedište mitropolije premešteno je iz Braničeva u Smederevo između 1430. i 1439. godine. Sigurno je da se od 1439. godine katedra Braničevske mitropolije nalazi u Smederevu. Od tada se braničevski episkopi nazivaju smederevskim. Pored smederevskog mitropolita u drugoj polovini 15. veka pominje se i njegov vikarni ili sufragani episkop, sa titulom smederevski episkop. Poznat je episkop Jovan koji se pominje 1466. godine.
Smederevska mitropolija, odnosno stara Braničevska eparhija, pripojena je 1705. godine Beogradskoj mitropoliji. Obnovljena je tek 1921. godine sa prvobitnom titulom Eparhije braničevske sa sedištem u Požarevcu.
Eparhija braničevska poslednjih godina šalje svoje učenike u Bogoslovije širom Srbije.
Episkopi uredi
Stariji braničevski episkopi i mitropoliti uredi
Poznati episkopi i mitropoliti eparhije braničevske:
- Mitropolit Viminacijuma Amant, učesnik na saboru u Sardici 343.
- Mitropolit mezijski Kirjak oko 358.
- Episkop Horeum Margija Zosim, učesnik na saboru u Sardici 343.
- mitropoliti Sapije, Pavle, Eternalis, i Savatije, pomenuti u poslanici pape Celestina 424.
- mitropolit moravski Agaton, 879—880.[2]
- Episkop Braničeva Vlasije, 13. vek
- Episkop Braničeva Jakov, 13. vek
- Episkop Braničeva Porfirije, 13. vek
- Episkop Braničeva Joanikije, 13. vek
- Episkop Braničeva Mojsije, oko 1315—1317.
Braničevska mitropolija od 1346. godine uredi
- Episkop Braničeva Josif, pre 1346.
- Mitropolit braničevski Mihailo, druga polovina 14. veka
- Mitropolit braničevski Venijamin, 1416.
Smederevska mitropolija uredi
- Mitropolit smederevski Savatije, 1434.
- Episkop smederevski Atanasije, 1439—1456.
- Episkop smederevski Jakov, 1466.
- Mitropolit smederevski Pavle, 1531.
- Episkop smederevski Teodosije, 1532.
Braničevska mitropolija uredi
- Mitropolit braničevski Zaharije, 1557.
- Mitropolit braničevski Sofronije, 1609.
- Mitropolit braničevski Silvestar, 1615.
- Mitropolit braničevski Josif, 1627.
- Mitropolit braničevski Nikodim, 1667.
- Mitropolit braničevski Mihajlo, 1682.
- Mitropolit braničevski Joanikije, 1685—1687.; rodom je iz sremskog sela Sviloša; od sviloškog sveštenika postao monah u manastiru Šišatovcu; prešao iz Požarevca gde je bio vladika sa patrijarhom Čarnojevićem; razboleo se u Futogu, umro u manastiru Šišatovcu marta 1702. godine.[3]
- Mitropolit braničevski Mihajlo, 1733.
- Mitropolit braničevski Gerasim, 1776.
Episkopi obnovljene Braničevske eparhije uredi
Episkopi obnovljene Braničevske eparhije od 1921:
| Portret | Ime i prezime | Vreme službe |
|---|---|---|
| Episkop Mitrofan Rajić | 1921—1930 | |
| Episkop Jovan Ilić | 1931—1933 | |
|
Episkop Venijamin Taušanović | 1934—1952 |
|
Episkop Hrizostom Vojinović | 1952—1989 |
| Episkop Sava Andrić | 1991—1993 | |
._2005_%D0%B3%D0%BE%D0%B4.jpg)
|
Episkop Ignatije Midić | od 1994 |
Arhijerejska namesništva uredi
Eparhija braničevska podeljena na sedam arhijerejskih namesništava:
Manastiri uredi
Odbor za prosvetu i kulturu uredi
Odbor za prosvetu i kulturu Eparhije požarevačko-braničevske obavlja obimnu duhovnu i kulturno-prosvetnu delatnost:
- upravlja Obrazovnim centrom „Ecclesia Viminaciensis”,
- koordinira projektom Verske nastave na teritoriji Eparhije,
- organizuje bogoslovske simposione i stručne seminare,
- uređivanje naučni bogoslovski časopis Sabornost,
- rukovodi izdavačkom delatnošću Eparhije,
- organizuje različite kulturne aktivnosti i u njima učestvuje.
Odbor ima zvaničnu internet prezentaciju na kojoj se mogu naći ažurne informacije o njegovom radu.[4]
Izdavačka delatnost i časopis Sabornost uredi
Od 1995. godine Eparhija ima i izdavačku delatnost. Prvi izdavački poduhvat bio je časopis Sabornost,[5] koji od 2007. ima i elektronsko izdanje.[6] Na Listi kategorizovanih naučnih časopisa za 2019. godinu časopis se nalazi u grupi društvenih nauka — filozofija i teologija, u kategoriji vodećih časopisa nacionalnog značaja.[7] Osim časopisa Eparhija je tokom narednih godina objavila nekoliko edicija i pojedinačnih dela posvećenih teologiji i filozofiji.[8]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Komatina 2009, str. 359-368.
- ^ Vuković 1996, str. 9.
- ^ „Srpski sion”, Sremski Karlovci 15. jul 1906.
- ^ „Naslovna strana”. Zvanični veb-sajt. Odbor za prosvetu i kulturu Eparhije požarevačko-braničevske. Pristupljeno 26. 11. 2020.
- ^ „Izdavački poduhvat Eparhije braničevske”. RTV Biser, Požarevac. 7. 3. 2020. Pristupljeno 26. 11. 2020.
- ^ „Katalog brojeva nove serije”. Zvanični veb-sajt. Časopis Sabornost. Pristupljeno 26. 11. 2020.
- ^ „„Sabornost“ — vodeći časopis nacionalnog značaja: M51”. Zvanični veb-sajt. Časopis Sabornost. Pristupljeno 26. 11. 2020.
- ^ „Izdavaštvo”. Zvanični veb-sajt. Odbor za prosvetu i kulturu Eparhije požarevačko-braničevske. Pristupljeno 26. 11. 2020.
Literatura uredi
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro.
- Živković, Tibor (2004). Crkvena organizacija u srpskim zemljama: Rani srednji vek. Beograd: Istorijski institut, Službeni glasnik.
- Janković, Marija (1985). Episkopije i mitropolije Srpske crkve u srednjem veku. Beograd: Istorijski institut.
- Komatina, Ivana (2016). Crkva i država u srpskim zemljama od XI do XIII veka. Beograd: Istorijski institut.
- Komatina, Predrag (2009). „Moravski episkop Agaton na Fotijevom saboru 879/880. g.” (PDF). Srpska teologija danas. 1: 359—368.
- Popović, Svetlana (2002). „The Serbian Episcopal sees in the thirteenth century”. Starinar. 51 (2001): 171—184.
- Slijepčević, Đoko M. (1962). Istorija Srpske pravoslavne crkve. 1. Minhen: Iskra.
