Miraševačka banja

Miraševačka banja
Miraševačka banja;
	Bazen i rezervoari na izvoru Kisela voda u Miraševačkoj banji
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Šumadijski
Opština	Rača
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 12′ S; 20° 57′ I / 44.2° S; 20.95° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	213 m
	Miraševačka banja Miraševačka banja na karti Srbije

Miraševačka banja je banja u Srbiji i predstavlja izvor lekovite vode i lekovitog blata oko kojeg je izgrađeno naselje. Pripada lepeničkoj termalnoj zoni šumadijske balneotermalne regije.^[1] U Miraševačkoj banji se nalaze dva izvora: Kisela voda (Repata bara) i Sastavci.

Geografija

Geografski položaj

Miraševačka Banja se nalazi u Šumadijskom okrugu, u opštini Rača. Nalazi se u selu Miraševac, u izvorišnom delu Miraševačkog potoka, desne pritoke Rače. Dva banjska mineralna izvora su na severozapadnoj padini uzvišenja Visak (396 m) i kose Bukovac (362 m) u proširenju Sastavci. Ovi izvori su od centra istoimenog sela udaljeni dva kilometra, a oko 700 m prohodnim makadamskim putem od asfaltnog puta i zadnje seoske kuće. Od Rače banja je udaljena oko pet kilometara, od Kragujevca, preko Rače, 31 km, Beograda 100 km, Topole 29 km.

Reljef

Reljef u okolini banje oblikovan je fluvijalnim procesima. Izvor Sastavci nalazi se u proširenju sa strmim stranama na jugozapadu i blažim prema jugoistoku. Potoci Kisela voda, Starčin i Bukovac usekli su klisuraste doline. Između njih su kose, pod šumskim pokrivačem.

Klima

Miraševačka Banja nalazi u umerenoj klimatskoj zoni. Tereni oko izvora leti imaju temperaturu i do 37 °C. Javlja se i sušni period.

Hidrologija

U proširenju Sastavci, gde se u glavni potok Bukovac ulivaju dva manja, Starčin i Kisela voda, odakle sva tri obrazuju Miraševački potok. Miraševački termalni izvori locirani su na levoj obali potoka Kisela voda, šest kilometara od njegovog toka, a u blizini Miraševačkog potoka lociran je izvor mineralne vode Sastavci. Izvori Kisela voda i Sastavci se svrstavaju u hladne mineralne vode.

Izvori Kisela voda

Prva hemijska analiza ovih izvora izvršena je 1895. godine. Bila je to hladna, sulfatna, mangano–gvožđevita voda „Repata bara“ u selu Miraševcu.^[1] U to vreme smatrana je za najjaču od svih srpskih mineralnih izvora. Izvor Kisela voda pripada mangano–gvožđevitim vodama tipa sulfatnih voda, u kojoj preovlađuju kalcijum–sulfat i magnezijum–sulfat. Voda ima gorak ukus sa mirisom sumpor–vodonika. U suvom ostatku na 185 °C od 6,852 g miraševačke mineralne vode se nalazi 54% magnezijum–sulfata, preko 5% mangan–sulfata i oko 7% ostalih sastavnih delova. Voda sa izvora Sastavci uvršćena je u red mangano–gvožđevitih, sumporovitih voda, tipa sulfatnih voda u kojoj preovlađuje CaSO₄. U gasnom sastavu je značajan udeo ugljen–dioksida, sa sadržajem CO₂ od 0,24 g/l.

Ukupna izdašnost izvora Kisela voda (Repata bara) iznosi 1,25 l/min. Temperatura se kreće od 12,8 °C do 14,5 °C.

Prvi izvor Sastavci

Izdašnost prvog izvora Sastavci iznosi 0,5 l/min temperature 18 °C, pri temperaturi vazduha od 25 °C.

Drugi izvor Sastavci

Izdašnost drugog izvora je 4 l/min, temperature vode od 15 °C, pri temperaturi vazduha od 25C°. Zimi mlaka mineralna voda „puši“, te se otoke ne lede, a sneg se otopi.

Karakteristika vode je povišena radioaktivnost:

Radon (Rn) – 155 Bg/l;
Radijum (Ra) – je 0,15 Bg/l
Uranijum (U) – 0,0004 mg/l.

