Srbica
Srbica (alb. Skënderaj, Skenderaj) je naseljeno mesto i sedište istoimene opštine u Srbiji, koje se nalazi u centralnom delu Kosova i Metohije i pripada Kosovskomitrovačkom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2011. godine bilo je 6.612 stanovnika.[b]
Srbica | |
|---|---|
 Trg u Srbici | |
Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovskomitrovački |
| Opština | Srbica |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  6.612 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 44′ 48″ S; 20° 47′ 20″ I / 42.746667° S; 20.788911° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 620 m |
.svg)  Srbica Srbica na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Registarska oznaka | KM |
Geografija
urediSrbica je smeštena jugozapadno od Kosovske Mitrovice na glavnom magistralnom putu koji je povezuje sa Peći, a sam grad je središte Drenice. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Srbica površine 466 ha.
Istorija
urediTurci su dva puta pokušali da nasele taj prostor, 1905. i 1907. godine, ali su ih uništavali Arnauti. Kako su oba puta sve do jednog kamena razgradili, stigao je surovi Šemsi-paša i sproveo odmazdu. Tu je podigao vešala i uskoro obesio 150 Arnauta, koji nisu smeli da budu sahranjeni. Hteo je tako da ponizi i pokori nepokornu Drenicu.[1]
Varoš je najzad osnovana 1924. godine, sa oko 30 kuća kolonizovanih Srba, iz Crne Gore i topličkog okruga.[2] Sve kuće su iste, male belo okrečene sa dvorištem i baštom. Kolonija je ponikla u sredini sreza dreničkog u selu Lauša.[3] Okružni načelnik Petar Kunovčić je 1926. godine već podigao novu školsku zgradu. U školi su radili učitelj i učiteljica. Bivši srez je bio u manastiru Deviču, a te godine je počela pored škole da se zida zgrada Sreskog načelstva. U prizemlju zgrade koju je gradila Agrarna zajednica su prvo otvoreni: kafana, pošta i žandarmerijska stanica. Tu je 1936. godine sresko sedište u kojem je bilo 17 srpskih, 24 crnogorske i jedna hrvatska porodica. Godine 1940. drenička Srbica je dobila status varošice.[4]
Drenički srez, sa sreskim mestom u Lauši, prvo je pripadao Zvečanskom okrugu, sa sedištem u Kosovskoj Mitrovici, zatim 1922-1929. pripada Raškoj oblasti, sedište Čačak. S uvođenjem banovina, Srbica prvo pripada Moravskoj, zatim Zetskoj banovini.
Nakon okupacije Kraljevine Jugoslavije u Drugom svetskom ratu, mesto se našlo u italijanskoj uvećanoj Albaniji. U naselju postoji srpsko groblje i spomenik palim i ubijenim borcima protiv albanskih fašista. Nedaleko od naselja (5 km južno) se nalazi Manastir Devič iz 13. veka posvećen svetom Joanikiju Devičkom, koji je više puta stradao i trenutno je u fazi obnove nakon paljenja u martovskih nemira 2004.
Najbitniji kulturno-istorijski spomenici u blizini grada su:
- Rimska nekropola u selu Gornji Obilić,
- Crkva svetog Nikole, zadužbina vlastelina Rodopa koja je podignuta pre 1432. i obnovljena u 20. veku, a nalazi se u selu Banja.
- Crkva svetog Jovana iz 14. veka u selu Leočini.
- Preobraška crkva iz 14. veka.
- Duborezni krst iz 14-16. veka koji se čuva u kući Zdravka Šmigića u Leočini.
- Crkva svetog Đorđa sa grobljem iz 16. veka u selu Rudnik.
Demografija
urediPrema popisu iz 1961. godine mesto je bilo većinski naseljeno Srbima i Crnogorcima, dok je 1981. godine većinsko stanovništvo bilo albansko. Nakon rata 1999. godine većina Srba i Crnogoraca je napustila Srbicu.
Broj stanovnika na popisima:
 |
| ||||||||||||||||||||||||
Poznate ličnosti
uredi- Kaćuša Jašari, albanska političarka
- Adem Jašari, albanski terorista i osnivač OVK
- Hašim Tači, albanski terorista i političar
Vidi još
urediNapomene
uredi- ^ Republika Kosovo (alb. Republika e Kosovës) jednostrano je proglašena država na teritoriji Republike Srbije, protivno Ustavu Republike Srbije i Rezoluciji Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija 1244. Prema Rezoluciji, cela teritorija Kosova i Metohije, pravno gledano, nalazi se u sastavu Srbije dok ne bude postignuto konačno rešenje. Srbija ne priznaje jednostrano otcepljenje, po međunarodnom pravu, njene teritorije, preciznije autonomne pokrajine pod privremenom upravom Ujedinjenih nacija (UNMIK). Vlada sa sedištem u Prištini ima defakto vlast nad većinom teritorije, dok pojedine strukture Srbije funkcionišu na severu i u srpskim enklavama.
- ^ Popis iz 2011. na Kosovu i Metohiji su sproveli organi samoproglašene Republike Kosovo. Ovaj popis je bio bojkotovan od strane velikog broja Srba, tako da je realan broj Srba na Kosmetu znatno veći od onog iskazanog u zvaničnim rezultatima ovog popisa.
Reference
uredi- ^ "Vreme", Beograd 1926. godine
- ^ "Politika", 23. oktobar 1924, str. 3
- ^ "Vreme", Beograd 1924. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1940. godine
- ^ Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961. godine pod2.stat.gov.rs
- ^ Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. godine pod2.stat.gov.rs
- ^ Etnički sastav stanovništva Kosova i Metohije 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
