Википедија

Sima Ćirković

Sima Ćirković (Osijek, 29. januar 1929 — Beograd, 14. novembar 2009) bio je srpski istoričar i član Srpske akademije nauka i umetnosti. Bio je jedan od najvećih stručnjaka za istoriju srpskog srednjeg veka. Objavio je veliki broj radova i monografija od kojih su najznačajnije Istorija srednjovekovne bosanske države i Srbi u srednjem veku.[1][2]

Sima Ćirković
Sima Ćirković
Lični podaci
Datum rođenja(1929-01-29)29. januar 1929.
Mesto rođenjaOsijek, Kraljevina SHS
Datum smrti14. novembar 2009.(2009-11-14) (80 god.)
Mesto smrtiBeograd, Srbija

Obrazovanje i akademska karijera uredi

Osnovnu školu učio je u Somboru, Devetu beogradsku gimnaziju u Beogradu (1941—1944) i Somboru (1945—1948), Istorijsku grupu nauka studirao je na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu (1948—1952). Po diplomiranju kraće vreme je službovao u Državnoj arhivi u Zrenjaninu i Narodnoj biblioteci u Beogradu da bi 1955. dobio mesto asistenta u Istorijskom institutu u Beogradu. Na Filozofskom fakultetu je 1957. odbranio doktorsku disertaciju Herceg Stefan Vukčić i njegovo doba (objavljeno kao knjiga 1964. godine). Nedugo zatim je izabran za asistenta a potom docenta na katedri za istoriju naroda Jugoslavije u srednjem veku na Filozofskom fakultetu u Beogradu (1957). Od tada je do penzionisanja 1994. radio na Fakultetu, od 1963. kao vanredni, od 1968. kao redovni profesor. Bio je prodekan (1964—1966) i dekan Filozofskog fakulteta u Beogradu (1974—1975).

Izabran je 1972. za dopisnog a 1981. za redovnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti. U SANU je vršio dužnost zamenika sekretara te sekretara Odeljenja istorijskih nauka, a zatim je bio i generalni sekretar Akademije i član predsedništva.[3] Generalni sekretar SANU bio je u periodu između 1981. i 1985. godine. Postao je član i drugih akademija: JAZU, CANU, VANU, ANUBiH, Académie européenne d'histoire u Briselu.

Naučni rad uredi

Osnovna oblast istraživanja Sime Ćirkovića je srednjovekovna istorija južnoslovenskih naroda a karakteriše ih tematska raznovrsnost, metodološka inovacija, kritičnost i težnja ka sintezi. Izvornu podlogu je širio istraživanjima u arhivima Dubrovnika, Venecije, Hilandara i Budimpešte. Objavio je veliki broj studija o kojim podatke pružaju bibliografije. Trideset studija o opštijim temama sabrano je u knjizi Rabotnici, vojnici, duhovnici, društva srednjovekovnog Balkana objavljenoj u Beogradu 1997. godine.

Uporedo sa već pomenutom disertacijom izašla je knjiga Istorija srednjovekovne bosanske države u Beogradu 1964. godine. Sa grupom autora učestvovao je u pisanju Istorije Crne Gore, knj. II, tom 1-2 (1970). Sa Ivanom Božićem, Miloradom Ekmečićem i Vladimirom Dedijerom objavio je knjigu: Istorija Jugoslavije (Beograd 1972, na engleskom jeziku Njujork 1974, na kineskom Peking 1984). Bio je urednik prve knjige Istorija srpskog naroda (Beograd, 1981). Knjiga Srbi u srednjem veku prvobitno je objavljena na italijanskom (Milano 1992, 1994), prevedena je na francuski (Pariz 1992) i ruski (Moskva 1996), kod nas je objavljena 1995. i 1997. godine. Učestvovao je i u nekim evropskim delima, napisao pregled srednjovekovne prošlosti Zapadnih i Južnih Slovena. (Gli Slavi occidentali e meridionali e l' area balcanica) za treći tom Il Medioevo, Storia d'Europa (Torino 1995).

