Википедија

Istorijski muzej Srbije

историјски музеј који се налази у Београду
44° 48′ 45″ S; 20° 27′ 50″ I / 44.81250° S; 20.46382° I / 44.81250; 20.46382

Istorijski muzej Srbije je tokom više decenija postojanja izrastao u uglednu i u javnosti prepoznatljivu ustanovu od nacionalnog značaja sa važnom kulturnom, istorijskom i obrazovnom ulogom. To je muzejska ustanova kompleksnog tipa koja ima zadatak da čuva i ostvaruje komunikaciju javnosti sa nacionalnom istorijskom baštinom. Osnovan je 1963. godine. Više od 35.000 predmeta, raspoređenih u 25 zbirki i fondova, pruža uvid ne samo u političku i vojnu već i u društvenu i kulturnu istoriju Srbije, srpskog naroda i drugih kultura koje su postojale i postoje na našem tlu od doseljavanja Slovena na Balkan do savremenog doba. Muzej svake godine priredi više dobro posećenih i medijski propraćenih tematskih izložbi. U toku svog pola veka dugog rada, Muzej je organizovao reprezentativne izložbe koje su prikazivane ne samo u Beogradu i drugim gradovima u zemlji nego i u Evropi, Africi, Australiji i SAD. Istorijski muzej je takođe ugostio brojne izložbe iz Rusije, Nemačke, Rumunije, Bugarske i drugih zemalja. Izložbeni prostor Muzeja se nalazi na Trgu Nikole Pašića br. 11 u zgradi nekadašnje Agrarne banke, izgrađene po projektu braće Krstić između 1932. i 1934. godine. [1] U sastavu Muzeja od 1966. godine nalazi se i Konak kneza Miloša u Topčideru, prepoznatljiv primerak balkanske arhitekture i za dugo jedini izložbeni prostor Muzeja. Istorijski muzej Srbije je dobitnik Vukove nagrade 1997. godine i Sretenjskog ordena trećeg stepena, dodeljenog 2013. godine za naročite zasluge u oblasti kulturnih delatnosti povodom 50 godina postojanja i uspešnog rada.

Istorijski muzej Srbije
Zgrada Istorijskog muzeja Srbije
Osnivanje20. februara 1963.
LokacijaBeograd
 Srbija
Vrstamuzej
KolekcijaOružje i vojna oprema
Uniforme
Karte, Zastave
Znamenja, Realije
Privredno-tehnička
Pečati, Plakati
Arheološka
Numizmatička
Etnografska, Likovna
Kopija fresaka i ikona
Primenjena
Arhivska građa
Stara i retka knjiga
Rukopisi, Fotografije
Razglednice, Sakralna umetnost
Broj predmeta35.000
DirektorDušica Bojić
AdresaTrg Nikole Pašića 11
Đure Jakšića 9
Veb-sajtIstorijski muzej Srbije

Istorijat uredi

Istorijski muzej Srbije je muzejska ustanova kompleksnog tipa koja ima zadatak da prikuplja, čuva, izučava, stručno i naučno obrađuje materijalna svedočanstva istorije Srbije, održava i popunjava muzejske zbirke, kao i informacije i dokumentaciju o njima i čini ih dostupnim javnosti. Zadatak Muzeja je i da na odgovoran i stručan način kroz muzejske postavke artikuliše i interpretira znanja o prošlosti Srbije i srpskog naroda, kao i ostalih naroda i kultura na teritoriji Srbije, i ostvaruje komunikaciju javnosti sa nacionalnom istorijskom baštinom. Osnivanje Muzeja teklo je u nekoliko faza. Prvi pokušaj, koji nije ostvaren, učinjen je 1950. godine donošenjem Uredbe o osnivanju Istorijskog muzeja NR Srbije. Drugi pokušaj učinjen je 1954. godine povodom obeležavanja 150-godišnjice podizanja Prvog srpskog ustanka, kada je napravljena izložba posvećena ovoj temi koja je potom preneta u Konak kneza Miloša Obrenovića u Topčideru. Tako je formiran Muzej Prvog srpskog ustanka, čija se koncepcija zasnivala na obradi materijala Prvog (1804–1813) i Drugog srpskog ustanka (1815) kao događaja od izuzetne važnosti za srpski narod, kojima je započet proces ustanovljavanja moderne srpske države i njenog priznavanja kao nezavisnog međunarodnog subjekta. Konačno, uredbom Izvršnog veća Narodne skupštine NR Srbije od 20. februara 1963. godine osnovan je Istorijski muzej Srbije zbog, kako se navodi, potrebe postojanja „jednog muzeja opšteg tipa koji bi svestrano prikazivao bogatu istoriju srpskog naroda“. Novoosnovanoj ustanovi pripojen je Muzej Prvog srpskog ustanka, a Konak kneza Miloša, izuzetan primerak balkanske arhitekture, dugo je bio jedini izložbeni prostor Muzeja. Prema Rešenju o utvrđivanju nadležnosti muzeja prema vrstama umetničko-istorijskih dela i prema teritoriji, Istorijski muzej Srbije je nadležan za obavljanje poslova zaštite umetničko-istorijskih dela od značaja za istoriju Srbije. Istorijske zbirke u Istorijskom muzeju danas formirane su upravo na osnovu ove nadležnosti, uzimajući u obzir pre svega različit materijal od kojih su predmeti izrađeni, različite uslove njihovog čuvanja, ali i lakše i preglednije vođenje evidencija, odnosno dokumentacije o njima. Prvobitno jedinstveno ustrojstvo Istorijske zbirke, u koju su bili uključeni i predmeti od kojih su kasnije formirane Likovna i Zbirka primenjene umetnosti, napušteno je kad se muzejski fond uvećao. Arheološka, Numizmatička i Etnografska zbirka, Zbirka kopija fresaka i ikona, Zbirka arhivalija, Zbirka stare i retke knjige, kao i fondovi Milutinovića i Valtrovića, Đorđa Stanojevića i Jovana Ilkića od početka su konstituisani kao posebne celine. U poslednjih nekoliko godina stvorili su se uslovi za formiranje novih zbirki, što je posledica sagledavanja potrebe da se koncepcija Muzeja, a samim tim i sakupljačka politika kuće, proširi i obuhvati one ideje, fenomene i događaje koji su kroz složene i bogate istorijske procese značajno uticali na prošlost Srbije a koji su do sada bili zanemareni. Muzejski fond je danas organizovan u dvadeset pet zbirki i fondova i broji oko 35.000 predmeta.

