Polock

Polock
blr. *По́лацк*
rus. *По́лоцк*
Polock; blr. По́лацк; rus. По́лоцк
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Belorusija
Oblast	Vitebska oblast
Osnovan	862.; grad od 1498.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2012.	84.593 (procena)
— gustina	2.057 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	55° 28′ 59″ S; 28° 48′ 00″ I / 55.483° S; 28.8° I
Vremenska zona	UTC+3
Površina	40,77 km2
	Polock Polock na karti Belorusije
Ostali podaci
Gradonačelnik	Aleksandar G. Poznjak
Poštanski broj	211291, 211400 - 211402,; 211404 - 211415, 211422
Pozivni broj	+375 214
Registarska oznaka	2
Veb-sajt
	polotskgik.by

Polock^[2] (blr. По́лацк, rus. По́лоцк) grad je u Vitebskoj oblasti Belorusije i administrativni centar istoimenog rejona. Jedan je od najstarijih i najlepših gradova u Belorusiji i drevni grad Kijevske Rusije. Nalazi se na ušću reke Polote u Zapadnu Dvinu. Prema proceni iz 2012. u gradu je živelo 84.593 stanovnika. Zahvaljujući brojnim crkvama i manastirima nosi epitet duhovnog centra Belorusije.

Istorija grada uredi

Polock u XVI veku

Grad Polock se prvi put u pisanim dokumentima pominje 862. godine u Povesti minulih leta kao „Poloteskъ”. Na njegovim temeljima je sredinom X veka nastala moćna Polocka kneževina. Prvi poznati vladar kneževine bio je Ragvalod Polocki (umro oko 978. godine). Godine 992. osnovana je Polocka eparhija (po nekim izvorima to se desilo 1104).^[3] Najmoćniji vladar kneževine bio je knjaz Višeslav Brjanislavič (1044—1101) i za vreme njegove vladavine izgrađen je hram Svete Sofije, jedan od najstarijih i najlepših hramova Ruske pravoslavne crkve. Višeslavov sin Boris je na ulaz u hram postavio veliku stenu na kojoj je dao uklesati podatke o hramu koji su vidljivi i danas. Višeslavova unuka, monahinja Efrosinija je 1125. godine osnovala ženski manastir (danas Spasenjski manastir Svete Efrosinije) a po njenoj želji, veliki majstor Lazar Bogša je napravio prestoni krst (remek delo beloruske rano hrišćanske umetnosti) koji je simbol i zaštitnik današnje Belorusije (Krst Svete Efrosinije Polocke). Godine 1240. Polock je izgubio svoju samostalnost i postao vazalni posed Litvanskih prinčeva.^[4] U narednim decenijama grad je prelazio iz ruke u ruku raznih osvajača iz susednih kneževina, i svi su za sobom ostavljali neke materijalne tragove (krajem XIX veka u gradu se nalazilo čak 23 jevrejske sinagoge, 8 pravoslavnih hramova, te katolička i luteranska crkva).^[5]

Sveta Efrosinija Polocka, zaštitnica Belorusije (ikona iz 19. veka)

23. maja 1910. prenesene su mošti Svete Efrosinije iz Kijevske-pečerske lavre u njenu zadužbinu Spaso Preobražensku crkvu.

U sastav Beloruske SSR grad je ušao 1924. godine. Tokom Drugog svetskog rata grad je bio okupiran od strane vojske Vermahta i delio je tragičnu sudbinu ostalih beloruskih gradova. Od 1991. nalazi se u sastavu Republike Belorusije.

Stanovništvo uredi

Prema proceni, u gradu je 2012. živelo 84.593 stanovnika.

Kretanje broja stanovnika
1979.	1989.	1999.	2009.	2012.
71.152^[6]	76.837^[6]	76.837^[6]	82.547^[6]	84.593^[6]

Gradske znamenitosti uredi

Polock je grad prepun srednjovekovnih crkava i manastira, i drugih starih građevina neprocenjive kulturne vrednosti.

Sofijski sabor (građen od 1044. do 1066. a obnovljen 1710) je jedan od najstarijih hramova Ruske pravoslavne crkve (zajedno sa Kijevskim i Novgorodskim crkvama) i najstarija kamena građevina u današnjoj Belorusiji koja je još u funkciji.
Spaso-Efrosinijski manastir (osnovan 1128. godine) je manastirski kompleks koga čine tri crkve.
Bogojavljenski manastir je osnovan 1582. godine.

Krst Svete Efrosinije Polocke

Borisov kamen - spomenik beloruske epigrafike iz XII veka.

Zanimljivosti uredi

prva gradska biblioteka osnovana je u XII veku
prva škola u gradu je otvorena 1580. (jezuitski kelegijum)
Francisk Skorina (rođen u Polocku oko 1490) je prvi napravio štampano izdanje Biblije na staroruskom jeziku 1517. godine
Polock je po nekim istraživanjima Geografski centar Evrope^[7]
godine 2010. grad je bio kulturna prestonica Belorusije^[8]