Ćirković je sarađivao u većem broju monografija o manastirima (Studenica, Pećka patrijaršija, Esfigmen) i gradovima (Bar, Budva, Golubac, Prijepolje, Smederevo, Sremska Mitrovica, Sombor, Šabac). U dužem periodu se bavio izvorima: priredio je srpske povelje Lavre svetog Atanasija (Pariz, 1982) i srpske povelje manastira svetog Pantelejmona (Pariz, 1982) za ediciju Archives de l'Athos. Preveo je i komentarisao odlomke iz dela Nićifora Grigore i Jovana Kantakuzina do 1341. godine u knjizi VI Vizantijskih izvora (sa Božidarom Ferjančićem), identifikovao je i komentarisao izvore Mavra Orbina (1968), preveo i komentarisao izvore o Kosovskoj bici (1989). Učestvovao je u priređivanjima dela starijih istoričara (S. Novakovića, M. Dinića, Lj. Stojanovića). U novije vreme bavi se istorijom srpske istoriografije. Napisao je veliki broj odrednica u Enciklopediji srpske istoriografije i Leksikonu srpskog srednjeg veka.

U novija istoriografska dela akademika Ćirkovića spada knjiga "Srbi među evropskim narodima" (2004), takođe objavljena na engleskom jeziku pod naslovom: The Serbs (2004) u biblioteci The Peoples of Europe („Narodi Evrope“) britanske izdavačke kuće The Blackwell Publishing. Delo, koje na lucidan i eruditivan način obraćuje srpsku istoriju od doseljavanja Slovena do kraja 20. veka, pojavilo se i u izdanju na srpskom jeziku 2005. i to u identičnoj opremi kao prethodno englesko izdanje. Pored toga, Zavod za udžbenike i nastava sredstva je objavio prvu stručnu monografiju posvećenu najmoćnijem srednjovekovnom vladaru Srbije Stefan Dušan, kralj i car (Beograd 2005) koju su zajedničkim radom napisali akademik Ćirković i njegov dugogodišnji prijatelj i saradnik, pokojni Božidar Ferjančić. Monografija o caru Dušanu biće uskoro reizdata sa potpunim kritičkim aparatom u izdanju Vizantološkog instituta SANU.

Kritike uredi

Sima Ćirković je dobio najbolje kritike od većine modernih kritičkih istoričara, prvu pohvalu dobivši od hrvatske istoričarke Nade Klaić. Između ostalog, zapadni istoričari smatraju da je Sima Ćirković jedan od retkih jugoslovenskih istoričara koji je oslobodio svoje delo od mogućih nacionalističkih uticaja i objektivno sagledao istorijsku nauku. U svetskoj istoriografiji, on se smatra autoritetom za istoriju srednjovekovne Bosne.[4]

Nagrade uredi

Sima Ćirković je za svoj rad dobio nekoliko nagrada i priznanja, među kojima su i:

Bibliografija uredi

Ćirković je objavio veliki broj naučnih i stručnih radova i priloga.[5][6]

Reference uredi

  1. ^ Blagojević 2010, str. 249-254.
  2. ^ Maksimović 2011, str. 9-13.
  3. ^ a b Umro akademik Sima Ćirković. Radio-televizija Srbije, 16. novembar 2009, Pristupljeno 16. 11. 2009.
  4. ^ Fine, John V. A. Jr. (1966). „Sima Ćirković, History of the Medieval Bosnian State, Belgrade 1964. Pp. 415; illustrated.”. Speculum. 41 (3): 526—529. ISSN 0038-7134. doi:10.2307/2851052 — preko JSTOR. 
  5. ^ Bubalo 2004, str. 11-53.
  6. ^ Merenik, Isailović & Đokić 2011.

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Сима_Ћирковић&oldid=26419792”