Muzej najčešće objavljuje publikacije koje prate izložbe, zatim druga posebna izdanja u okviru raznih istraživačkih projekata, kao i svoju stalnu publikaciju Zbornik IMS-a, čiji su prvi brojevi (1954–1965) izašli u Muzeju Prvog srpskog ustanka. Muzej je do 2014. godine objavio više od 210 publikacija.[2] Na osnovu analize postojećih oblika i načina dokumentovanja podataka o muzejskim predmetima ne samo u Istorijskom muzeju nego i u svim drugim institucijama kulture koje u svojim fondovima imaju umetničko-istorijska kulturna dobra za koje je nadležan, Istorijski muzej je izradio projekat informacionog sistema koji je obuhvatio ne samo dokumentaciju zbirki nego i dokumentaciju osnovne delatnosti Muzeja, stvarajući tako centralnu dokumentaciju Muzeja u informatičkom i muzeološkom, odnosno stručnom smislu. [3][4]

Muzej danas uredi

 
Muzej spolja

Izložbeni prostor Istorijskog muzeja Srbije uredi

U izložbenom prostoru Istorijskog muzeja Srbije na Trgu Nikole Pašića br. 11 se organizuju povremene tematske izložbe, kao i gostujuće izložbe drugih muzeja i srodnih institucija. U proteklom periodu su se, posetama i publicitetom, pre svih izdvojile izložbe: “Mediala- trenutak sadašnji” (2006), “Učinimo istoriju vidljivom” (2008), “Ubistvo vladara – O fenomenu političkog ubistva u Srbiji u 19. i prvoj polovini 20. veka” (2008), “Seoba moje duše” (2009), “Biti lepa. Fotografije i samoprezentacije: slike žene u Srbiji (1918–1940)” (2011), “Povelje i diplome od 17. do 20. veka” (2011), “Kad oružje utihne... Oružje i vojna oprema iz Zbirke Istorijskog muzeja Srbije” (2012), “Karađorđevići i Obrenovići u zbirkama Istorijskog muzeja Srbije” (2013), “Imaginarni Balkan. Identiteti i sećanje u dugom 19. veku” (2013) i “Dunavski alasi” (2014).

U poslednjoj deceniji Muzej je priređivao ili bio domaćin mnogim inostranim likovnim izložbama: “Savremena egipatska skulptura” (2009), “Nova slika: Savremeno kinesko slikarstvo tušem” (2009) i “Savremeno slovačko slikarstvo” (2010).

Pored pomenutih, Muzej je u poslednjoj deceniji realizovao i značajne postavke u Galeriji SANU “Službeno odelo u Srbiji u 19. i 20. veku” (2002), “Prvi srpski ustanak i obnova srpske države” (2004) i “Ikona – srpska duhovna i istorijska slika” (2011) i u Galeriji Doma Vojske “Milunka Savić – heroina Velikog rata” (2013).

