Mol (Ada)

Mol
Mol;
	Pravoslavna Crkva
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Severnobanatski
Opština	Ada
Stanovništvo
— 2011.	6.009
— gustina	88/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 45′ 46″ S; 20° 07′ 47″ I / 45.76272° S; 20.12961° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	69 m
Površina	68,1 km2
	Mol Mol na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	24435
Pozivni broj	024
Registarska oznaka	SA

Mol (mađ. Mohol) je gradsko naselje u opštini Ada, u Severnobanatskom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2011. ima 6009 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 6786 stanovnika).

Ovde se nalazila Rodna kuća Novaka Radonića, od spomenika kulture tu su Srpska pravoslavna crkva u Molu i Zavetni krst u Molu.

Geografski položaj uredi

Mol je selo u središnjem delu Potisja, podignuto uz desnu obalu reke Tise, u istočnom delu Bačke, 4 kilometra južno od susednog naselja Ade, na magistralnom putu Novi Sad – Horgoš – Segedin, koji se proteže u pravcu sever-jug i od vitalnog značaja za mesto i njegove žitelje. Na pravcu istok-zapad putevi su lokalnog značaja, sem jednog letnjeg, Velikog Molskog puta, koji povezuje selo sa Obornjačom, Njegoševom i Bačkom Topolom. Molski atar je izduženog oblika i proteže se iz prvca istoka ka zapadu i pre Drugog svetskog rata bio je dug 32 kilometra, površine 25. 530 jutara (14. 802 hektara). Današnja površina atara iznosi 12. 418 jutara. Selo se nalazi na samom istočnom delu atara, neposredno uz zapadnu obalu Tise.

Istorija uredi

Do sredine 18. veka Mohol (Mol) je imao militarski status i u njemu su živeli pretežno Srbi graničari. Kada je novembra 1750. godine obavljeno izjašnjavanje (glasanje) iz mesta su se odlučili za prvincijalni status oficiri: Dragić Karakašević hadnađ, Velimir Avramović takođe i barjaktar Ostoja Kuburin. A samo hadnađ Neđo Marković se izjasnio za militarski status i potom odselio.^[1]

Demografija uredi

U naselju Mol živi 5411 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,7 godina (39,1 kod muškaraca i 42,1 kod žena). U naselju ima 2625 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,50 (popis 2002). Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

U ovom mestu rođeni su episkop vršački Ilarion Radonić (1871—1932), episkop gornjokarlovački Sava Trlajić (1884—1941), kao i episkop budimski Lukijan Pantelić (1950), istoričar Jovan Radonić (1873—1956), i književnici Gligorije Trlajić (1776—1811) i Pavle Ugrinov (1926—2007).

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	8.275
1953.	8.121
1961.	8.097
1971.	8.128
1981.	7.950
1991.	7.522	7.385
2002.	6.786	7.020
2011.	6.009

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Mađari	4.217	62,14%
Srbi	2.189	32,25%
Romi	153	2,25%
Jugosloveni	52	0,76%
Hrvati	22	0,32%
Albanci	10	0,14%
Crnogorci	8	0,11%
Nemci	5	0,07%
Slovaci	4	0,05%
Rusini	3	0,04%
Muslimani	3	0,04%
Bunjevci	3	0,04%
Ukrajinci	2	0,02%
Slovenci	2	0,02%
Makedonci	2	0,02%
Rumuni	1	0,01%
nepoznato	27	0,39%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	11	15
80+	51	132
75—79	88	155
70—74	140	212
65—69	169	217
60—64	179	205
55—59	203	240
50—54	265	237
45—49	267	247
40—44	253	240
35—39	226	222
30—34	190	211
25—29	224	194
20—24	249	217
15—19	217	204
10—14	191	214
5—9	191	181
0—4	148	181
Prosek :	39,1	42,1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	2.423	2.520	2.640	2.655	2.975	2.737	2.625

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	684	789	497	505	111	32	4	3	0	0	2,50

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	2.732	785	1.670	124	152	1
Ženski	2.948	496	1.680	604	168	0
UKUPNO	5.680	1.281	3.350	728	320	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	1.518	607	0	3	540
Ženski	884	175	0	0	367
UKUPNO	2.402	782	0	3	907
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	4	91	105	32	35
Ženski	0	3	82	17	7
UKUPNO	4	94	187	49	42
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	2	9	24	24	25
Ženski	16	16	20	48	112
UKUPNO	18	25	44	72	137
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	14	0	0	3
Ženski	13	5	0	3
UKUPNO	27	5	0	6

Znamenite ličnosti Mola uredi

Novak Radonić (1826—1890) uredi

Rođen je u Molu 31. marta 1826. godine, od oca Pavla i majke Ekaterine. U Molu je završio i osnovnu školu, koja danas nosi njegovo ime. Gimnazijsko školovanje je započeo u Segedinu i već tada se počeo baviti slikarstvom. Pored slikarstva bavio se i književnim radom. Tokom svog boravka u Sentomašu, dok je oslikao tamošnju crkvu, objavio je u "Danici" i članak: "Molčani i Setomašani". Umro je 1890. godine u kući svog prijatelja dr Jovana Jovanovića Zmaja.^[5]

Josip Mlinko - Mimika (1876—1962) uredi

Joca Mlinko je rođen u Subotici 3. jula 1876. godine. Završio je Vojno-dvorsku muzičku školu u Beogradu i posle toga došao u Mol. Tu je osnovao i vodio crkveno pevačko društvo pri pravoslavnoj crkvi. Takođe i tamburaško društvo "Lira". Bavio se i komponovanjem. "Kaplarsko kolo" je objavio 1893. Objavio je i "Kolo mladeži marš", "Miletića marš", "Mimikino kolo", "Bunjevačke igre"... Komponovao je i melodiju za pesmu "Što ću nane boluje mi dika", "Sve zbog tvojih poljubaca divnih"... Snimio je i veći broj gramofonskih ploča. Umro je u Molu 9. novembra 1962. godine gde je i sahranjen.^[6]

Reference uredi

^ Mita Kostić: "Srpska naselja u Rusiji", Beograd 1923.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
^ Telečki, Ivan (1998). Mol na Tisi. Matica srpska. str. 480. ISBN 978-86-363-0798-4. |access-date= zahteva |url= (pomoć)
^ Telečki, Ivan (1998). Mol na Tisi. Matica srpska. str. 487. ISBN 978-86-363-0798-4. |access-date= zahteva |url= (pomoć)

Spoljašnje veze uredi

[1] Mita Kostić: "Srpska naselja u Rusiji", Beograd 1923.

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[5] Telečki, Ivan (1998). Mol na Tisi. Matica srpska. str. 480. ISBN 978-86-363-0798-4. |access-date= zahteva |url= (pomoć)

[6] Telečki, Ivan (1998). Mol na Tisi. Matica srpska. str. 487. ISBN 978-86-363-0798-4. |access-date= zahteva |url= (pomoć)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]