Povišen je sadržaj gvožđa, pretežno u vidu fero gvožđa (FeO) i iznosi 25,0 mg/l.

Geološka građa

Okolina izvora izgrađena je od kristalastih škriljaca prekambrijske starosti. Ima metamorfisanih eruptivnih stena, koje pripadaju „rekovačkoj zoni“ srpsko-makedonskog masiva. Izvori se nalaze u zoni Račanskog raseda, pravca severoistok-jugozapad. Najveće količine hidroksida gvožđa prisutne su oko izvora Kisela voda. U koritu odlivnog potoka iz izvora Kisela voda javlja se limonit.

Istorijski razvoj Miraševačke banje

Izvor Kisela voda bio je poznat u prošlom veku kao „Voda za oči“ ili „Repata bara“. Turci Račani često su dolazili na teferič u Miraševcu, okupljajući se oko izvora. Turci su ovde imali svoje vinograde, do kojih je dopirao miris lipove šume sa Golubice, pa je od reči „miris“ i selo Miraševac dobilo ime. Meštani su u periodu od 1956–1958. godine kopali udubljenja na obali potoka i koristili ovu vodu kao lekovitu.^[2] Postoje tri bunara-rezervoara. U ovom periodu izvršeni su sledeći radovi:

urađeni su betonski venci i ploče koje pokrivaju rezervoare
postavljene su cevi koje iz bunara sprovode vodu u tri rezervoarske komore sa zatvorenim slavinama za oticanje, udaljene oko šest metara od izvora
izgrađen je odbrambeni zid pored potoka i time sprečeno plavljenje izvora
napravljen je prilazni put izvorima

Drugi izvor, Sastavci, koji je lociran u blizini Miraševačkog potoka kod Sastavaka, otkriven je prilikom vađenja kamena u majdanu 1946. godine.

Flora i fauna

Biljni pokrivač čini razređena mešovita šumska vegetacija i prizemni biljni svet. Uži deo banje je okružen mešovitom šumskom vegetacijom u kojoj preovlađuje bagremovo drvo. Dno proširenja Sastavci obraslo je ševarom, vodnim biljem i drugom hidrofilnom vegetacijom.

Miraševačka banja i okolina predstavljaju stanište za životinje kao što su:

Terapeutska svojstva vode

Terapijski efekti postižu se pijenjem i kupanjem mineralnom vodom, kao i oblaganjem obolelih delova tela mineralnim blatom. Ima blagotvorno dejstvo na stomačna i očna oboljenja i reumatizam.

Indikacije za lečenje pijenjem:

hronična oboljenja intestinalnog trakta
hronične bolesti respiratornih puteva
kod nekih bolesti metabolizma

Procedura banjskog lečenja predviđa upotrebu vode za pijenje i to: 50–100–150 grama tri–četiri puta dnevno, gutalj po gutalj. Vodu sa izvora Kisela voda treba uzimati u manjim količinama nego vodu sa izvora Sastavci.

Turizam

Povoljni klimatski uslovi, ekološki prostor, postojeći mineralni izvori i njihovo dugogodišnje korišćenje od strane lokalnog stanovništva ukazuju na mogućnost afirmisanja Miraševačke banje kao turističkog mesta. Miraševačka Banja nema smeštajne kapacitete, zato izvore posećuju tokom celog dana, po potrebi. Mineralnu vodu ne koriste samo meštani, već i stanovnici okolnih gradova: Rače, Smederevske Palanke, Kragujevca, Lapova.

Reference

^ ^a ^b „Turistička organizacija opštine Rača”. Pristupljeno 2. 1. 2017.
^ Milovanović, Brana (1994). „Prilog o proučavanju termaliteta Šumadije”. Geografski godišnjak. Kragujevac: Srpsko geografsko društvo – Podružnica Kragujevac, Obrazovni centar „Kragujevačka gimnazija“. 30.

Spoljašnje veze

[automatski_generisano1-1] „Turistička organizacija opštine Rača”. Pristupljeno 2. 1. 2017.

[2] Milovanović, Brana (1994). „Prilog o proučavanju termaliteta Šumadije”. Geografski godišnjak. Kragujevac: Srpsko geografsko društvo – Podružnica Kragujevac, Obrazovni centar „Kragujevačka gimnazija“. 30.

[1]

[2]