Pre dobijanja prostora na Trgu Nikole Pašića 2005. godine, Muzej je svoje izložbe priređivao u Konaku kneza Miloša i u drugim institucijama: “Životni put Vase Pelagića” (1970), “Narodni ustanak u Srbiji 1804.” (1972), “Zarobljenički i koncentracioni logori – nasilje i otpor” (1977), “Dragojlo Dudić – životni put jednog seljaka, književnika i revolucionara” (1977), “Zanati na tlu Srbije” (1978), “Izlozi srpskog učenog društva” (1979), “Oružje i oprema srednjovekovnog ratnika u Srbiji” (1981), “Grafika 19. veka kao istorijski izvor” (1986), “Obrenovići iz zaostavštine” (1996) i “R. A. Rajs – svedok istine o Srbiji 1914–1918.” (1997).

Galerija izložbeni prostor uredi

Galerija eksponata uredi

Prateći sadržaji uredi

Pored izložbenog prostora na trgu Nikole Pašića, muzejska suvenirnica se nalazi i u Konaku kneza Miloša, gde posetioci mogu da nabave publikacije u izdanju Muzeja i raznovrsne suvenire. Na obe lokacije se povremeno organizuju i prateći sadržaji u vidu koncerata, promocija knjiga, predavanja i slično.

Muzejski depadans uredi

U sastavu Istorijskog muzeja Srbije nalazi se i Konak kneza Miloša u Topčideru.

Konak kneza Miloša u Topčideru uredi

Konak kneza Miloša Obrenovića (1815–1839, 1858–1860) je podignut 1831. godine, nakon što je Srbija dobila autonomni status u okviru Osmanskog carstva, a knez Miloš nasledno kneževsko dostojanstvo. Zgrada je izgrađena u stilu uobičajenom za reprezentativne osmanske rezidencije. Konak je bio letnja rezidencija kneza Miloša i njegovo omiljeno mesto boravka. U njemu je i umro 1860. godine.

U Konaku kneza Miloša u Topčideru aprila 2013. godine je otvorena nova stalna postavka. U prizemlju posetioci mogu da vide šest ambijentalnih izlagačkih celina u okviru postavke pod nazivom „Život u Srbiji u 19. veku“, koje prikazuju promene u načinu života u Srbiji u 19. veku. Delimično su rekonstruisani ambijenti građanske kuće orijentalnog i evropskog stila, prikazane su razlike između seoskog i gradskog domaćinstva kroz kulturu ishrane, zatim intimni svet pojedinca, formiranje javnog prostora i putovanja. U prizemlju je takođe dat osvrt na Topčider, tadašnju periferiju Beograda, gde je knez Miloš 1831. godine podigao ovo zdanje, i njegovu neraskidivu povezanost sa porodicom Obrenović. Svojom strukturom, neoklasicističkim elementima na fasadama i unutrašnjom dekoracijom, građevina spada u reprezentativne rezidencije kakve su se u to vreme podizale širom Osmanskog carstva. Tipično za bogate privatne rezidencije, i Konak kneza Miloša je glavnom fasadom okrenut ka vrtu, tj. Topčiderskom parku, koji u drugoj polovini 19. veka postaje omiljeno beogradsko izletište. Postavka u prostorijama na spratu pod nazivom „Miloš Obrenović – dinastija, istorija, mit“ je posvećena tvorcu moderne srpske države knezu Milošu, njegovim zaslugama za oslobođenje od osmanske vlasti, kao i značaju koji su njegovi naslednici, sve do silaska dinastije Obrenović sa političke scene 1903. godine, imali u srpskoj istoriji 19. veka: ostvarivanje pune nezavisnosti, izgradnja modernih političkih i društvenih institucija, uspon prosvete, kulture i nauke, kao i privrednog i društvenog života.

Galerija Konak kneza Miloša uredi

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ Zvanična prezentacija
  2. ^ Muzejsko društvo Srbije
  3. ^ „Međunarodni savet muzeja”. Arhivirano iz originala 16. 02. 2014. g. Pristupljeno 21. 05. 2014. 
  4. ^ International Association of Museums of History

Literatura uredi

  • 50 godina Istorijskog muzeja Srbije 1963 – 2013, Beograd 2013.
  • Katarina Mitrović, Topčider – Dvor kneza Miloša Obrenovića, Beograd 2008.
  • Miroslav V. Spasić, Prvi beogradski dvor Obrenovića, Beograd 2004.
  • Karađorđevići i Obrenovići u zbirkama IMS, Beograd 2013.
  • Boško Ljubojević, Oružje i vojna oprema – Katalog zbirke, Beograd 2011.
  • Štefica Radmanović, Fotografije dinastije Obrenovića – Katalog zbirke, Beograd 2010.
  • Tijana Jovanović – Češka, Skulptura – Katalog zbirke, Beograd 2009.

Spoljašnje veze uredi

 
Istorijski muzej Srbije na Vikimedijinoj ostavi.
 
Vikinovosti imaju novosti vezane za članak:
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Историјски_музеј_Србије&oldid=26892292”